160404 ΚΑΛΛΙΤΕΧΝΙΚΟΝ-1

Το ένα πουλάκι:

Νέο πεδίο μάχης.

Ευτυχώς αυτή έληξε σχετικά γρήγορα, με την υποχώρηση του ενός εκ των δύο «εχθρών». Ή μήπως δεν ήταν δύο αλλά περισσότεροι; Θα δείξει το πράγμα στην πορεία.

Καταλάβατε, φαντάζομαι, πως αναφέρομαι στην «μάχη» των ελλήνων καλλιτεχνών με τον Γιαν Φαμπρ.

Θέλω να επισημάνω κάποια πράγματα που μου έκαναν εντύπωση, αλλά τα έχω λίγο μπερδεμένα στο μυαλό μου και έτσι ακριβώς θα σας τα πω.

Πρώτα πρώτα η μεγάλη σύγχυση με το τι ακριβώς ήταν ο Γιαν Φαμπρ. Δεν εννοώ ως καλλιτέχνης, γι’ αυτό θα μιλήσουμε παρακάτω. Εννοώ ποια ακριβώς θέση κατείχε.

Υποτίθεται ότι διορίστηκε από τον υπουργό Πολιτισμού κ. Μπαλτά ως «καλλιτεχνικός διευθυντής του φεστιβάλ Αθηνών Επιδαύρου». Προσέχω πάρα πολύ και ψάχνω καλά πριν σας τα πω αυτά και ας θεωρούνται αυτονόητα. Τα ψάχνω γιατί υπάρχει ένα μεγάλο μπέρδεμα που έγινε χειρότερο μετά τη συνέντευξη του Φαμπρ.

Διευκρινίζω: Το «Φεστιβάλ Αθηνών Επιδαύρου» έχει ακριβώς αυτό τον τίτλο και μπορεί  καθένας να το δει επισκεπτόμενος την ιστοσελίδα του. Ούτε «ελληνικό» υπάρχει ως προσδιορισμός ούτε τίποτε άλλο. Το λέω επειδή ο Γιαν Φαμπρ είχε ανακοινώσει πως από «ελληνικό» θα γίνει πλέον «διεθνές», ξεσηκώνοντας θύελλες.

Το μπέρδεμα υπάρχει διότι, από το 1998 υπάρχει ιδρυμένη με νόμο η ανώνυμη εταιρεία «Ελληνικό Φεστιβάλ Α. Ε.» που έχει ως αντικείμενο την οργάνωση και εκμετάλλευση των εκδηλώσεων του Φεστιβάλ Αθηνών Επιδαύρου, δουλειά που μέχρι τότε έκανε ο ΕΟΤ.

Στην ιστοσελίδα όμως που λέγαμε πριν, ο Γιαν Φαμπρ αναφέρεται ως «καλλιτεχνικός Διευθυντής του Διεθνούς Φεστιβάλ Αθηνών και Επιδαύρου», πράγμα που για να γίνει (να αλλάξει μια ονομασία) χρειάζεται κάποια αλλαγή στη νομοθεσία. Αφήστε που σε άλλη ανακοίνωση δεν αναφέρεται ως καλλιτεχνικός διευθυντής αλλά ως curator (έφορος, επιμελητής) τίτλο ή ιδιότητα που επέλεξε ο ίδιος, χωρίς να ρωτήσει κανέναν.

Μπέρδεμα, δηλαδή, που δείχνει το προφανές. Ότι ο άνθρωπος δεν κατάλαβε πού ήρθε (τον κάλεσαν) και ποιος ακριβώς θα είναι ο ρόλος του.

Το πράγμα, δε, ήρθε κι έδεσε, όταν ανακοίνωσε το πρόγραμμα, το φετινό και των επόμενων χρόνων, από το οποίο απουσίαζαν σε μεγάλο βαθμό οι ελληνικές παραγωγές.

Το άλλο πουλάκι:

Ξεσπάθωσαν οι «δικοί μας» καλλιτέχνες.

Και πέτυχαν αυτό που ήθελαν, την παραίτησή του.

Το θέμα είναι όμως πώς ακριβώς έγινε αυτό. Ως αιχμή του δόρατος χρησιμοποιήθηκε ένα βίντεο από παράσταση του Φαμπρ, που έκανε αμέσως τον γύρο του διαδικτύου. Ξέρετε, εκείνο με τους γυμνούς χορευτές.

