161212 ΠΟΙΟΤΙΚΟΝ

Το ένα πουλάκι:

Μέρες που έρχονται…

Λέω να μην ασχοληθούμε άλλο με την πολιτική κατάσταση, τις εξελίξεις στην οικονομία, τους προϋπολογισμούς και το αν θα έχουμε ή όχι εκλογές μέσα στο νέο έτος που περιμένουμε.

Την πολιτική την έχουμε βαρεθεί, αυτό δείχνουν όλες οι έρευνες. Την οικονομική κατάσταση τη βιώνει ο καθένας στο πορτοφόλι του. Όσο για τις εκλογές; Αν είναι να ‘ρθουν, θε’ να ‘ρθούν. Αλλιώς, θα προσπεράσουν.

Υπάρχουν ένα σωρό άλλα θέματα να συζητήσουμε. Να, ας πούμε διάβαζα προχθές μια έρευνα που… ερεύνησε τις απόψεις των πολιτών για το έτος που φεύγει, καθώς και τις προσδοκίες τους για εκείνο που έρχεται.

Ξέρω! Φοβάστε ότι πάω να βάλω πάλι την πολιτική στη συζήτηση, από την πίσω πόρτα. Μην ανησυχείτε, δεν είναι καθόλου έτσι. Για να σας το αποδείξω θα σας πω αμέσως ότι θα σταθούμε μόνο σε μια από τις ερωτήσεις της έρευνας:

«Πιστεύετε ότι το επίπεδο ζωής για ανθρώπους σαν εσάς ήταν καλύτερο τη δεκαετία του 1960 ή σήμερα;»

Πριν σας αποκαλύψω τις απαντήσεις και τις σχολιάσουμε, θα πρέπει να δούμε λίγο την «ταυτότητα της έρευνας», για να ξέρουμε και ποιοι απάντησαν στο ερώτημα.

Ρωτήθηκαν, λοιπόν, εξακόσιοι άνθρωποι, άνδρες και γυναίκες, πάνω από δεκαοκτώ ετών, από όλη την Ελλάδα. Ρωτήθηκαν είτε τηλεφωνικά, είτε με ερωτηματολόγιο μέσω διαδικτύου. Από αυτούς, ένα μεγάλο ποσοστό, κοντά στο 40%, απάντησε πως το επίπεδο ζωής τη δεκαετία του 1960 ήταν καλύτερο.

Ενδιαφέρον επίσης έχει ότι έτσι απάντησαν κυρίως οι γυναίκες (42,3%, ενώ οι άντρες στο 36,2%) και οι μεγαλύτεροι (47,5% οι πάνω των πενήντα πέντε ετών), που πιθανώς έχουν και παραστάσεις από τη δεκαετία εκείνη.

Όπως καταλαβαίνετε, εδώ υπάρχει ένα πρόβλημα ορισμού. Είναι φανερό ότι δεν καταλαβαίνουμε όλοι το ίδιο πράγμα, όταν ακούμε τη φράση «επίπεδο ζωής». Και, αν εξαιρέσουμε τους πιτσιρικάδες που γνωρίζουν τη δεκαετία εκείνη μόνο από τις ελληνικές ταινίες, οι μεγαλύτεροι θα πρέπει να συζητήσουμε λίγο πάνω σ’ αυτή την έννοια.

Τι εννοούμε λέγοντας «επίπεδο ζωής»; Πιθανότατα μας μπερδεύει το γεγονός ότι την έννοια αυτή τη συναντούμε σπάνια ως έχει. Συνήθως χρησιμοποιούμε δυο άλλες έννοιες, παρόμοιες με αυτήν, όμως τελείως διαφορετικές.

Το άλλο πουλάκι:

«Βιοτικό επίπεδο» και «ποιότητα ζωής».

Τώρα το τοπίο ξεκαθαρίζει λίγο, αφού όλοι καταλαβαίνουμε ότι το πρώτο έχει να κάνει κυρίως με την ποιότητα και την ποσότητα των αγαθών και των υπηρεσιών που είναι διαθέσιμα στα μέλη μιας κοινωνίας, καθώς και στον τρόπο με τον οποίο τα αγαθά και οι υπηρεσίες κατανέμονται στους πολίτες.

