190408 ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΟΝ

Το ένα πουλάκι:

Τοποθέτηση προϊόντος!

Πρέπει να προσέχουμε τι λέμε, σε τι αναφερόμαστε, πώς μιλάμε για κάποια πράγματα, διότι μπορεί, χωρίς να το καταλάβουμε, να διαφημίσουμε προϊόντα και να θεωρηθεί ότι τα προωθούμε με «μαύρους» τρόπους.

Όταν λες «τρία έψιλον», το μυαλό του άλλου πάει κατ’ ευθείαν σε γνωστή εταιρεία. Πού να ξέρει ότι τα τρία έψιλον αποτελούν για σένα κριτήρια επιλογής των συνεργατών σου; Πρέπει να το ξεκαθαρίσεις.

Και εμείς; Που θέλουμε να σχολιάσουμε αυτό το γεγονός; Δεν είμαστε κι εμείς υποχρεωμένοι να αναφέρουμε εξ αρχής ότι δεν διαφημίζουμε τίποτε, αλλά μιλάμε, στην πραγματικότητα, για… αξιολόγηση;

Ας πάρουμε όμως τα πράγματα από την αρχή, αφού έχουμε πολλά να πούμε σήμερα και μπορεί να μην μας φτάσει η ώρα. Επιλέγει, λέει, ο κύριος Μπόλαρης τους συνεργάτες του με βάση τρία κριτήρια.

Πολύ καλά κάνει και, μέχρι εδώ, με βρίσκει απολύτως σύμφωνο. Μόνο που πρέπει να εντοπίσω την πρώτη αντίφαση. Όταν βάζεις κριτήρια επιλογής, δεν κάνεις κάποιου είδους αξιολόγηση; Κάνεις.

Καλό είναι όμως να το έχεις στον νου σου και να μιλάς ξεκάθαρα, όταν γίνεται λόγος για αξιολόγηση στο Δημόσιο. Διότι ο καθένας, είτε ως προϊστάμενος, είτε ως πολίτης, θα ήθελε ο υπάλληλος με τον οποίο συναλλάσσεται να πληροί κάποιες προϋποθέσεις.

Όταν όμως δηλώνεις κατά της αξιολόγησης, μπορεί ο άλλος να μην διαθέτει κανένα από τα τρία έψιλον, από τα πέντε ζήτα ή από τα εφτά ρο που εσύ θέτεις, αλλά να είσαι υποχρεωμένος να τον υποστείς.

Αυτό είναι το ένα. Περνάμε τώρα στο δεύτερο. Το ένα από τα τρία έψιλον είναι η «επιστημοσύνη». (Τα άλλα δύο είναι η εργατικότητα και η εξυπνάδα, όμως καλύτερα να μην ασχοληθούμε σήμερα με αυτά.)

Τι είναι η επιστημοσύνη; Πρόκειται, μας λέει η Πύλη για την ελληνική γλώσσα (ΛΚΝ), για την «ιδιότητα του επιστήμονα καθώς και το σύνολο των επιστημονικών γνώσεων που αυτός έχει».

Το άλλο πουλάκι:

Δεν βγάλαμε άκρη.

Διότι θα πρέπει τώρα να βρούμε ποιος ακριβώς είναι επιστήμονας και τι χαρακτηριστικά έχει. Ας παραμείνουμε στο ίδιο λεξικό. Επιστήμονας είναι αυτός που: α. έχει σπουδάσει σε ανώτατη σχολή και έχει πάρει το σχετικό πτυχίο.

Εδώ τίθεται όπως καταλαβαίνετε, ένα ζήτημα. Τι γίνεται με τις ανώτερες σχολές που έγιναν με μια υπουργική υπογραφή ανώτατες; Οπωσδήποτε πάντως δεν μπορεί να λογίζεται επιστήμονας κάποιος με απολυτήριο Λυκείου.

Πάμε να δούμε και το β. αυτός που γνωρίζει σε βάθος το αντικείμενο μιας επιστήμης και με την εργασία του (έρευνα, δημοσιεύσεις κ.λπ.) συμβάλλει στην ανάπτυξή της. Εδώ τίθεται ένα δεύτερο ζήτημα.

