120917 ΘΕΟΚΡΑΤΙΚΟ

Το ένα πουλάκι:

Ας το δούμε ψύχραιμα.

Ας φανταστούμε ότι κάποιος Έλληνας σκηνοθέτης έκανε μια ταινία η οποία μιλάει για τον Μωάμεθ.

Κι ας υποθέσουμε ότι η ταινία αυτή κρίθηκε προσβλητική ή και υβριστική από πιστούς του Μωαμεθανισμού.

Πώς θα νιώθαμε αν βλέπαμε στις τηλεοράσεις τα εξαγριωμένα πλήθη να επιτίθενται με δολοφονικές διαθέσεις εναντίον συμπατριωτών μας, όχι μόνο εκπροσώπων του ελληνικού κράτους αλλά και απλών πολιτών;

Ποια θα ήταν η αντίδρασή μας;

Κυρίως, ποια θα ήταν η αντίδρασή μας, αν είχαμε τη δυνατότητα να σηκώσουμε εκατό πολεμικά αεροσκάφη και να μην αφήσουμε κολυμπηθρόξυλο, στις περιοχές των «εξεγέρσεων»;

Θα συνιστούσαμε ψυχραιμία;

Θα προβαίναμε σε αυστηρές διαμαρτυρίες και έντονες προειδοποιήσεις;

Θα κηδεύαμε σιωπηλοί τους νεκρούς μας και θα κάναμε το κορόιδο;

Βλέπετε, πολλές φορές έχει νόημα να μεταφέρουμε κάτι που συμβαίνει σε άλλους «στα δικά μας», έστω σαν υπόθεση, προκειμένου να καταλάβουμε καλύτερα τη θέση στην οποία βρίσκονται εκείνοι.

Έχουν προβληθεί κι εδώ, κατά καιρούς, ταινίες που ορισμένοι θεωρούσαν ότι ήταν προσβλητικές για την πίστη τους.

Είχαν ξεχυθεί τότε στους δρόμους με σταυρούς και με θυμιατά, είχαν επιτεθεί σε κινηματογραφικές αίθουσες, είχαν διακόψει με τη βία τις προβολές της ταινίας.

Φαινόμενα αστεία μεν, τραγικά δε, σε κάθε περίπτωση απαράδεκτα.

Πώς είναι δυνατόν να προβαίνουν σε τέτοιες πράξεις βίας οι πιστοί κάποιου ο οποίος δίδαξε την αγάπη ακόμη και προς τους εχθρούς;

Τι συμβαίνει μ’ αυτούς τους ανθρώπους; Τι δεν έχουν καταλάβει καλά; Ποιοι είναι εκείνοι που τους παρακινούν να διαπράξουν εγκλήματα, στο όνομα της αγάπης κάποιου Θεού;

Το άλλο πουλάκι:

Υπάρχει διαφορά, έτσι;

Είναι άλλο πράγμα να σκίζεις την οθόνη προβολής ενός κινηματογράφου και εντελώς διαφορετικό να δολοφονείς αθώους και ανυποψίαστους ανθρώπους, μόνο και μόνο γιατί είναι ομοεθνείς κάποιου που μισείς θανάσιμα, εξαιτίας ενός έργου.

Είτε το θέλουμε είτε όχι, έρχεται πάλι στο μυαλό μας η έννοια «σύγκρουσης πολιτισμών». Φυσικά εδώ δεν τη χρησιμοποιούμε έτσι όπως τη χρησιμοποίησε ο Χάντιγκτον για να προβλέψει (;) το τέλος της Ιστορίας και ασπαζόμαστε όλες τις ενστάσεις και τα επιχειρήματα του Π. Κονδύλη για να αντικρούσει αυτή τη θεωρία.

Εδώ μιλάμε για κόσμους που έχουν δομηθεί επάνω σε διαφορετικές αξίες και για το πόσο δύσκολο είναι να σταθμιστούν οι αξίες αυτές, όταν έρχονται σε σύγκρουση.

Το εννοώ να σταθμιστούν; Εννοώ ό,τι ακριβώς και με τη στάθμιση των συνταγματικών δικαιωμάτων.

Πρώτα πρώτα να δεχτούμε ότι δεν υπάρχουν ανώτερες και κατώτερες αξίες, αφού για τον κάθε πολιτισμό οι δικές του αξίες είναι αδιαπραγμάτευτες. Αν δεχτούμε λοιπόν πως οι αξίες είναι… ισάξιες και πως καμιά δεν μπορεί να επικαλείται την ανωτερότητά της και να ζητά την κατάργηση άλλων, τότε θα πρέπει να βρεθεί ένας μηχανισμός συνύπαρξης.

Θα πρέπει ο κάθε πολιτισμός πρέπει να κάνει κάποια βήματα πίσω, να ρίχνει λίγο νερό στο κρασί του, έτσι ώστε η εμμονή στις δικές του αξίες να μην περιφρονεί εντελώς, να μην καταργεί τις αξίες του άλλου.

Εδώ, λοιπόν βρίσκονται οι λεπτές κόκκινες γραμμές. Κατά πόσο μπορεί να ανεχθεί ο νόμος μιας χώρας να «τελείται» κλειτοριδεκτομή σε μικρά κοριτσάκια, στο όνομα του σεβασμού μιας πίστης και των τελετουργικών που αυτή προβλέπει;

Πόσο σημαντική μπορεί να είναι η πίστη ενός ανθρώπους, ώστε η προσβολή της να «ξεπλένεται» μόνο με αίμα και μάλιστα ανυποψίαστων ανθρώπων;

Και ένα τρίτο πουλάκι:

Πώς είπατε;

Βλέπουμε τα πράγματα από την οπτική του πολιτισμού στον οποίο ανήκουμε και με τον οποίο έχουμε ανατραφεί;

Φυσικό δεν είναι αυτό;

Ωστόσο, ο πολιτισμός αυτός έχει δείξει αρκετές φορές πως έχει τη διάθεση να υποχωρήσει από αρχές και αξίες, σεβόμενος τους άλλους. Και απαγορεύσεις έχουμε δει κατά καιρούς και φαινόμενα λογοκρισίας, ακόμη και μεγάλες παραχωρήσεις σε θέματα ατομικών ελευθεριών.

Εκείνη που φαίνεται ανυποχώρητη είναι η «άλλη πλευρά», για την οποία η ανθρώπινη ζωή δεν έχει την παραμικρή αξία, όταν «συγκρούεται» με ζητήματα πίστης.

Πώς είπατε;

Ασφαλώς και θα συμφωνήσουμε πως τα πράγματα δεν είναι τόσο απλά –πότε ήταν;- και πως πίσω από τέτοιου είδους εξεγέρσεις κρύβονται συχνά άλλα, καθόλου αυθόρμητα συμφέροντα.

Η Ιστορία το έχει δείξει αυτό πολλές φορές.

Φαίνεται όμως πως κι εμείς είμαστε πολύ ένθερμοι στις αντιδράσεις, κάθε φορά που η Δύση επιτίθεται στους φτωχούς Άραβες, όχι όμως όταν συμβαίνει το αντίθετο.

Γι’ αυτό σήμερα ξεκινήσαμε προσπαθώντας να βάλουμε τους εαυτούς μας στη θέση άλλων.

Για την αγάπη του Θεού!