130228 ΑΞΙΟΛΟΓΙΚΟ-5

Το ένα πουλάκι:

Ποινές και ανταμοιβές.

Στο σχέδιο αξιολόγησης που δόθηκε προς «συζήτηση», στην οποία (υποτίθεται ότι) συμβάλλουμε κι εμείς από τα ΧΡΟΝΙΚΑ, υπάρχουν δυο σημεία αιχμής.

Το πρώτο είναι η «ποσόστωση» και το δεύτερο η σύνδεση της αξιολόγησης με τη βαθμολογική και την μισθολογική εξέλιξη.

Είναι σημεία αιχμής, διότι σ’ αυτά εστιάζεται κυρίως η πολεμική που γίνεται στην αξιολόγηση από πλευράς συνδικαλιστικών φορέων.

Τι σημαίνει το πρώτο; Πολύ απλά σημαίνει ότι δεν είναι δυνατόν, κατά την αξιολόγηση, να κρίνονται όλοι «άριστοι».

Υπάρχει ένα ποσοστό, το οποίο δεν έχει διευκρινιστεί σε ποιο σύνολο αναφέρεται (σχολείο; εκπαιδευτική περιφέρεια; διεύθυνση εκπαίδευσης; περιφέρεια; το σύνολο της χώρας;) που δεν μπορεί να ξεπεραστεί, κατά την αξιολόγηση και την συνακόλουθη προαγωγή των εκπαιδευτικών από βαθμό σε βαθμό.

Υπάρχουν δυο αναγνώσεις στις προθέσεις του νομοθέτη.

Η μία λέει πως στόχος του είναι να καθηλώσει χιλιάδες εκπαιδευτικούς βαθμολογικά, άρα και μισθολογικά, στις χαμηλότερες βαθμίδες.

Η άλλη λέει πως προσπαθεί ο νομοθέτης να αποφύγει τον εκφυλισμό της αξιολόγησης σε μια τυπική διαδικασία, όπου στο τέλος όλοι θα παίρνουν άριστα και δεν θα αλλάξει, ουσιαστικά, τίποτε.

Η μία προσέγγιση δεν αποκλείει την άλλη.

Πάντως ο κίνδυνος του εκφυλισμού είναι ορατός και τον βλέπουμε σε άλλες υπηρεσίες όπου άπαντες αξιολογούνται ως… ιδανικοί υπάλληλοι.

Πώς θα αποφευχθεί αυτό; Αρκεί η αύξηση του ποσοστού αυτών που θα φτάνουν στον βαθμό Α, ας πούμε από 20% σε 30%;

Πάντως είναι δύσκολο να διατυπωθούν ουσιαστικές προτάσεις, αν δεν διευκρινιστεί σε ποια βάση θα υπολογίζεται το ποσοστό αυτό.

Εδώ όμως ερχόμαστε να συναντήσουμε το δεύτερο σημείο αιχμής.

Γιατί πρέπει οπωσδήποτε να συνδέεται η αξιολόγηση με την βαθμολογική ή (και) την μισθολογική εξέλιξη του εκπαιδευτικού;

Το άλλο πουλάκι:

Ας το πιάσουμε από την αρχή.

Έχει νόημα μια αξιολόγηση, χωρίς ορισμένες επιπτώσεις για τον αξιολογούμενο;

Είτε θετικές, έπαινοι, επιβραβεύσεις, αμοιβές (όλα αυτά σε ηθικό και… υλικό επίπεδο) είτε αρνητικές, επιπλήξεις, ποινές κ.λπ.

Τι νόημα έχει, για να το δούμε πρακτικά, η επισήμανση ότι κάποιος είναι ασυνεπής στις υποχρεώσεις του, χωρίς αυτό να σημαίνει ότι κάπως πρέπει να… «τιμωρηθεί»;

Και, γιατί ο ασυνεπής να αλλάξει συμπεριφορά, όταν ξέρει ότι η στάση του δεν έχει καμιά επίπτωση και πως θα εξακολουθεί να προάγεται και να αμείβεται όπως όλοι οι συνεπείς και εργατικοί συνάδελφοί του;

Κακά τα ψέματα, φίλοι μου.

Κανένα σύστημα δεν μπορεί να βασιστεί μόνο στο φιλότιμο και την υπευθυνότητα όσων εργάζονται σ’ αυτό.

Ανάμεσα στους πολλούς συνεπείς κα υπεύθυνους θα βρεθούν και κάποια «γαϊδούρια» (με συγχωρείτε για την έκφραση, που έλεγαν και οι παλιοί) και τότε η δουλειά θα στραβώσει.

Το σύστημα, όπως το ονομάσαμε, πρέπει να προβλέπει τι θα κάνει με αυτούς, ώστε, τουλάχιστον, να βρίσκει εφαρμογή η παροιμία «ο φόβος φυλάει τα έρμα».

Βεβαίως, όταν μιλάμε για εκπαιδευτικούς, το θέμα δεν είναι τόσο απλό, διότι στο πρόσωπό τους το «σύστημα» έχει διπλές προσδοκίες.

Από τη μια την υπαλληλική συνέπεια και από την άλλη την παιδαγωγική ικανότητα.

Επομένως μια αξιολόγηση που απευθύνεται σ’ αυτούς θα μπορούσε να διαχωρίζει τα δυο αυτά στοιχεία, τουλάχιστον ως προς τις… «ποινές».

Για τον ασυνεπή «υπάλληλο» ας προβλέπεται ό,τι και για όλους τους άλλους υπαλλήλους. Βαθμολογική και μισθολογική καθήλωση ή και υποβιβασμός. Για τον παιδαγωγό όμως που έχει ελλείψεις ή που, παρά τις φιλότιμες προσπάθειες του, δυσκολεύεται να σταθεί στην τάξη, θα πρέπει να υπάρχει άλλου είδους αντιμετώπιση.

Και ένα τρίτο πουλάκι:

Ενημέρωση, επιμόρφωση, επανεκπαίδευση…

Υπάρχουν πράγματα που μπορεί να κάνει η πολιτεία, για να βοηθήσει εκείνον τον εκπαιδευτικό που έχει αδυναμίες και που -ας το προσέξουμε αυτό- θέλει, έχει τη διάθεση να βελτιωθεί.

Διότι, αν δεν θέλει ή αν δεν παραδέχεται πως οφείλει να το κάνει, τότε αυτομάτως εμπίπτει στην περίπτωση του υπαλλήλου που λέγαμε πριν.

Πώς θα βοηθήσει, λοιπόν, η πολιτεία τον εκπαιδευτικό που υστερεί;

Να, κατά τη γνώμη μου, ένα σημείο στο οποίο τα συνδικάτα θα μπορούσαν να πατήσουν πόδι, προκειμένου να δεχτούν (να συζητήσουν) την αξιολόγηση.

Πρώτα να θεσμοθετηθούν οι δομές και οι τρόποι επιμόρφωσης αυτών που θα κριθούν ανεπαρκείς και μετά να προχωρήσουν τα άλλα.

Αυτό, αν θέλετε, θα ήταν και μια σωστότερη τακτική από το «όχι σε όλα» ή το «δεν συζητώ» που εφαρμόζουν τώρα, αφού και καλή δικαιολογία αποτελεί για την αποφυγή της αξιολόγησης (που όπως είπαμε είναι λογικό να μην θέλουν –ποιος τη θέλει;) και τους καταξιώνει στα μάτια της κοινωνίας.

Αυτή τη στιγμή, στο πλαίσιο της λιτότητας, η πολιτεία καταργεί τον ένα μετά τον άλλο τους θεσμούς επιμόρφωσης, μετεκπαίδευσης, επανακατάρτισης των εκπαιδευτικών.

Επομένως δικαίως αυτοί υποψιάζονται πως η αξιολόγηση απλώς θα διαπιστώσει και θα τιμωρήσει, στην καλύτερη περίπτωση θα στείλει κάποιους για… αυτομόρφωση.