Μπορούν οι φωτογραφίες που ανεβάζει κάποιος στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης να θεωρηθούν «δημοσιεύσεις»; Συμβάλλει με τη δημοσίευση τέτοιων φωτογραφιών στη ανάπτυξη κάποιου πράγματος;

Πάμε όμως και στο γ. ως υπερβολικός χαρακτηρισμός, για κάποιον που γνωρίζει καλά ορισμένο αντικείμενο ή ασκεί σωστά ορισμένη δραστηριότητα. Μπορούμε, για παράδειγμα, να πούμε ότι ο Κώστας είναι επιστήμων στο τάβλι.

Εδώ τώρα το πράγμα μπερδεύεται ακόμη περισσότερο. Διότι το ποιος είναι επιστήμων και σε τι ακριβώς είναι πολύ δύσκολο να το συμφωνήσουμε. Αφήστε που ο καθένας μπορεί να έχει πολύ μεγάλη ιδέα για το… τάβλι που παίζει.

Όσο για την επιστημονική μέθοδο… εκεί είναι που γίνεται κυριολεκτικά χαμός. Θα σας φέρω ένα παράδειγμα που επεσήμανα πρόσφατα και είναι από τον χώρο του κινηματογράφου, για να μην λέτε ότι σχολιάζω μόνο την πολιτική.

Γράφει ο άλλος σε ένα σάιτ για φίλους του σινεμά. «Είδα “το πράσινο βιβλίο”. Σιγά την ταινία. Ήταν αυτό φιλμ για Όσκαρ; Το… [μια άλλη ταινία] ήταν έξι με εφτά φορές καλύτερο. Και σιγά τον ηθοποιό που βραβεύτηκε».

Το ωραίο είναι πώς συνεχίζει: «Αυτή είναι η γνώμη μου. Και παρακαλώ όποιος έχει αντιρρήσεις και θέλει να με κράξει, να το κάνει με επιχειρήματα».

Και ένα τρίτο πουλάκι:

Επιστήμων ο άνθρωπος!

Μιλάμε για μια ταινία που απέσπασε τρία βραβεία Όσκαρ (και καλύτερης ταινίας) και περισσότερες από δέκα άλλες διεθνείς αναγνωρίσεις και βραβεύσεις. Που, αν την ψάξεις στο διαδίκτυο, σου λέει ότι άρεσε στο 94% των χρηστών.

Ο τύπος αυτός, λοιπόν, με ένα «σιγά την ταινία» και με ένα «η άλλη ήταν έξι με εφτά φορές (πώς τις μέτρησε;) καλύτερη», έκανε την… επιστημονική κριτική του και έχει το θράσος να ζητάει από άλλους επιχειρήματα.

Αυτό, φίλοι μου, είναι δυστυχώς ένα από τα πολλά παραδείγματα που παρατηρούμε καθημερινά γύρω μας. Δεν έχουμε μάθει να χρησιμοποιούμε επιχειρήματα και, αν θυμόσαστε το είχαμε επισημάνει και σε άλλη κουβέντα μας.

Όταν ακούμε ότι λείπει από τον δημόσιο λόγο αλλά και από τις ατομικές μας επιλογές η κοινή λογική, αυτό εννοούμε. Δεν γνωρίζουμε τι σημαίνει επιχείρημα, τεκμηρίωση μιας θέσης, ανάλυση των δεδομένων…

Στις επιλογές μας τον σημαντικότερο λόγο έχουν ο έντονος συναισθηματισμός και ο βολονταρισμός. Κρίνουμε με βάση συμπάθειες ή αντιπάθειες και πιστεύουμε ότι τα πράγματα θα αλλάξουν επειδή το θέλουμε πολύ, ή επειδή έτσι μας βολεύει.

Το κακό είναι ότι, μετά από όλα αυτά, δεν υπάρχει η δυνατότητα για στοιχειώδη αυτοκριτική. Αν δεν γίνει αυτό που περιμέναμε, φταίνε οι άλλοι που μας έχουν βάλει στο μάτι και μας καταδιώκουν επειδή…

Επειδή είμαστε καραμπουζουκλήδες! Το ότι εμείς επιλέγουμε συνεργάτες (ή αντιπροσώπους μας) με βάση την επιστημοσύνη που, προφανέστατα, οι εκλεκτοί μας δεν διαθέτουν, δεν παίζει κανέναν απολύτως ρόλο.

 Κοινός παραλογισμός!