130225 ΑΞΙΟΛΟΓΙΚΟ-2

Το ένα πουλάκι:

Είναι η αξιολόγηση απαραίτητη;

Εννοώ είναι κάτι σαν… τον νόμο της βαρύτητας, που ισχύει για όλους όσοι βρισκόμαστε πάνω στη γη;

Ή μήπως είναι μια ανθρώπινη «εφεύρεση» για να λύνει κάποια προβλήματα και να δημιουργεί άλλα;

Ας το ψάξουμε λίγο.

Σε γενικές γραμμές η αξιολόγηση λειτουργεί σε δύο περιπτώσεις. Η πρώτη έχει να κάνει με τη διαδικασία της επιλογής και η δεύτερη με τη διαδικασία της… λογοδοσίας, ας πούμε του απολογισμού καλύτερα.

Τι γίνεται στην περίπτωση της επιλογής;

Όταν δεν έχω μόνο μια επιλογή, αλλά τουλάχιστον δύο, τότε η αξιολόγηση είναι πράγματι σαν… τον νόμο της βαρύτητας.

Λειτουργεί χωρίς να το καταλαβαίνουμε, όμως ξέρουμε ότι είναι εκεί από τα αποτελέσματά της.

Θα σας δώσω παραδείγματα.

Αν μπεις στον κινηματογράφο και στην αίθουσα προβολής υπάρχει μόνο μία θέση, τότε θα καθίσεις εκεί και δεν θα προβληματιστείς καθόλου. Αν όμως οι θέσεις είναι δύο, τότε, έστω για λίγο, θα σκεφτείς ποια από τις δύο να επιλέξεις.

Θα κάνεις μια αξιολόγηση κι ας μην το καταλαβαίνεις ότι κάνεις κάτι τέτοιο. Σκεφθείτε τώρα την ίδια διαδικασία όταν έχουμε να επιλέξουμε ανάμεσα σε πολλά παρόμοια προϊόντα από το ράφι ενός σούπερ μάρκετ ή σε πολλά φαγητά από το μενού ενός εστιατορίου.

Αξιολογούμε, αξιολογούμε καθημερινά κι αυτό συμβαίνει σχεδόν χωρίς να το καταλαβαίνουμε.

Από το ποιο κουμπί θα πατήσουμε στο τηλεκοντρόλ για να δούμε το αντίστοιχο κανάλι, μέχρι το ποιον θα επιλέξουμε για σύντροφο στη ζωή μας, η διαδικασία είναι μία. Η αξιολόγηση.

Αν το καταλάβαμε αυτό μπορούμε να περάσουμε στην επόμενη περίπτωση, όπου θα δούμε πως η αξιολόγηση δεν αποτελεί «φυσικό νόμο», αλλά ανθρώπινο δημιούργημα, προκειμένου κάποια πράγματα να ελέγχονται για το πώς και γιατί λειτουργούν με συγκεκριμένο τρόπο.

Το άλλο πουλάκι:

Μια στιγμή, όμως.

Αφού, μιλάμε για επιλογή, ας δούμε λίγο πώς αυτή λειτουργεί στον χώρο της εκπαίδευσης στον οποίο αναφερόμαστε.

Τι είδους επιλογή γίνεται εκεί; Οι εκπαιδευτικοί διορίζονται με το πτυχίο που πήραν από τη σχολή τους και, σε κάποιες περιπτώσεις, με τον διαγωνισμό του ΑΣΕΠ.

Θα πρέπει όμως να συμφωνήσουμε στο ελάχιστο. Είναι άλλο πράγμα να είσαι καλός, άριστος φοιτητής και να γίνεις ένας καλός, άριστος μαθηματικός, φιλόλογος ή θεολόγος και εντελώς άλλο να μπορέσεις να σταθείς μέσα σε μια τάξη με μαθητές.