Και να ήταν το μόνο πρόβλημα!

Μπόνους και… μάλους!

130227 ΑΞΙΟΛΟΓΙΚΟ-4

Το ένα πουλάκι:

Παιδαγωγική ελευθερία, λοιπόν.

Ας μιλήσουμε γι’ αυτήν την τόσο παρεξηγημένη έννοια, η οποία έχει άμεση σχέση με την αξιολόγηση.

Υποτίθεται ότι όλες αυτές τις μέρες μιλάμε για την αξιολόγηση των εκπαιδευτικών, συμβάλλοντας –τρομάρα μας- στον διάλογο.

«Η αξιολόγηση» λένε κάποιοι από τους επικριτές της, «θα περιορίσει την παιδαγωγική ελευθερία που πρέπει να έχει ο εκπαιδευτικός και θα τον κάνει πειθήνιο όργανο στους αξιολογητές του».

Το πρώτο πράγμα που έχουμε να παρατηρήσουμε στην παραπάνω άποψη είναι η παραδοχή πως η αξιολόγηση επιφέρει αλλαγές. Ας το σημειώσουμε αυτό, γιατί υπάρχουν πολλοί που υποστηρίζουν πως, στην ουσία, τίποτε δεν αλλάζει και πως όλη η φασαρία γίνεται απλώς και μόνο για να κατηγοριοποιηθούν εκπαιδευτικοί και σχολεία.

Κρατήστε το αυτό στο μυαλό σας, θα μιλήσουμε άλλη φορά. Τώρα είπαμε να δούμε την παιδαγωγική ελευθερία, η οποία, στην αντίληψη ορισμένων έχει λάβει την έννοια «κάνω ό,τι θέλω ή ό,τι νομίζω σωστό και δεν δίνω λογαριασμό σε κανέναν».

Δεν είναι όμως έτσι!

Αφήνω το, «κάνω ό,τι θέλω», ας μη συζητάμε για αυτονόητα πράγματα, και πιάνω το «κάτω ό,τι νομίζω σωστό».

Θέτω ευθέως το ερώτημα: Ποιος μου λέει ότι αυτό που νομίζω εγώ σωστό είναι σωστό;

Άκουσα ένα παράδειγμα και μ’ αρέσει να το επαναλαμβάνω:

Έχουμε τρεις εκπαιδευτικούς, οι οποίοι είναι δραστήριοι, αναλαμβάνουν πρωτοβουλίες, εφαρμόζουν καινοτόμα προγράμματα με τα παιδιά κ.λπ., κ.λπ.

Ο ένας κάνει project, πραγματοποιεί επισκέψεις, δίνει εργασίες με θέμα τον ΠΑΟΚ. Ο άλλος αντίστοιχα ασχολείται με το θέατρο και ο τρίτος έχει ως μόνιμο θέμα τις εκκλησίες και τα μοναστήρια.

Είναι προφανές ότι για μας δεν είναι το ίδιο άξιοι και σωστοί στη δουλειά τους εκπαιδευτικοί. Αναλόγως τη δική μας τοποθέτηση, θεωρούμε άλλον «συντηρητικό», άλλον «προοδευτικό», άλλον «εκτός τόπου και χρόνου».

Δεν πρέπει, λοιπόν, κάποιος να είναι υπεύθυνος, ώστε να θέτει το πλαίσιο μέσα στο οποίο θα ασκείται η παιδαγωγική ελευθερία;

Το άλλο πουλάκι:

Ποιος θα είναι αυτός;

Φυσικά η πολιτεία με τα θεσμοθετημένα όργανά της, αν υπάρχουν, και μέσα από καθορισμένες διαδικασίες, αν υπάρχουν επίσης.

Κάποιοι έχουν κι εδώ αντιρρήσεις.

Διότι θεωρούν π.χ. ότι τα αναλυτικά προγράμματα, που έχει επιλέξει η πολιτεία, και τα βιβλία, τα οποία τα «υλοποιούν», είναι αποτέλεσμα συγκεκριμένης ιδεολογίας, οριοθετούν ένα συγκεκριμένο σχολείο και οδηγούν στην… παραγωγή συγκεκριμένου τύπου πολιτών.

Προσέξτε! Μπορεί να έχουν δίκιο! Μπορεί τα επιχειρήματα τους αλλά και η επιστημονική τους προσέγγιση να είναι σωστά, μπορεί να αξιοποιούν καλύτερα τη διεθνή εμπειρία, τα πορίσματα εφαρμογών σε άλλες χώρες και άλλες εποχές, μπορεί μια δική τους πρόταση για διαφορετικά αναλυτικά προγράμματα και διαφορετικά βιβλία να ήταν καταλληλότερη…

Τι πρέπει να γίνει όμως;

Αυτό που πρέπει και μπορούν (οφείλουν) να κάνουν είναι να αγωνιστούν, μέσα από τα θεσμοθετημένα συνδικαλιστικά όργανα και δράσεις (συνέδρια-εκδόσεις-πειραματικές εφαρμογές…), να αγωνιστούν να αλλάξουν ό,τι μπορούν.

Μέχρι τότε (ευτυχώς ή δυστυχώς) είναι υποχρεωμένοι να εφαρμόζουν το αναλυτικό πρόγραμμα, που είναι νόμος του κράτους, και να διδάσκουν τα βιβλία που έχουν επιλεγεί.

Γιατί; Διότι, σύμφωνα και με το παράδειγμα, αν αφεθεί να κάνει ο καθένας ό,τι νομίζει σωστό, τότε δεν είναι καθόλου σίγουρο ότι όλοι θα κάνουν αυτό που… εμείς θεωρούμε σωστό.

Αφήστε που πάρα πολλοί θα ασκήσουν το δικαίωμα της «παιδαγωγικής ελευθερίας» απλώς για να μην κάνουν τίποτα.

Και ένα τρίτο πουλάκι:

Σήμερα τι ισχύει στα σχολεία;

Όλα τα παραπάνω.

Υπάρχουν εκπαιδευτικοί που φροντίζουν να εφαρμόζουν κατά γράμμα το αναλυτικό πρόγραμμα και το βιβλίο και άλλοι που αναλαμβάνουν πρωτοβουλίες, οι περισσότερες σε σωστή κατεύθυνση, κατά τη γνώμη μου, αλλά αυτή είναι απλώς η γνώμη μου και κανείς δεν μπορεί να πει ότι είναι αλάνθαστη.

Είναι γεγονός ότι η αξιολόγηση θα περιορίσει την παιδαγωγική ελευθερία, αν θέλετε θα την βάλει σε καλούπι. Αυτό, όπως είδαμε, μπορεί να μη μας αρέσει ή να μας συμφέρει, όμως δεν είναι κατ’ ανάγκη κακό και πάντως δεν είναι αντιδημοκρατικό.

Στο τέλος τέλος, όσοι θέλουν να συνεχίσουν να εξασκούν το δικαίωμα τους αυτό, ας το κάνουν αναλαμβάνοντας και κάποιο ρίσκο. Ποιος μας είπε ότι η ελευθερία, έστω και η παιδαγωγική, είναι απλή υπόθεση. Όλοι ξέρουμε ότι οι πρωτοπόροι παιδαγωγοί πλήρωσαν ακριβό τίμημα για την εφαρμογή των ιδεών τους.

Το σίγουρο είναι όμως ότι η αξιολόγηση, που όπως είπαμε μπορεί να επιφέρει αλλαγές, θα βάλει σε καλούπι και εκείνους, για τους οποίους παιδαγωγική ελευθερία σημαίνει ανεμελιά, καλή καρδιά και… άσε τους άλλους να τρέχουν.

Για να γίνει αυτό όμως χρειάζεται να δούμε και ορισμένα άλλα χαρακτηριστικά της αξιολόγησης.

