161214 ΑΝΑΓΕΝΝΗΣΙΑΚΟΝ

Το ένα πουλάκι:

Χθες είπαμε προσωπικές ιστορίες.

Οι οποίες όμως είναι και συλλογικές, αφού, λίγο πολύ, όλα τα παιδιά εκείνης της εποχής κάπως έτσι μεγάλωναν. Το «πρόβλημα» είναι ότι, όσο μεγαλώναμε, τα παιδικά όνειρα άρχισαν ένα ένα να πραγματοποιούνται, ώσπου στο τέλος ξεμείναμε από τέτοια.

Πρώτα πρώτα αρχίσαμε να ξεφεύγουμε από τα μικρά παλιά σπίτια μας και να μπαίνουμε σε μικρά καινούρια διαμερίσματα. Με κεντρική θέρμανση, με κανονικό μπάνιο, με ζεστό νερό, με ηλεκτρικές συσκευές, με παιδικά δωμάτια…

Έπειτα ακολούθησε η αγορά αυτοκινήτου. Μικρά «οικογενειακά» αυτοκινητάκια, Φίατ 128, κανένα Όπελ Καντέτ, μικρά Πεζό ή Ρενώ, ακόμη και Ντάτσουν 120 Υ, για τους πιο σπορτίφ. Σπάνια έβλεπες κανένα Άλφα Ρομέο, αγορασμένο από κάποιον ανύπαντρο στρατιωτικό.

Η εξάπλωση των ΙΧ έγινε σταδιακά στην αρχή και ραγδαία αργότερα, σε τέτοιο βαθμό που μέσα σε λίγα χρόνια γέμισαν οι γειτονιές παρκαρισμένα αυτοκίνητα και δεν είχαμε πού να παίξουμε.

Στο μεταξύ μεγαλώσαμε κι εμείς και ανοίξαμε τα φτερά μας για την περιπέτεια των σπουδών και την αναζήτηση της τύχης μας σε άλλους τόπους. Όσοι ξαναγυρίσαμε στη Δράμα, όχι και πάρα πολλοί, ξεκινήσαμε μια νέα ζωή, μέσα στις δεκαετίες της αφθονίας που ακολούθησαν.

Κατά τις οποίες, τα μικρά διαμερίσματα έγιναν τεράστιες μεζονέτες και τα οικογενειακά αυτοκίνητα θηριώδη τζιπ, πράγματα δηλαδή που δεν υπήρχαν σε κανένα παιδικό μας όνειρο. Τα έφερε όμως η ζωή μπροστά μας κι εμείς δεν είπαμε όχι.

Κάπως έτσι αρχίσαμε να ξεμένουμε από όνειρα και καταλήξαμε να αναζητούμε, όλο και πιο πολύ, το καλύτερο στο… περισσότερο και στην υπερβολή. Ας ξαναγυρίσουμε όμως πίσω στα χρόνια του 1960, διότι εκείνη την εποχή υποτίθεται πως προσπαθούμε να συγκρίνουμε με τη σημερινή.

Τότε, λοιπόν, συνέβη κάτι που δεν είχε προηγούμενο στην παγκόσμια ιστορία. Εμφανίστηκε ξαφνικά μια εντελώς καινούρια κοινωνική κατηγορία -όχι τάξη, κατηγορία-, οι νέοι άνθρωποι!

Μέχρι τότε οι άνθρωποι ωρίμαζαν απότομα. Από εκεί που ήταν παιδάκια, γινόταν ξαφνικά ώριμοι άντρες και γυναίκες. Οι περισσότεροι περνούσαν τα νεανικά τους χρόνια σαν young men και young ladies, νεαροί κύριοι και νεαρές κυρίες, δηλαδή σαν μεγάλοι άνθρωποι αλλά σε μικρότερη ηλικία.

Το άλλο πουλάκι:

Τότε όμως άλλαξαν όλα.

Ξαφνικά εμφανίστηκε μια γενιά που ήθελε να ζήσει την ηλικία της. Ήθελε να έχει το δικό της ντύσιμο, να ακούει τη δική της μουσική, να διαβάζει τα δικά της έντυπα, να διασκεδάζει με τον δικό της τρόπο, να ζει τη δική της ζωή…

Αυτό μπορεί να είχε ξεκινήσει κάποια χρόνια νωρίτερα στην Αμερική, με την εμφάνιση κυρίως του ροκ εντ ρολ, όμως πήρε διαστάσεις κινήματος και κορυφώθηκε παγκοσμίως τη δεκαετία του 1960, οπότε έφτασε και στην ταλαιπωρημένη χώρα μας.