Στη χώρα μας λειτουργεί μια μηχανιστική διαδικασία. Όποιος τελειώνει το Λύκειο μπορεί να μπει σε μια σχολή. Όποιος μπει σε μια σχολή την τελειώνει. Πολλές από τις σχολές οδηγούν, ως επαγγελματική αποκατάσταση, στις σχολικές έδρες. Ακόμη και με το «χτένι» του ΑΣΕΠ, τον οποίο οι εκπαιδευτικοί επίσης δεν ήθελαν, κάποιος μπορεί να γίνει δάσκαλος ή καθηγητής, χωρίς ουσιαστικά να ελεγχθεί αν μπορεί να σταθεί σε μια αίθουσα διδασκαλίας.

Ξέρω! Τα δύο πρώτα χρόνια (υποτίθεται ότι) βρίσκεται υπό δοκιμή. Είναι τυχαίο όμως πως κανείς ποτέ δεν απορρίφθηκε ως μη κατάλληλος; Η διαδικασία είναι τυπική, μέρος του μηχανισμού που περιγράψαμε πριν.

Για να προχωρήσει όμως η συζήτηση, ας δεχτούμε ότι όλοι όσοι καταλήγουν σε μια έδρα σχολική έχουν πράγματι τα προσόντα για να το κάνουν.

Διορίζονται, μπαίνουν στην τάξη και ξεκινά γι’ αυτούς η όμορφη και ενδιαφέρουσα περιπέτεια που λέγεται διδασκαλία.

Κάπου εδώ έρχεται να λειτουργήσει η δεύτερη περίπτωση στην οποία (δεν) εφαρμόζεται η αξιολόγηση, αυτή της λογοδοσίας, του απολογισμού.

Και ένα τρίτο πουλάκι:

Υπάρχουν πάλι δύο υποπεριπτώσεις.

Όταν αναθέσεις σε κάποιον μια εργασία, υπάρχει περίπτωση να του έχεις «τυφλή εμπιστοσύνη». Τον αφήνεις να την πραγματοποιήσει και στο τέλος δέχεσαι το αποτέλεσμα, χωρίς  να του πεις τίποτα, χωρίς να του κάνεις την παραμικρή παρατήρηση.

Σκεφθείτε λίγο τον προπονητή που αναθέτει σε έναν ποδοσφαιριστή να εκτελέσει το πέναλτι που κρίνει ένα παγκόσμιο κύπελλο.

Υποτίθεται ότι του έχει «τυφλή εμπιστοσύνη». Ακόμη κι αν το χάσει και το κύπελλο πάει στους αντιπάλους, ποτέ δεν θα του ζητήσει το λόγο.

Ασχέτως τού τι σκέφτεται ή τη αισθάνεται μέσα του, δεν υπάρχει περίπτωση να του πει «γιατί το έστειλες από εκείνη την πλευρά» ή «έπρεπε να σουτάρεις πιο δυνατά».

Κρατείστε όμως στο μυαλό σας το τι θα συμβεί, αν αυτός ο παίκτης χάσει κι ένα δεύτερο πέναλτι και μετά ένα τρίτο.

Ας επανέλθουμε στην εκπαίδευση.

Εδώ και τριάντα χρόνια, η κοινωνία, και η πολιτεία η οποία την εκπροσωπεί, έδειξαν «τυφλή εμπιστοσύνη» στους εκπαιδευτικούς.

Τους έδωσαν σχεδόν απόλυτη ελευθερία, «παιδαγωγική ελευθερία» να κάνουν το μάθημά τους, ακόμη και βγαίνοντας έξω από τα πλαίσια που τα βιβλία ή τα αναλυτικά προγράμματα όριζαν κάθε φορά.

Δεν υπάρχει αξιολόγηση, με την έννοια της λογοδοσίας, του απολογισμού της δουλειάς τους και ο κάθε εκπαιδευτικός λειτουργεί στο σχολείο δίνοντας λόγο μόνο στη συνείδησή του. Ο καθένας όμως, ανεπίσημα, μπορεί να κρίνει πώς οι εκπαιδευτικοί «αξιοποίησαν» αυτή την ελευθερία.

Ανοίξαμε όμως άλλο μεγάλο θέμα και θα συνεχίσουμε αύριο.

Διάλεγε και μη ερεύνα!