Αύριο πάλι.

Η ελευθερία είναι αγαθό και κατακτιέται!

130226 ΑΞΙΟΛΟΓΙΚΟ-3

Το ένα πουλάκι:

Παιδαγωγική ελευθερία.

Τι πράγμα είναι αυτό; Τι ακριβώς σημαίνει; Κάτω από ποιες προϋποθέσεις ασκείται; Είναι πράγματι ελευθερία ή μήπως είναι κάτι άλλο;

Πριν τα εξετάσουμε όλα αυτά, ας δούμε ένα θέμα που προηγείται.

Λέγαμε χθες πως, στη χώρα μας, ο καθένας μπορεί (ουσιαστικά) να γίνει εκπαιδευτικός, αρκεί να έχει τελειώσει μια σχολή από αυτές που έχουν ως επαγγελματική αποκατάσταση την έδρα του σχολείου.

Και είναι πολλές.

Τι είναι όμως η διδασκαλία;

Αν ρωτήσουμε τους ειδικούς, θα μας πουν πως είναι επιστήμη, αλλά και… τέχνη. Αυτό τι σημαίνει πρακτικά; Σημαίνει πως, για να μπορεί κάποιος να κάνει μια σωστή διδασκαλία απαιτούνται δυο πράγματα.

Πρώτα πρώτα μια σωστή θεωρητική κατάρτιση. Αυτό είναι η «επιστήμη». Να γνωρίζει καλά το αντικείμενο που θα διδάξει, ας πούμε τα μαθηματικά, τα οποία δεχόμαστε ότι γνωρίζει τουλάχιστον επαρκώς, όποιος τελειώνει την αντίστοιχη σχολή.

Η «επιστήμη» όμως δεν τελειώνει εδώ. Είναι άλλο πράγμα να ξέρεις καλά κάτι και άλλο να μπορείς να το μεταδώσεις σε τρίτους.

Διδακτική των μαθηματικών, λοιπόν. Αρκεί όμως κι αυτό; Δεν θα πρέπει να ξέρεις λίγα πράγματα και γι’ αυτόν στον οποίο απευθύνεσαι, τον μαθητή;

Για να μην τα πολυλογούμε, θα πρέπει να ξέρεις κάτι και από ψυχολογία, από παιδαγωγική, από διδακτικά μοντέλα, από κοινωνιολογία της εκπαίδευσης, από διαχείριση σχολικής τάξης, από «καλές πρακτικές μάθησης», από… από…

Όταν τελειώσει όμως η «επιστήμη», αρχίζει η «τέχνη». Που πάει να πει πως όλα αυτά είναι καλό να τα γνωρίζεις θεωρητικά, αλλά θα πρέπει να τα εφαρμόσεις κλείνοντας πίσω σου την πόρτα μιας αίθουσας και αυτό απέχει πολύ από όσα διδάχτηκες διαβάζοντας βιβλία.

Είναι άλλο πράγμα να γνωρίζεις απ’ έξω τις κινήσεις που απαιτούνταν για τη σωστή κολύμβηση, άλλο πράγμα να έχεις παρακολουθήσει πρωταθλητές να κολυμπούν και εντελώς διαφορετικά να πέσεις στο νερό και να κολυμπήσεις ο ίδιος.

Το άλλο πουλάκι:

Πέσε και κολύμπα!

Αυτό περίπου λέει η πολιτεία στους νεοδιόριστους εκπαιδευτικούς. Και αυτοί κάνουν ό,τι τους φωτίσει ο Θεός.

Διότι κάποιος άλλος να τους δώσει τα φώτα του δεν υπάρχει και αναφέρομαι ευθέως στον θεσμό του Συμβούλου.

Οι Σχολικοί Σύμβουλοι, ακόμη και αν θέλουν (πολλοί θέλουν), συνήθως δεν προλαβαίνουν, ούτε μπορούν να τρέξουν όπου τους χρειάζονται. Ειδικά στη δευτεροβάθμια εκπαίδευση υπάρχουν καθηγητές που βγήκαν στη σύνταξη και δεν έχουν δει τον σχολικό τους σύμβουλο στα μάτια.

Πώς μαθαίνεται όμως μια τέχνη;

Από αιώνες, η κάθε τέχνη μαθαίνεται δίπλα σε έναν παλιό μάστορα.

Εκεί το μαστορόπουλο θα δει «στην πράξη» πώς δουλεύει ο τεχνίτης, εκεί θα κάνει τις πρώτες του απόπειρες, με τη βοήθεια του μάστορα θα διορθώσει τα λάθη και τις ατέλειές του και, σιγά σιγά, θα ανοίξει τα δικά του φτερά.

Σε άλλα εκπαιδευτικά συστήματα το έχουν λύσει αυτό με τον θεσμό του «μέντορα». Ένας έμπειρος δάσκαλος ή καθηγητής, «εγνωσμένης αξίας», αναλαμβάνει να καθοδηγήσει τον νέο συνάδελφο στα πρώτα του βήματα.

Του επιτρέπει να τον παρακολουθήσει στην τάξη και ο ίδιος παρακολουθεί τις πρώτες διδακτικές απόπειρες του νέου. Τον συμβουλεύει, συζητούν, τον βοηθά να αντιμετωπίσει δυσκολίες, να ετοιμάσει το υλικό του, να χειριστεί προβλήματα, δηλαδή να σταθεί στα πόδια του.

Στην Ελλάδα ο θεσμός έμεινε ως πρόταση.

Τον αρνήθηκαν οι ίδιοι οι εκπαιδευτικοί, φοβούμενοι ότι… «προετοιμάζει το έδαφος για την αξιολόγηση», με την οποία, όπως είπαμε, είναι αντίθετοι. Αφήστε που υπήρχε και μια αντικειμενική δυσκολία.

Με δεδομένη την απουσία αξιολόγησης, πού θα βρεθούν οι «εγνωσμένης αξίας» εκπαιδευτικοί που θα γίνουν μέντορες;

Και ένα τρίτο πουλάκι:

Πέσε και κολύμπα, λοιπόν.

Απολαμβάνοντας την πλήρη εμπιστοσύνη της κοινωνίας, και της πολιτείας που την εκπροσωπεί, στο βαθμό που κανείς ποτέ δεν σου ζητά λογαριασμό για το τι κάνεις μέσα στην τάξη.

Ας το σκεφτούμε λίγο.

Μπαίνεις σε μια δουλειά, σε μια οποιαδήποτε δουλειά, εργάζεσαι επί τριάντα και πλέον χρόνια, και δεν υπάρχει κανείς να σε ρωτήσει: «Έλα εδώ, ρε φίλε. Τι έκανες όλα αυτά τα χρόνια; Πώς το έκανες; Γιατί το έκανες έτσι και όχι αλλιώς;»

Ξέρω τι θα απαντήσουν κάποιοι.

«Ο εκπαιδευτικός δίνει καθημερινά εξετάσεις στους μαθητές της τάξης του και τους γονείς τους».

Έτσι είναι. Έτσι θα έπρεπε να είναι. Με τι κριτήριο όμως κρίνουν οι μαθητές της τάξης και οι γονείς τους;

Θα τους απαντήσω με τα λόγια ενός έμπειρου καθηγητή που αναφερόταν ειδικά στη δευτεροβάθμια εκπαίδευση:

«Το σχολείο είναι ένας χώρος όπου μπορείς να περάσεις τριάντα χρόνια, χωρίς να κάνεις απολύτως τίποτε, και δεν θα σε ενοχλήσει κανείς. Αρκεί να έχεις την εξυπνάδα να… βάζεις μεγάλους βαθμούς».

Ποιος έχει δίκιο; Ανάμεσα στα άκρα, υπάρχει πάντοτε το μεγάλο πλήθος της πραγματικότητας, την οποία ο καθένας μπορεί να εκτιμήσει (δεν λέω να αξιολογήσει) με βάση τη δική του εμπειρία.