Από την άλλη, η «ποιότητα ζωής» εξαρτάται από περισσότερους παράγοντες της ανθρώπινης ζωής, όπως είναι ο ελεύθερος χρόνος, το αίσθημα ασφάλειας, το πολιτιστικό επίπεδο, η κοινωνική ζωή, η ψυχική υγεία, το περιβάλλον…

Είναι προφανές ότι η ποιότητα ζωής εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από το βιοτικό επίπεδο, αφού, αν αυτό δεν ξεπερνά ένα στοιχειώδες… «κατώφλι», αν δηλαδή δεν μιλάμε για ζωή αλλά για επιβίωση, δεν έχει νόημα να αναζητούμε οποιαδήποτε ποιότητα σ’ αυτήν.

Ένας άνεργος έχει άπειρο ελεύθερο χρόνο και μπορεί να παρακολουθεί όλες τις πολιτιστικές εκδηλώσεις που πραγματοποιούνται δωρεάν στον τόπο του. Συναυλίες, διαλέξεις, εκθέσεις, προβολές…

Έχει τη δυνατότητα να δημιουργεί ένα σωρό κοινωνικές σχέσεις στην ουρά του ταμείου ανεργίας ή στο καφενείο όπου πιθανώς ξημεροβραδιάζεται. Μπορεί επίσης να απολαμβάνει ατέλειωτες βόλτες στα πάρκα της πόλης του ή να ψαρεύει με τις ώρες στον μόλο του νησιού του.

Όμως είναι άνεργος. Κι αυτό είναι που καθορίζει το βιοτικό του επίπεδο και δεν του αφήνει τα περιθώρια να απολαύσει μια ποιότητα ζωής, ακόμη και στο βαθμό που αυτή του προσφέρεται δωρεάν.

Από την άλλη, υπάρχουν ένα σωρό άνθρωποι που κερδίζουν πάρα πολλά χρήματα, όμως δεν έχουν το χρόνο ούτε για να περάσουν μια ώρα με τα παιδιά τους, πόσω μάλλον για να απολαύσουν ένα… «χαμένο» απόγευμα χωρίς να κάνουν τίποτα απολύτως.

Αν συμφωνούμε, σε γενικές γραμμές, στα παραπάνω, θα πρέπει να ξανασκεφτούμε τις απαντήσεις που δόθηκαν στην έρευνα και να συγκρίνουμε κι εμείς, κάτω από αυτό το πρίσμα, τη δεκαετία του 1960 με τη σημερινή εποχή.

Και ένα τρίτο πουλάκι:

Έχει, λέτε, κανένα νόημα;

Επειδή κάποιοι σκέφτηκαν να βάλουν μια ανόητη ερώτηση σε ένα ερωτηματολόγιο, είναι τώρα καιρός να καθόμαστε εμείς να κάνουμε συγκρίσεις που δεν μπορούν να γίνουν; Διότι, για να συγκρίνεις δυο πράγματα, θα πρέπει να χρησιμοποιήσεις κάποιο… μέτρο.

Οι νεότεροι δεν μπορούν να το κάνουν, διότι δεν έχουν καμιά εμπειρία από τη μακρινή εκείνη εποχή. Πώς να συγκρίνεις το σήμερα με κάτι που δεν έχεις ζήσει, παρά το έχεις μόνο ακουστά από τους γονείς σου και από τις ταινίες!

Οι μεγαλύτεροι πάλι, θα πρέπει να βάλουν στη ζυγαριά μια εποχή που ήταν ανέμελα παιδιά ή νέοι άνθρωποι και ξεκινούσαν τη ζωή τους γεμάτοι όνειρα, με τη σημερινή που, κοντά στα 60 πια ή πάνω από αυτά, συνταξιούχοι οι περισσότεροι, βλέπον το μέλλον ζοφερά… βραχύ.

Σύγκριση, λοιπόν, δεν μπορεί να γίνει. Εκείνο που μπορούμε να κάνουμε είναι να ξαναφέρουμε στη μνήμη μας κάποια από τα χαρακτηριστικά εκείνης της εποχής, έτσι, για… να θυμόμαστε οι μεγαλύτεροι και να γνωρίζουν οι μικρότεροι.

Μια και πέρασε όμως η ώρα, λέω να το κάνουμε αυτό αύριο.

 Είμαστε τώρα για συγκρίσεις;