120911 ΥΠΕΡΑΙΣΙΟΔΟΞΟ

Το ένα πουλάκι:

Πόσο αισιόδοξοι είστε;

Κατά καιρούς κυκλοφορούν διάφορα τεστ ή δημοσιεύονται αποτελέσματα ερευνών σχετικά με την αισιοδοξία των ανθρώπων.

Μπορεί δηλαδή κάποιος, σχετικά εύκολα, να ανακαλύψει αν είναι αισιόδοξο ή απαισιόδοξος και σε ποιο βαθμό.

Είτε κάνοντας το προσωπικό του τεστ, είτε τοποθετώντας τον εαυτό του με βάση μια έρευνα που αφορά το φύλο την ηλικία ή το κράτος στο οποίο ζει.

Όταν ήμασταν φοιτητές (τον παλιό, καλό καιρό), στις μεταμεσονύχτιες παρέες κυκλοφορούσαν διάφορα τέτοια τεστ, τα οποία χρησίμευαν κυρίως στο να σκοτώνουν τον ατέλειωτο χρόνο που διαθέταμε.

Είχαν την εξής μορφή:

Βρίσκεται στην εξοχή. Τι υπάρχει γύρω σου; Εσύ απαντούσες σε μια σειρά από τέτοιες ερωτήσεις και ανάλογα π.χ. με το είδος των λουλουδιών, το χρώμα τους, τον αριθμό των πουλιών κλπ., ο ερασιτέχνης ερευνητής αποφαινόταν για το πόσο αισιόδοξος ή απαισιόδοξος χαρακτήρας είσαι.

Αργότερα μπήκε στη ζωή μας η επιστήμη. Όχι επειδή πήραμε πτυχία, αλλά επειδή διάφορες «Γιούροστατ» άρχισαν να μετρούν με επιστημονικό, υποτίθεται, τρόπο τον βαθμό αισιοδοξίας των λαών της Ευρώπης και του κόσμου.

Ως Έλληνες φέρναμε καλά αποτελέσματα.

Δηλώναμε συνήθως και ευχαριστημένοι από τη ζωή μας και αισιόδοξο για το μέλλον και οι στατιστικές μας τοποθετούσαν στους ευτυχέστερους λαούς.

Τη δε χώρα μας στους πλέον ιδανικούς τόπους για να ζει κανείς.

Αυτά, βεβαίως, προ κρίσης, διότι μετά τα πράγματα άλλαξαν και τώρα οι νέοι ακούν Ελλάδα και αλλάζουν πεζοδρόμιο, συγγνώμη, αεροδρόμιο.

Εδώ αλλάζουμε εμείς. Δεν βλέπετε πόσοι προσπαθούν να φύγουν έξω, οπουδήποτε έξω, αρκεί να μη ζουν πλέον στην Ελλάδα;

Το άλλο πουλάκι:

Πού πήγε, λοιπόν, η αισιοδοξία;

Εδώ πρέπει να σταθούμε λίγο για να επισημάνουμε μία αντίφαση μεταξύ ψυχολογίας και φυσικής-μαθηματικών.

Θα εξηγηθώ.

Πότε είναι πιο πιθανόν να γίνουν τα πράγματα καλύτερα;

Α, γεια σας! Όταν είναι άσχημα.

Η βελτίωση επέρχεται πιο εύκολα σε κάτι που είναι κακό, παρά σε κάτι που είναι καλό ή άριστο.

Πάρ’τε για παράδειγμα τον καιρό. Όταν είναι καλός, μπορεί να παραμείνει τέτοιος ή να χαλάσει. Όταν όμως είναι άσχημος υπάρχουν περισσότερες πιθανότητες να βελτιωθεί, παρά να επιδεινωθεί.

(Θυμήθηκα τώρα την περίπτωση μιας μητέρας που, όταν ο φιλόλογος της είπε πως το παιδί της δεν πάει καλά στα αρχαία, αυτή ρώτησε με στόμφο: Και πώς μπορούμε, κύριε καθηγητά, να το… επιδεινώσουμε;

Άκουγε η καημένη ότι ο κακός καιρός θα επιδεινωθεί και φανταζόταν ότι –τι μπορεί να γίνει;- θα καλυτερέψει).

Ας το σκεφτούμε και αλλιώς, λίγο πιο οικολογικά.

Τι μας λέει η οικολογία, βασισμένη στα δεδομένα των φυσικών επιστημών;

Μας λέει ότι δεν μπορεί να υπάρχει συνεχής «ανάπτυξη» στην εικόνα των (οικονομικών) συντελεστών που έχουν στο νου τους οι περισσότεροι.

Πολύ απλά. Αν όλοι οι άνθρωποι του πλανήτη βελτιώσουν τη ζωή τους με την έννοια που λέγαμε και χθες, δηλαδή αποκτώντας περισσότερα υλικά αγαθά, το σύστημα, ο πλανήτης, θα καταρρεύσει.

Πράγμα που σημαίνει ότι δύο τινά μπορούν να συμβούν.

Ή τα «ανεπτυγμένα» κράτη θα δεχθούμε ένα χαμηλότερο επίπεδο «ποιότητας ζωής» (όπως την ξέρουμε σήμερα), προκειμένου να μας πλησιάσουν και τα άλλα ή όλοι μαζί πρέπει να ψάξουμε για άλλου είδους ποιότητα την οποία θα αντέχει το σύστημα.

Την τρίτη περίπτωση, να συνεχίσουμε εμεί σαν ζούμε όπως ζούμε και οι άλλοι να μην έχουν τα στοιχειώδη, απλώς ξεχάστε την.

Και ένα τρίτο πουλάκι:

Πού είναι λοιπόν η αισιοδοξία;

Εμείς, με βάση τα όσα είπαμε πριν, θα έπρεπε να είμαστε πολύ αισιόδοξοι για το μέλλον. Ξεχνάμε όμως κάτι.

Πέρα από την κατάσταση στην οποία βρίσκεσαι αυτή τη στιγμή, υπάρχουν και ορισμένοι δείκτες, κάποια στοιχεία που μπορούν να σου δείξουν αν τα πράγματα θα πάνε καλύτερα ή όχι.

Διαφορετικά, ένας κακός μαθητής θα βελτιωνόταν υποχρεωτικά, νομοτελειακά, ασχέτως από το αν θα προσπαθούσε, θα διάβαζε, θα παρακολουθούσε….

Ένας χοντρός θα αδυνάτιζε, ένας άρρωστος θα γινόταν καλά, ένας φτωχός θα πλούτιζε.

Όμως ακόμη και η θερμοδυναμική μιλάει για συστήματα που δεν δέχονται εξωτερική ενέργεια.

Εμείς, γιατί να είμαστε αισιόδοξοι;

Η απάντηση αύριο.

Θα γυρίσει ο τροχός.

Προς τα πού όμως;