Δεν είπαμε όμως για την παιδαγωγική ελευθερία!

Αύριο.

Μάθε τέχνη και άστηνε!

130225 ΑΞΙΟΛΟΓΙΚΟ-2

Το ένα πουλάκι:

Είναι η αξιολόγηση απαραίτητη;

Εννοώ είναι κάτι σαν… τον νόμο της βαρύτητας, που ισχύει για όλους όσοι βρισκόμαστε πάνω στη γη;

Ή μήπως είναι μια ανθρώπινη «εφεύρεση» για να λύνει κάποια προβλήματα και να δημιουργεί άλλα;

Ας το ψάξουμε λίγο.

Σε γενικές γραμμές η αξιολόγηση λειτουργεί σε δύο περιπτώσεις. Η πρώτη έχει να κάνει με τη διαδικασία της επιλογής και η δεύτερη με τη διαδικασία της… λογοδοσίας, ας πούμε του απολογισμού καλύτερα.

Τι γίνεται στην περίπτωση της επιλογής;

Όταν δεν έχω μόνο μια επιλογή, αλλά τουλάχιστον δύο, τότε η αξιολόγηση είναι πράγματι σαν… τον νόμο της βαρύτητας.

Λειτουργεί χωρίς να το καταλαβαίνουμε, όμως ξέρουμε ότι είναι εκεί από τα αποτελέσματά της.

Θα σας δώσω παραδείγματα.

Αν μπεις στον κινηματογράφο και στην αίθουσα προβολής υπάρχει μόνο μία θέση, τότε θα καθίσεις εκεί και δεν θα προβληματιστείς καθόλου. Αν όμως οι θέσεις είναι δύο, τότε, έστω για λίγο, θα σκεφτείς ποια από τις δύο να επιλέξεις.

Θα κάνεις μια αξιολόγηση κι ας μην το καταλαβαίνεις ότι κάνεις κάτι τέτοιο. Σκεφθείτε τώρα την ίδια διαδικασία όταν έχουμε να επιλέξουμε ανάμεσα σε πολλά παρόμοια προϊόντα από το ράφι ενός σούπερ μάρκετ ή σε πολλά φαγητά από το μενού ενός εστιατορίου.

Αξιολογούμε, αξιολογούμε καθημερινά κι αυτό συμβαίνει σχεδόν χωρίς να το καταλαβαίνουμε.

Από το ποιο κουμπί θα πατήσουμε στο τηλεκοντρόλ για να δούμε το αντίστοιχο κανάλι, μέχρι το ποιον θα επιλέξουμε για σύντροφο στη ζωή μας, η διαδικασία είναι μία. Η αξιολόγηση.

Αν το καταλάβαμε αυτό μπορούμε να περάσουμε στην επόμενη περίπτωση, όπου θα δούμε πως η αξιολόγηση δεν αποτελεί «φυσικό νόμο», αλλά ανθρώπινο δημιούργημα, προκειμένου κάποια πράγματα να ελέγχονται για το πώς και γιατί λειτουργούν με συγκεκριμένο τρόπο.

Το άλλο πουλάκι:

Μια στιγμή, όμως.

Αφού, μιλάμε για επιλογή, ας δούμε λίγο πώς αυτή λειτουργεί στον χώρο της εκπαίδευσης στον οποίο αναφερόμαστε.

Τι είδους επιλογή γίνεται εκεί; Οι εκπαιδευτικοί διορίζονται με το πτυχίο που πήραν από τη σχολή τους και, σε κάποιες περιπτώσεις, με τον διαγωνισμό του ΑΣΕΠ.

Θα πρέπει όμως να συμφωνήσουμε στο ελάχιστο. Είναι άλλο πράγμα να είσαι καλός, άριστος φοιτητής και να γίνεις ένας καλός, άριστος μαθηματικός, φιλόλογος ή θεολόγος και εντελώς άλλο να μπορέσεις να σταθείς μέσα σε μια τάξη με μαθητές.

Στη χώρα μας λειτουργεί μια μηχανιστική διαδικασία. Όποιος τελειώνει το Λύκειο μπορεί να μπει σε μια σχολή. Όποιος μπει σε μια σχολή την τελειώνει. Πολλές από τις σχολές οδηγούν, ως επαγγελματική αποκατάσταση, στις σχολικές έδρες. Ακόμη και με το «χτένι» του ΑΣΕΠ, τον οποίο οι εκπαιδευτικοί επίσης δεν ήθελαν, κάποιος μπορεί να γίνει δάσκαλος ή καθηγητής, χωρίς ουσιαστικά να ελεγχθεί αν μπορεί να σταθεί σε μια αίθουσα διδασκαλίας.

Ξέρω! Τα δύο πρώτα χρόνια (υποτίθεται ότι) βρίσκεται υπό δοκιμή. Είναι τυχαίο όμως πως κανείς ποτέ δεν απορρίφθηκε ως μη κατάλληλος; Η διαδικασία είναι τυπική, μέρος του μηχανισμού που περιγράψαμε πριν.

Για να προχωρήσει όμως η συζήτηση, ας δεχτούμε ότι όλοι όσοι καταλήγουν σε μια έδρα σχολική έχουν πράγματι τα προσόντα για να το κάνουν.

Διορίζονται, μπαίνουν στην τάξη και ξεκινά γι’ αυτούς η όμορφη και ενδιαφέρουσα περιπέτεια που λέγεται διδασκαλία.

Κάπου εδώ έρχεται να λειτουργήσει η δεύτερη περίπτωση στην οποία (δεν) εφαρμόζεται η αξιολόγηση, αυτή της λογοδοσίας, του απολογισμού.

Και ένα τρίτο πουλάκι:

Υπάρχουν πάλι δύο υποπεριπτώσεις.

Όταν αναθέσεις σε κάποιον μια εργασία, υπάρχει περίπτωση να του έχεις «τυφλή εμπιστοσύνη». Τον αφήνεις να την πραγματοποιήσει και στο τέλος δέχεσαι το αποτέλεσμα, χωρίς  να του πεις τίποτα, χωρίς να του κάνεις την παραμικρή παρατήρηση.

Σκεφθείτε λίγο τον προπονητή που αναθέτει σε έναν ποδοσφαιριστή να εκτελέσει το πέναλτι που κρίνει ένα παγκόσμιο κύπελλο.

Υποτίθεται ότι του έχει «τυφλή εμπιστοσύνη». Ακόμη κι αν το χάσει και το κύπελλο πάει στους αντιπάλους, ποτέ δεν θα του ζητήσει το λόγο.

Ασχέτως τού τι σκέφτεται ή τη αισθάνεται μέσα του, δεν υπάρχει περίπτωση να του πει «γιατί το έστειλες από εκείνη την πλευρά» ή «έπρεπε να σουτάρεις πιο δυνατά».

Κρατείστε όμως στο μυαλό σας το τι θα συμβεί, αν αυτός ο παίκτης χάσει κι ένα δεύτερο πέναλτι και μετά ένα τρίτο.

Ας επανέλθουμε στην εκπαίδευση.

Εδώ και τριάντα χρόνια, η κοινωνία, και η πολιτεία η οποία την εκπροσωπεί, έδειξαν «τυφλή εμπιστοσύνη» στους εκπαιδευτικούς.

Τους έδωσαν σχεδόν απόλυτη ελευθερία, «παιδαγωγική ελευθερία» να κάνουν το μάθημά τους, ακόμη και βγαίνοντας έξω από τα πλαίσια που τα βιβλία ή τα αναλυτικά προγράμματα όριζαν κάθε φορά.

Δεν υπάρχει αξιολόγηση, με την έννοια της λογοδοσίας, του απολογισμού της δουλειάς τους και ο κάθε εκπαιδευτικός λειτουργεί στο σχολείο δίνοντας λόγο μόνο στη συνείδησή του. Ο καθένας όμως, ανεπίσημα, μπορεί να κρίνει πώς οι εκπαιδευτικοί «αξιοποίησαν» αυτή την ελευθερία.