Έτσι, τα νέα παιδιά της εποχής, από εκεί που μέχρι τότε διασκέδαζαν με τα ελαφρά και τα λαϊκά τραγούδια των γονιών τους, άρχισαν ξαφνικά να ακούν ροκ μουσική -όχι μόνο να ακούν, αλλά και να γράφουν δική τους.

Εμφανίστηκαν νέα στέκια, τα κλαμπ και οι μπουάτ, νέοι καλλιτέχνες και συγκροτήματα, νέοι ραδιοφωνικοί παραγωγοί που ενημέρωναν τη νεολαία αλλά και κατηύθυναν τα γούστα της. Βέβαια ήρθε η χούντα και όλα αυτά μπήκαν στον γύψο, όμως ο σπόρος είχε πέσει.

Συμβαίνουν κοσμογονικά πράγματα στο τραγούδι εκείνα τα χρόνια. Η πρώτη αναγέννηση του ρεμπέτικου χάρη στις επανεκτελέσεις παλιών επιτυχιών από τον Βασίλη Τσιτσάνη. Η μελοποίηση των μεγάλων μας ποιητών από τον Μίκη Θεοδωράκη.

Η εμφάνιση δημοφιλών συγκροτημάτων όπως οι Τσαρμς, οι Φόρμινξ, οι Άιντολς, οι Ολύμπιανς... Η δημιουργία της δισκογραφικής εταιρίας LYRA από τον Αλέκο Πατσιφά και η έναρξη του Νέου Κύματος. Η «οδός ονείρων» του Μάνου Χατζιδάκι και το «φορτηγό» του Διονύση Σαββόπουλου…

Αντίστοιχα πράγματα συμβαίνουν και στον ελληνικό κινηματογράφο. Από τη μια έχουμε τη χρυσή εποχή της κωμωδίας με τους μεγάλους πρωταγωνιστές που θαυμάζουμε μέχρι σήμερα. Συγχρόνως όμως ξεκινά η περίοδος των μεγάλων δημιουργών.

Οι ταινίες του Τάκη Κανελλόπουλου, του Αλέξη Δαμιανού, του Ροβήρου Μανθούλη και άλλων σπουδαίων σκηνοθετών φέρνουν στις αίθουσες και μυούν το μεγάλο κοινό σε ένα άλλο είδος σινεμά, προετοιμάζοντας το έδαφος για την μετέπειτα γενιά των κινηματογραφιστών.

Αν πεις για περιοδικά! Κοντά στα μεγάλης κυκλοφορίας λαϊκά περιοδικά, όπου όμως αρθρογραφούσαν και σπουδαίοι άνθρωποι του πνεύματος, υπήρχαν τα σημαντικότατα περιοδικά λόγου και τέχνης, που απευθύνονταν κυρίως στους νέους της εποχής.

Και ένα τρίτο πουλάκι:

Ένα άρωμα αναγέννησης.

Αυτό ήταν το δημιουργικό πνεύμα της δεκαετίας του 1960. Ένα πνεύμα που όμοιό του δεν ξαναφάνηκε στον πολιτισμό της χώρας. Υπάρχει βέβαια το ερώτημα τι από όλα αυτά έφτανε στην επαρχία και σε πόλεις όπως η δική μας.

Ό,τι μπορούσε να περάσει μέσα από τα κύματα του ραδιοφώνου, τις σελίδες των εφημερίδων μεγάλης κυκλοφορίας και τα περιοδικά. Υπήρχε ευτυχώς ο κινηματογράφος, τόσες αίθουσες διέθετε η πόλη μας, που μετέφερε κι εδώ κάτι από το κλίμα των αλλαγών.

Ας μην ξεχνάμε ότι η επαρχία εκείνη την εποχή ζούσε έντονα ένα άλλο φαινόμενο, εκείνο της μετανάστευσης, με εκατοντάδες χιλιάδες νέων ανθρώπων να εγκαταλείπουν τις πόλεις και τα χωριά τους για την πρωτεύουσα ή το εξωτερικό. Τι είπαμε χθες; Πρώτα το ζην και μετά το ευ ζην.

Άντε, λοιπόν τώρα, να απαντήσεις αν «το επίπεδο ζωής για ανθρώπους σαν εμάς ήταν καλύτερο τη δεκαετία του 1960 ή σήμερα».

 «Χρόνια είναι, Ευτέρπη, και περνούν»!