Πρόκειται για απόσπασμα από την παράσταση του καλλιτέχνη «Mount Olympus», η οποία όμως -προσέξτε το αυτό, παρακαλώ- παρόλο που ανέβηκε και στο Μέγαρο Μουσικής της Θεσσαλονίκης, δεν είχε καμιά αρνητική κριτική μέχρι τώρα, τώρα που ο Φαμπρ «απέκλεισε» του έλληνες δημιουργούς.

Διότι, ποιος θα τολμούσε να πει κάτι αρνητικό για μια δουλειά του σπουδαίου Γιαν Φαμπρ; Τώρα όμως που αυτός άγγιξε τα όσια και τα ιερά της «ελληνικότητάς μας», τώρα που έγινε εύκολος στόχος των ελλήνων δημιουργών τους οποίους «αγνόησε», τώρα μπορούμε να… βαράμε όλοι άφοβα.

Δεν σας φαίνεται κι εσάς λίγο υποκριτικό;

Από την άλλη, είδα να κόπτεται για το Φεστιβάλ και την πορεία του ο πάσα εις. Άνθρωποι που η σχέση τους με το θέατρο δεν πρέπει να είναι κάτι παραπέρα από τις γνωστές καλοκαιρινές επιθεωρήσεις στο «Δελφινάριο», ξαφνικά ενδιαφέρθηκαν για τον αφελληνισμό του φεστιβάλ.

Εκτός τόπου και χρόνου, λοιπόν, ο Φαμπρ, εκτός τόπου και χρόνου όμως και πολλοί από εμάς. Εκείνος όμως που κυριολεκτικά φαίνεται ότι «δεν ξέρει πού πατά και πού πηγαίνει» είναι ο υπουργός κύριος Μπαλτάς.

Αρκεί να δεις τον τρόπο και μόνο που πήγε να υπερασπιστεί την επιλογή του και θα καταλάβεις. Ούτε λίγο ούτε πολύ, το επιχείρημα που χρησιμοποίησε είναι ότι ο Φαμπρ ήταν… πιο φτηνός από προηγούμενες επιλογές!

«Η αμοιβή του κ. Φαμπρ είναι η κατώτερη αμοιβή που έχει λάβει ποτέ Καλλιτεχνικός Διευθυντής του Φεστιβάλ και θα αναρτηθεί στη Διαύγεια από τον αρμόδιο φορέα, όπως και όλες οι αμοιβές των καλλιτεχνικών συντελεστών, κάτι που δεν συνέβαινε ποτέ ως τώρα», ήταν ακριβώς τα λόγια του.

Και ένα τρίτο πουλάκι:

Αυτά πριν από την παραίτηση!

Διότι μετά, επιτέθηκε στα κόμματα, τα ΜΜΕ (πάντα αυτά) και μέρος του καλλιτεχνικού κόσμου που… έφαγαν τον Φαμπρ και έδειξαν έτσι πόσο οπισθοδρομικοί είναι. Σας μεταφέρω και πάλι ακριβώς τα λόγια του:

«Απαξίωσαν συνολικά και οργανωμένα το καλλιτεχνικό του έργο καταρρακώνοντας έτσι κάθε έννοια ελευθερίας στην καλλιτεχνική έκφραση. […] Οι βεβιασμένες αντιδράσεις […] οδηγούν σε θλιβερούς συνειρμούς σε σχέση τόσο με την ελευθερία του λόγου και της έκφρασης στην Ελλάδα του 21^ου αιώνα, όσο και με την επιδιωκόμενη θέση της στο σύγχρονο ευρωπαϊκό γίγνεσθαι.

Η εξέλιξη αυτή αποτελεί ενδιαφέρουσα αντιστροφή αυτού που κατά κανόνα συμβαίνει στην ανθρώπινη ιστορία, όπου οι πνευματικές δυνάμεις διεκδικούν την ελευθερία του λόγου και υπεραμύνονται αυτής έναντι της πολιτικής εξουσίας».

Συμφωνούμε, όπως θα καταλάβατε από όσα είπαμε, μέχρι ενός σημείου με τον κύριο υπουργό. Μέχρι ενός σημείου. Διότι, από εκεί κει πέρα, ο ίδιος ο υπουργός έχει τεράστιες ευθύνες.

Επειδή όμως το θέμα αυτό και η αντιμετώπισή του δεν εξαντλούνται έτσι εύκολα, θα μας επιτρέψετε να συνεχίσουμε και αύριο.

Αλλαγή πριν πάρει τη μπάλα!