Ανοίξαμε όμως άλλο μεγάλο θέμα και θα συνεχίσουμε αύριο.

Διάλεγε και μη ερεύνα!

130222 ΑΞΙΟΛΟΓΙΚΟ-1

Το ένα πουλάκι:

«Εσύ τι λες»;

Όταν μου τίθεται αυτό το ερώτημα για κάποιο θέμα αισθάνομαι σε πολύ δύσκολη θέση.

Γιατί πρέπει να λέω κάτι για όλα; Υπάρχουν πράγματα για τα οποία δικαιούται ακόμη και ο πλέον ενημερωμένος πολίτης (πόσο μάλλον ένα πουλάκι) να ΜΗΝ έχει άποψη.

Έπειτα, υπάρχουν φορές, το έχουμε ξαναπεί αυτό, που η επικαιρότητα είναι από μόνη της τόσο «εντυπωσιακή», τόσο πέρα από κάθε φαντασία, που, αν τολμήσεις να τη σχολιάσεις, χαλάς όλη τη γοητεία.

Ωστόσο, όταν ξεκινά ένας δημόσιος διάλογος είναι καλό να παίρνουμε θέση έστω με τα φτωχά επιχειρήματά μας, ώστε να βοηθάμε κι εμείς, ως οφείλουμε, στη λειτουργία των δημοκρατικών θεσμών.

Με μια υποσημείωση:

Ο πολιτισμένος διάλογος έχει νόημα, όταν συμμετέχουμε σ’ αυτόν με μια κατ’ αρχήν συμφωνία.

Εκείνος που έχει (έστω προσωρινά) τα ισχυρότερα επιχειρήματα να πείθει τον άλλο, ο οποίος οφείλει να αποδεχτεί ότι είχε κάνει λάθος εκτιμήσεις.

Στη δημοκρατία όμως, κι αυτή είναι η γοητεία της, μπορεί να γίνει αποδεκτό ακόμη και το άλλο.

Βλέπω ότι έχεις δίκιο, βλέπω ότι αυτό που υποστηρίζεις είναι σωστό και πως έτσι όπως το λες πρέπει να γίνει, όμως… διαφωνώ!

Γιατί; Διότι δεν με συμφέρει! Στην πολιτική δεν κινούμαστε από τη λογική, δεν αποφασίζουμε με βάση κάτι «αντικειμενικά» σωστό.

Αυτό μας το δίδαξε ο Θουκυδίδης όταν μας είπε ότι τα κίνητρα στην πολιτική είναι τρία: «τιμή, δέος ωφέλεια».

Ο άνθρωπος δηλαδή λαμβάνει πολιτικές αποφάσεις ή τοποθετείται πολιτικά απέναντι σε ένα ζήτημα είτε από φιλοδοξία (τιμή), είτε από φόβο (δέος) είτε από συμφέρον ωφέλεια), χωρίς να αποκλείονται και συνδυασμοί αυτών!

Είδατε; Μ’ αυτά και μ’ αυτά ξέχασα ποιο ήταν το ζήτημα πάνω στο οποίο έπρεπε να τοποθετηθώ.

Αν το θυμηθώ θα επανέλθω.

Το άλλο πουλάκι:

Η αξιολόγηση ήταν.

Βλέπουμε ότι έχει ξεκινήσει ένας διάλογος, στον οποίο, όπως συχνά συμβαίνει, εκείνοι οι οποίοι πρέπει να πάρουν μέρος απουσιάζουν.

Μιλάμε, συγκεκριμένα, για την αξιολόγηση των εκπαιδευτικών, την οποία προσπαθεί να φέρει η κυβέρνηση.

Προσπαθεί… χρόνια τώρα, η κάθε κυβέρνηση, χωρίς να το καταφέρνει ή να το τολμά.

Σκαλώνει επάνω στη διαφωνία των εκπαιδευτικών, οι οποίοι είναι και αυτοί που πρόκειται να αξιολογηθούν.

Και οι οποίοι, για άλλη μια φορά, δεν συμμετέχουν στον διάλογο. Από ότι γνωρίζω, από τους δασκάλους δεν πήγε κανείς, ενώ από τους καθηγητές νομίζω ότι πήγαν μόνο τα μέλη της ΟΛΜΕ που ανήκουν στην ΠΑΣΚ και τη ΔΑΚΕ

Ρωτήθηκα κι εγώ να πω τη γνώμη μου και τη λέω ευθαρσώς και χωρίς περιστροφές: είμαι κατά της αξιολόγησης!

Κατά, όταν πρόκειται να αξιολογηθώ εγώ, αλλά και αν πρόκειται να αξιολογήσω πάλι κατά είμαι, διότι κανείς δεν θέλει να χαλάσει την καρδιά του και να γίνεται «κακός»…

Αυτή νομίζω ότι πρέπει να είναι η στάση κάθε ανθρώπου, ο οποίος, σύμφωνα και με τον Θουκιδίδη, κινείται από φόβο ή από συμφέρον ή και από τα δυο μαζί.

Είναι λογικό, λοιπόν, και απολύτως κατανοητό και οι εκπαιδευτικοί να μην θέλουν την αξιολόγηση και να προσπαθούν (και μέχρι στιγμής να το καταφέρνουν) να την αποφύγουν.

Ποιος θα την ήθελε; Ποιος, ενώ μπορούσε να την αποφύγει, θα τη δεχόταν αδιαμαρτύρητα;

Το πρόβλημα είναι ότι στις δημοκρατίες δεν αποφασίζει κανείς μόνος, ακόμη και για ζητήματα που φαίνεται ότι τον απασχολούν ιδιαίτερα, όπως το τι ώρα θα πηγαίνει στη δουλειά, πότε θα βγαίνει στη σύνταξη ή τι μισθό θα παίρνει.

Και ένα τρίτο πουλάκι:

Εδώ, λοιπόν, βρίσκεται το πρόβλημα.

Πώς θα πείσεις τους άλλους, στο επίπεδο της πολιτικής αντιπαράθεσης, ότι δεν πρέπει να αξιολογείσαι;

Μπορείς να τους δώσεις να καταλάβουν τους λόγους για τους οποίους δεν θέλεις να αξιολογείσαι. Αυτό όμως δεν αρκεί.

Θα πρέπει να τους πείσεις ότι η αξιολόγηση θα οδηγήσει σε ένα χειρότερο σχολείο, σε μια εκπαίδευση χειρότερη για τα παιδιά τους, άρα δεν θα πρέπει να εφαρμοστεί και καλό είναι να παραμείνει το πράγμα ως έχει.

Το άλλο που πρέπει να κάνεις είναι να τους εξηγήσεις για ποιο λόγο όλοι οι άλλοι εκπαιδευτικοί, σε άλλες χώρες, αξιολογούνται, ενώ εδώ, για κάποιους συγκεκριμένους λόγους, αυτό δεν είναι σωστό να εφαρμοστεί.

Τέλος, μια έξυπνη τακτική θα ήταν να πεις ότι ναι, θέλω να αξιολογούμαι, όχι όμως με αυτόν τον τρόπο, αλλά με έναν άλλο καλύτερο, πιο αντικειμενικό και πιο δίκαιο έναν τρόπο που θα περιορίζει τις πιθανότητες «αδικίας» και, σε κάθε περίπτωση, θα οδηγεί σε ένα καλύτερο σχολείο και μια εκπαίδευση καλύτερη για τα παιδιά.

Το κακό, σ’ αυτή την περίπτωση, είναι πως θα πρέπει να υποδείξεις έναν τέτοιο τρόπο και μάλιστα μιλώντας συγκεκριμένα (ποιος, πότε, πώς, γιατί…) και όχι γενικόλογα.

Όπως καταλαβαίνετε, φίλοι μου, υπάρχει πολύ «ψωμί» στην υπόθεση και σίγουρα το θέμα θα μας απασχολήσει και την άλλη εβδομάδα.

Έτσι το αξιολογώ εγώ.

Ανάξιον λόγου!

130221 ΔΙΑΤΡΟΦΙΚΟ-2

Το ένα πουλάκι:

Η «δίαιτα» ανά τον κόσμο.

Ινδία: Τα πιο πικάντικα και καυτερά φαγητά βοηθούν σημαντικά τους κατοίκους της να παραμένουν αδύνατοι. Επιβραδύνουν την κατανάλωση φαγητού και απαιτούν πολύ νερό, προκειμένου να δροσιστεί κανείς.

Σχόλιο: πράγματι, πόσο καυτερό να φας! Αν και είμαι βέβαιος ότι οι Ινδοί κάνουν και ένα άλλο κόλπο, γι’ αυτό διατηρούνται στυλάκια. Βάζουν μπόλικα μπαχαρικά στο φαγητό, μετά τα ξεχωρίζουν, τρώνε τα μπαχαρικά και αφήνουν το φαγητό για την άλλη μέρα, οπότε θα επαναλάβουν τη… δίαιτα.

Παρένθεση. Ας θυμίσουμε εδώ ότι δίαιτα σημαίνει τρόπος διατροφής και όχι περιορισμός της τροφής.

Εξάλλου, γι αυτό υπάρχει και δίαιτα πάχυνσης.

Όσο για το νερό που πίνουν οι Ινδοί, πιστεύω όντως ότι είναι το μυστικό για τη σιλουέτα τους, αφού η ποιότητά του επιτρέπει ελάχιστο από το λιγοστό φαγητό που τρώνε να παραμείνει και να απορροφηθεί από το πεπτικό σύστημα. Αν με εννοείτε.

Πολωνία: Οι Πολωνοί ξοδεύουν μόνο το 5% του μισθού τους για φαστ φουντ, την ίδια στιγμή που στις ΗΠΑ στα ταχυφαγεία πηγαίνει το 41% του μισθού των πολιτών.

Εμείς τι κάνουμε; Με βάση κι αυτά που λέγαμε στο φύλλο της Τρίτης, δηλαδή τις συνταγές που κυκλοφορούν, αλλά και τις επιδόσεις πολλών, νέων κυρίως, νοικοκυρών στη μαγειρική, βρισκόμαστε κάπου ενδιάμεσα.

Όχι ως ποσοστό. Απλώς ξεκινάμε να φάμε κάτι σπιτικό και, μετά την απόπειρα, παραγγέλνουμε απ’ έξω.

Ιαπωνία: εκεί φαίνεται ότι γνωρίζουν πολύ καλά τη διαφορά ανάμεσα στον χορτασμένο και τον σκασμένο. Γι’ αυτό ποτέ δεν τρώνε όλο το περιεχόμενο του πιάτου τους.

Έτσι οι κάτοικοι της Οκινάουα, που, παραδοσιακά, καταναλώνουν το 80% του πιάτου τους (δηλαδή της τροφής που περιέχει) βρίσκονται πολύ ψηλά στους πίνακες μακροζωίας.

Σχόλιο: το 80% μιας φτερούγας κοτόπουλου που υπάρχει σ’ ένα πιάτο, διαφέρει κάπως από το 80% του υπόλοιπου κοτόπουλου που υπάρχει σε κάποιο άλλο.

Το άλλο πουλάκι:

Να τρώμε, λένε, αργά.

Έτσι το μήνυμα θα φτάνει στον εγκέφαλο και θα νιώθουμε χορτασμένοι πριν φάμε του σκασμού.

Εμείς αυτό το εφαρμόζουμε, σε ένα βαθμό: όταν βγαίνουμε σε ταβέρνα, τρώμε τόσο αργά, κυριολεκτικά με τις ώρες, που, μόλις γυρίσουμε στο σπίτι, έχουμε ξαναπεινάσει και τρέχουμε στο ψυγείο!

Ας πάμε, όμως, και κάπου αλλού.

Ισπανία: ένας υπνάκος μετά το μεσημεριανό προσφέρει στον οργανισμό το χρόνο για να διορθώσει το ανοσοποιητικό σύστημα, να εξαλείψει το στρες και να μειώσει τον κίνδυνο λοιμώξεων.

Σχόλιο: προσοχή! Όταν λέμε υπνάκο δεν εννοούμε να πέσεις στις τρεις και να σηκωθείς στις έξι το απόγευμα. Οι έρευνες μιλούν για ένα μισάωρο, όχι για έξι, εφτά μισάωρα!

Ισλανδία! Εκεί έχουν βρει την υγεία τους με τα ψάρια, πλούσια πηγή σε Ω3 λιπαρά οξέα και διάσημα για την ικανότητά τους να εμποδίζουν την αύξηση του βάρους, τις καρδιακές παθήσεις και τις φλεγμονές.

Σχόλιο: όλα καλά με το ψάρι, όμως έχει ένα κακό. Αργεί να ψηθεί. Και καθώς ισχύει το «κρέας ωμό, ψάρι ψημένο», εμείς που είμαστε και κάπως ανυπόμονοι, κατεβάζουμε ένα κάρο ορεκτικά περιμένοντας.

Αφήστε το άλλο. Πόσες φορές δεν έχετε ακούσει τη φράση «έλα, μωρέ, το ψάρι τι είναι, φρούτο είναι»;

Φράση που δείχνει να ξεχνά ότι και οι αρκούδες με φρούτα τρέφονται και με ψάρια!

Μεξικό: εκεί δεν τρώνε βραδινό, αφού τα δυο μεγάλα γεύματα της ημέρας τα τρώνε μεταξύ 2 και 4 το μεσημέρι!

Μετά, υποθέτω, κοιμούνται!

Και ένα τρίτο πουλάκι:

Ας πάμε και στην Κίνα.

Εκεί δεν τρώνε, αλλά διαλογίζονται. Ο διαλογισμός, σε τακτά χρονικά διαστήματα, συμβάλλει στη μείωση εγκεφαλικών και καρδιακών επεισοδίων, ενώ καταπολεμά το άγχος και την κατάθλιψη.

Σχόλιο: ο διαλογισμός γίνεται με άδειο στομάχι;

Γιατί εγώ, μια φορά που δοκίμασα να διαλογιστώ νηστικός, όλο κάτι παντσέτες και κάτι κοψίδια μου έρχονταν στο νου.

Αν είναι να διαλογιζόμαστε χορτάτοι δεν έχω καμιά αντίρρηση, φοβάμαι μόνο πως αυτό δεν βοηθάει καθόλου στο να χάνεις κιλά.

Βραζιλία: αυτοί έχουν βρει το μυστικό της μακροζωίας στην έντονη κοινωνική ζωή. Σε μια έρευνα που έγινε μεταξύ ανθρώπων 70 και 79 ετών, οι επιστήμονες ανακάλυψαν ότι οι φίλοι μπορούν να «χαρίσουν» μέχρι και 7 χρόνια επιπλέον ζωής.

Σχόλιο: αυτό καλό μου φαίνεται και μάλλον ταιριάζει περισσότερο και στη δική μας ιδιοσυγκρασία.

Με μια διαφορά. Οι Βραζιλιάνοι έχουν συνδυάσει την κοινωνικότητα με το ποδόσφαιρο στις αλάνες ή τη σάμπα.

Εμείς την έχουμε συνδυάσει με τις ταβέρνες, τις καφετέριες και τα μπαράκια.

Όπως είδατε, φίλοι μου, οι κάτοικοι του πλανήτη κάπως το παλεύουν. Το ίδιο κάνουμε κι εμείς και μάλιστα με τον τρόπο με τον οποίο «παλεύουμε» τα περισσότερα μεγάλα προβλήματα στη ζωή μας.

Συζητώντας γι’ αυτά!

Θεωρητικώς μιλώντας!

130219 ΔΙΑΤΡΟΦΙΚΟ-1

Το ένα πουλάκι:

Ακόμα και τώρα.

Θα έλεγε κανείς πως η κρίση, και οι αλλαγές που μοιραία έφερε στη ζωή μας, θα έκαναν κάποια πράγματα να περιοριστούν, αν όχι να εξαφανιστούν εντελώς.

Εν τούτοις, αυτά συνεχίζουν να αποτελούν σημαντικό μέρος της καθημερινότητάς μας.

Πού πήγε ο νους σας;

Θέλω να σας πω για ένα θέμα συζήτησης που είναι εξίσου συχνό, αν δεν ξεπερνάει αυτό της οικονομικής δυσπραγίας.

Είναι η διατροφή και οι δίαιτες.

Η διατροφή, γενικώς, παίζει τόσο σημαντικό ρόλο στη ζωή μας, όσο μέρος καταλαμβάνουν στον τηλεοπτικό χρόνοι οι εκπομπές μαγειρικής.

Αφήστε που, όταν τα κυριακάτικα φύλλα συνοδεύονται από κάποιο περιοδικό για την κουζίνα, εξαντλούνται πριν ακόμη «σχολάσει» η εκκλησία.

Πολλοί κάνουν κρατήσεις από την προηγούμενη.

Βλέποντάς τα κανείς όλα αυτά θα έλεγε πως, σ’ αυτή τη χώρα, αν μη τι άλλο, τουλάχιστον «τρώμε καλά».

Ένα ελάχιστο ποσοστό από τις συνταγές για τις οποίες συζητούν ή δείχνουν ενδιαφέρον οι νοικοκυρές αν εκτελούνταν (μάλιστα αν εκτελούνταν σωστά) θα ήμασταν, χωρίς αμφιβολία, οι πιο καλοφαγάδες του κόσμου.

Φαίνεται όμως πως οι νοικοκυρές μας, ιδίως οι νεότερες, παθαίνουν αυτό που χαρακτηρίζει και πολλούς νέους ζωγράφους, που προσπαθούν να γίνουν κατ’ ευθεία «Πικάσο», χωρίς να μαθητεύσουν πρώτα αυστηρά στο σχέδιο, που είναι η βάση της ζωγραφικής.

Έτσι και με τη μαγειρική.

Αν δεν μάθεις πρώτα να βράζεις σωστά ένα αβγό, να κάνεις καλοτηγανισμένες πατάτες, να πετυχαίνεις το σπανακόρυζο και να ευχαριστείς τους άλλους με μια νόστιμη και καλοβρασμένη φασουλάδα, μην περιμένεις να γίνεις σεφ που ασχολείται με «γκουρμέ» συνταγές.

Άσε το άλλο!

Όσες ώρες και να παρακολουθήσεις στην τηλεόραση τους μεγάλους πρωταθλητές να παίζουν μπιλιάρδο, αν δεν «χάσεις χρονιά», όπως λέγαμε παλιά, δηλαδή αν δεν μείνεις στάσιμος από απουσίες εξαιτίας των ωρών που τρως πάνω στην πράσινη τσόχα με τη στέκα στο χέρι, ποτέ δεν θα γίνεις σοβαρός παίκτης.

Έτσι και η μαγειρική.

Θέλει «ώρες πτήσης» πάνω από τις κατσαρόλες, μπροστά από τον φούρνο, κι όχι στον καναπέ με το περιοδικό ή το τηλεκοντρόλ στο χέρι.

Το άλλο πουλάκι:

Είπαμε όμως και για τις δίαιτες!

Κι αυτές καταλαμβάνουν τεράστιο χώρο (ο χρόνος και ο χώρος είναι ένα, μας είπε ο Αϊνστάιν) στις συζητήσεις, όχι μόνο των γυναικών, όπως θα περίμενε κάποιος, αλλά και των ανδρών. Αν, μάλιστα έχουν ξεπεράσει και ένα όριο ηλικίας και τα λεγόμενα «γεροντόπαχα» έχουν αρχίσει να επεκτείνονται επικίνδυνα, τότε η συζήτηση ανταγωνίζεται εκείνη των αθλητικών.

Τι δεν θα φάμε σήμερα;

Η φράση αυτή συνοψίζει το βάσανο χιλιάδων ανθρώπων, οι οποίοι το μόνο που σκέφτονται είναι το φαγητό που… δεν θα φάνε, όχι γιατί δεν έχουν τη δυνατότητα να το αγοράσουν, αλλά γιατί πρέπει να χάσουν κάποια κιλά.

Σ’ αυτές τις συζητήσεις κι αν δεν ακούς ό,τι ανοησία μπορεί να βάλει ο νους σου.

Από εκείνους που «δεν τρώνε, αλλά παχαίνουν», μέχρι τους άλλους που «γυμνάζονται αλλά δεν λένε να χάσουν κιλά!».

Ο καθένας καταλαβαίνει εύκολα, σ’ αυτές τις περιπτώσεις, τι ακριβώς σημαίνει το «δεν τρώω, βρε παιδί μου» και το «γυμνάζομαι».

Το πρώτο σημαίνει δεν τρώω όσο θα ήθελα ή όσο θα τραβούσε η όρεξή μου.

Αυτό όμως που τρώω εξακολουθεί να είναι πολύ περισσότερο από όσο χρειάζεται ένας άνθρωπος, με τα δικά μου κιλά, για να κρατάει σταθερό το βάρος του. Δεν λέω να αδυνατίζει.

Το «γυμνάζομαι» σημαίνει βγαίνω κάθε απόγευμα μια βόλτα, η οποία μπορεί να κάνει καλό στο κυκλοφορικό, μάλλον όμως ανοίγει την όρεξη παρά οδηγεί στο αδυνάτισμα. Αυτή είναι η «γυμναστική» με την οποία περιμένουν κάποιοι να αδυνατίσουν.

Καίει λίγο περισσότερες θερμίδες από όσες καις όταν… τρως!

Αφήστε το άλλο, το απόλυτο επιχείρημα που είπε φίλος σε κάποιον που υποστήριζε ότι γυμναζόταν πολύ;

«Δηλαδή, γυμνάζεσαι πιο πολύ απ’ ό,τι ο Σχορτσανίτης;»

Και ένα τρίτο πουλάκι:

Έτσι είναι, φίλοι μου.

Όλοι εμείς που έχουμε περισσότερα κιλά από ό,τι θα θέλαμε δεν μπορούμε να παραδεχτούμε μια απλή αλήθεια.

Τρώμε!

Και μάλιστα τρώμε περισσότερο απ’ όσο καίμε, είτε με την άθληση που κάνουμε, είτε με τη σκέψη, είτε με τον ύπνο, είτε… τρώγοντας.

Γι’ αυτό βρισκόμαστε σ’ αυτό το «χάλι» όπως ο καθένας το ορίζει για τον εαυτό του.

Δεν πειράζει. Αρκεί που συζητάμε για δίαιτες και για φαγητά κι… έχουμε το νου μας.

Να όπως σήμερα κι εμείς.

Αν συμφωνείτε μάλιστα, λέμε αύριο να σας δώσουμε κάποιες συμβουλές από τη… διεθνή εμπειρία, έτσι, για να συμβάλλουμε στον διάλογο που λίγο-πολύ συμμετέχουν όλοι οι συνομήλικοί μας.

Αύριο, λοιπόν, θα δούμε το φαινόμενο κοινωνιολογικά, πώς δηλαδή αντιμετώπισαν το θέμα «δίαιτα» διάφοροι λαοί, μέσα από την πείρα και τη σοφία αιώνων.

Καλή όρεξη!

Μόνοι μας τα τρώμε!

130218 ΕΘΕΛΟΝΤΙΚΟ

Το ένα πουλάκι:

Εθελοντισμός!

Κάνοντας ζάπινγκ αργά το βράδυ της περασμένης Πέμπτης, σταμάτησα σε κάποιον πολίτη, ο οποίος μιλούσε στον δημοσιογράφο της εκπομπής για μια ενδιαφέρουσα ενασχόληση που βρήκε.

«Το χειρότερο πράγμα που έχεις να κάνεις, γυρίζοντας κουρασμένος από τη δουλειά, είναι να καθίσεις στον καναπέ και να πιάσεις το τηλεκοντρόλ» είπε. Κάπως έτσι ξεκίνησε να περιποιείται… τη γειτονιά του.

Πρώτα κούρεψε τα δέντρα, καθάρισε να ξερά κλαριά, περιποιήθηκε το γκαζόν και οι δρόμοι γύρω από το σπίτι του άλλαξαν, ομόρφυναν!

Έπειτα συνέχισε με άλλους δρόμους της πόλης.

Το Σαββατοκύριακα «δούλευε» γύρω στις δέκα ώρες, μέχρι το απόγευμα και, αφού περιποιήθηκε το πράσινο, άρχισε να κάνει βόλτες στην πόλη και να μαζεύει σκουπίδια πεταμένα, κυρίως, σε σημεία του ήταν δύσκολο να τα φτάσουν οι οδοκαθαριστές.

Αυτός τα έφτανε. Και τα πήγαινε στον κοντινότερο κάδο.

Είναι αξιοσημείωτο ότι, στην αρχή, όπως ομολόγησε, δίσταζε λίγο, ντρεπόταν, έβγαινε μετά το σούρουπο.

Τώρα το κάνει με τέτοιο τρόπο, ώστε να παρακινηθούν και άλλοι, να μη διστάσουν όπως εκείνος. Άρχισε μάλιστα να βάφει και τα ξύλινα παγκάκια!

Περισσότερο αξιοζήλευτη όμως κι από την δραστηριότητά του αυτή είναι, όπως φάνηκε στη συνέντευξη, η άποψή του για τη ζωή: Έχουμε κρίση. Είμαστε όλοι πιο φτωχοί. Ε, και τι θα κάνουμε, θα το βάλουμε κάτω ή θα φωνάζουμε συνεχώς περιμένοντάς τα όλα από τους άλλους;

Κρίση, ξεκρίση, η πόλη μας πρέπει να είναι όμορφη, καθαρή, περιποιημένη… Δυστυχώς, οι Δήμοι δεν έχουν τους πόρους που διέθεταν άλλοτε για καθαριότητα.

Άρα, το βάρος, η ευθύνη, πέφτει σ’ εμάς, τους πολίτες.

Αυτά, περίπου, ήταν τα λόγια του. Αυτή η στάση του στη ζωή και την κρίση, που μας έχει βάλει όλους κάτω.

Τόσο θέλαμε, φαίνεται!

Αναρωτιέμαι πόσους μιμητές θα βρει. Ακόμη περισσότερο, φοβάμαι πως πολλοί θα τον χαρακτηρίσουν γραφικό.

Αφήστε που κινδυνεύει να δεχτεί και καμιά επίθεση από «αριστερούς», όπως έπαθαν κάποιοι στο Πανεπιστήμιο που είχαν επιχειρήσει να καθαρίσουν τις αίθουσες που θα έκαναν μάθημα, από τα σκουπίδια που οι ίδιοι είχαν πετάξει.

Το άλλο πουλάκι:

Έτσι είναι!

Στο σχολείο, θυμάμαι, είχαμε κάτι ψευτομαγκάκια, δήθεν αριστερούς, που μισοαστεία, μισοσοβαρά, πετούσαν τα χαρτιά το δρόμο και έλεγαν πως δίνουν μεροκάματο σε περισσότερους οδοκαθαριστές!

Μέχρι πού μπορεί να φτάσει η ανοησία του ανθρώπου!

Ας κλείσουμε όμως την αναφορά μας στον άγνωστο «οδοκαθαριστή» της εκπομπής με την επισήμανση που έκανε στη δύναμη του… «πολλαπλασιαστή».

Πεντακόσιοι άνθρωποι περπατούν καθημερινά στην πόλη μας, είπε. Αν σηκώσουν από κάτω από δυο χαρτάκια, δύο πακέτα τσιγάρα, και τα ρίξουν στον κοντινό κάδο, εκείνη τη μέρα η πόλη θα έχει χίλια χαρτιά λιγότερα.

Και την άλλη, και την άλλη…

Έτσι είναι. Όλοι μας μπορούμε να κάνουμε κάτι μικρό, που, όσο ασήμαντο κι αν φαίνεται, έχει τεράστια δύναμη, όταν βρει πολλούς μιμητές.

Δεν ξέρω, τη δική μας γνώμη, πάντως εγώ είμαι πολύ αισιόδοξος, τώρα, με την κρίση!

Μην απορείτε. Βλέπω πως και στη δική μας πόλη ξεπηδούν καθημερινά πρωτοβουλίες που παλαιότερα δεν υπήρχαν.

Άνθρωποι ενδιαφέρονται να κάνουν και να παρουσιάσουν πράγματα.

Μουσική, θέατρο, ποίηση, ζωγραφική, φωτογραφία, εκδόσεις…

Κάτι κινείται στην πόλη, οι άνθρωποι της, οι νέοι κυρίως, δεν θέλουν να το βάλουν κάτω.

Το ενδιαφέρον είναι πως οι περισσότερες από αυτές τις δράσεις γίνονται εντελώς αφιλοκερδώς από τους συντελεστές του και είναι δωρεάν για εκείνους που θέλουν να τις παρακολουθήσουν.

Και ένα τρίτο πουλάκι:

Πολιτική στάση!

Μπορεί να ξενίζει ο όρος, άποψή μας όμως είναι πως όλα αυτά είναι μια πολιτική στάση, πολύ πιο ενδιαφέρουσα και, το κυριότερο, πολύ πιο αποτελεσματική από άλλες που δοκιμάσαμε επί δεκαετίες.

Ποτέ δεν ξεχνώ το στοίχο του Νικόλα του Άσιμου:

Η Επανάσταση η όλη του πλανήτη

ούτε ένα ράφι να μου φτιάξει δεν μπορεί.

Ας το πούμε αυτό στα παιδιά, ας το τονίσουμε στους νέους, που θέλουν κάπου να διοχετεύσουν την επαναστατικότητά τους.

Επανάσταση είναι να φτιάχνεις, όχι να γκρεμίζεις. Να καθαρίζεις, όχι να μουντζουρώνεις. Να συμμετέχεις, όχι να απομονώνεσαι. Να σώζεις ζωές, όχι να αφαιρείς…

Το ένα δίνει χαρά. Το άλλο εκτρέφει το μίσος.

Μπορείς να κάνεις πιο όμορφο το δωμάτιό σου, την τάξη σου, την αυλή του σχολείου σου, το δρόμο μπροστά από το σπίτι σου;

Μπορεί σαν βρεις άλλους τρεις να φτιάξετε μια μπάντα, ένα περιοδικό, μια οικολογική ομάδα, να διαβάσετε μαζί ένα ποίημα, να φωτογραφίσετε τα όμορφα ή τα άσχημα της γειτονιάς σας, να μοιραστείτε με άλλους κάτι που σας εντυπωσίασε…

Αυτό είναι επανάσταση ή, τουλάχιστον, κάπως έτσι αρχίζει.

Επανάσταση όμως δεν είναι ο διδακτισμός, γι’ αυτό, καλύτερα, ας σταματήσουμε κάπου εδώ. Είχαμε δεν είχαμε, το καταστρέψαμε το παράδειγμα του άγνωστού μας πολίτη, που, αντί να λέει, έκανε.

Επαναστάτες!