130228 ΑΞΙΟΛΟΓΙΚΟ-5

Το ένα πουλάκι:

Ποινές και ανταμοιβές.

Στο σχέδιο αξιολόγησης που δόθηκε προς «συζήτηση», στην οποία (υποτίθεται ότι) συμβάλλουμε κι εμείς από τα ΧΡΟΝΙΚΑ, υπάρχουν δυο σημεία αιχμής.

Το πρώτο είναι η «ποσόστωση» και το δεύτερο η σύνδεση της αξιολόγησης με τη βαθμολογική και την μισθολογική εξέλιξη.

Είναι σημεία αιχμής, διότι σ’ αυτά εστιάζεται κυρίως η πολεμική που γίνεται στην αξιολόγηση από πλευράς συνδικαλιστικών φορέων.

Τι σημαίνει το πρώτο; Πολύ απλά σημαίνει ότι δεν είναι δυνατόν, κατά την αξιολόγηση, να κρίνονται όλοι «άριστοι».

Υπάρχει ένα ποσοστό, το οποίο δεν έχει διευκρινιστεί σε ποιο σύνολο αναφέρεται (σχολείο; εκπαιδευτική περιφέρεια; διεύθυνση εκπαίδευσης; περιφέρεια; το σύνολο της χώρας;) που δεν μπορεί να ξεπεραστεί, κατά την αξιολόγηση και την συνακόλουθη προαγωγή των εκπαιδευτικών από βαθμό σε βαθμό.

Υπάρχουν δυο αναγνώσεις στις προθέσεις του νομοθέτη.

Η μία λέει πως στόχος του είναι να καθηλώσει χιλιάδες εκπαιδευτικούς βαθμολογικά, άρα και μισθολογικά, στις χαμηλότερες βαθμίδες.

Η άλλη λέει πως προσπαθεί ο νομοθέτης να αποφύγει τον εκφυλισμό της αξιολόγησης σε μια τυπική διαδικασία, όπου στο τέλος όλοι θα παίρνουν άριστα και δεν θα αλλάξει, ουσιαστικά, τίποτε.

Η μία προσέγγιση δεν αποκλείει την άλλη.

Πάντως ο κίνδυνος του εκφυλισμού είναι ορατός και τον βλέπουμε σε άλλες υπηρεσίες όπου άπαντες αξιολογούνται ως… ιδανικοί υπάλληλοι.

Πώς θα αποφευχθεί αυτό; Αρκεί η αύξηση του ποσοστού αυτών που θα φτάνουν στον βαθμό Α, ας πούμε από 20% σε 30%;

Πάντως είναι δύσκολο να διατυπωθούν ουσιαστικές προτάσεις, αν δεν διευκρινιστεί σε ποια βάση θα υπολογίζεται το ποσοστό αυτό.

Εδώ όμως ερχόμαστε να συναντήσουμε το δεύτερο σημείο αιχμής.

Γιατί πρέπει οπωσδήποτε να συνδέεται η αξιολόγηση με την βαθμολογική ή (και) την μισθολογική εξέλιξη του εκπαιδευτικού;

Το άλλο πουλάκι:

Ας το πιάσουμε από την αρχή.

Έχει νόημα μια αξιολόγηση, χωρίς ορισμένες επιπτώσεις για τον αξιολογούμενο;

Είτε θετικές, έπαινοι, επιβραβεύσεις, αμοιβές (όλα αυτά σε ηθικό και… υλικό επίπεδο) είτε αρνητικές, επιπλήξεις, ποινές κ.λπ.

Τι νόημα έχει, για να το δούμε πρακτικά, η επισήμανση ότι κάποιος είναι ασυνεπής στις υποχρεώσεις του, χωρίς αυτό να σημαίνει ότι κάπως πρέπει να… «τιμωρηθεί»;

Και, γιατί ο ασυνεπής να αλλάξει συμπεριφορά, όταν ξέρει ότι η στάση του δεν έχει καμιά επίπτωση και πως θα εξακολουθεί να προάγεται και να αμείβεται όπως όλοι οι συνεπείς και εργατικοί συνάδελφοί του;

Κακά τα ψέματα, φίλοι μου.

Κανένα σύστημα δεν μπορεί να βασιστεί μόνο στο φιλότιμο και την υπευθυνότητα όσων εργάζονται σ’ αυτό.

Ανάμεσα στους πολλούς συνεπείς κα υπεύθυνους θα βρεθούν και κάποια «γαϊδούρια» (με συγχωρείτε για την έκφραση, που έλεγαν και οι παλιοί) και τότε η δουλειά θα στραβώσει.

Το σύστημα, όπως το ονομάσαμε, πρέπει να προβλέπει τι θα κάνει με αυτούς, ώστε, τουλάχιστον, να βρίσκει εφαρμογή η παροιμία «ο φόβος φυλάει τα έρμα».

Βεβαίως, όταν μιλάμε για εκπαιδευτικούς, το θέμα δεν είναι τόσο απλό, διότι στο πρόσωπό τους το «σύστημα» έχει διπλές προσδοκίες.

Από τη μια την υπαλληλική συνέπεια και από την άλλη την παιδαγωγική ικανότητα.

Επομένως μια αξιολόγηση που απευθύνεται σ’ αυτούς θα μπορούσε να διαχωρίζει τα δυο αυτά στοιχεία, τουλάχιστον ως προς τις… «ποινές».

Για τον ασυνεπή «υπάλληλο» ας προβλέπεται ό,τι και για όλους τους άλλους υπαλλήλους. Βαθμολογική και μισθολογική καθήλωση ή και υποβιβασμός. Για τον παιδαγωγό όμως που έχει ελλείψεις ή που, παρά τις φιλότιμες προσπάθειες του, δυσκολεύεται να σταθεί στην τάξη, θα πρέπει να υπάρχει άλλου είδους αντιμετώπιση.

Και ένα τρίτο πουλάκι:

Ενημέρωση, επιμόρφωση, επανεκπαίδευση…

Υπάρχουν πράγματα που μπορεί να κάνει η πολιτεία, για να βοηθήσει εκείνον τον εκπαιδευτικό που έχει αδυναμίες και που -ας το προσέξουμε αυτό- θέλει, έχει τη διάθεση να βελτιωθεί.

Διότι, αν δεν θέλει ή αν δεν παραδέχεται πως οφείλει να το κάνει, τότε αυτομάτως εμπίπτει στην περίπτωση του υπαλλήλου που λέγαμε πριν.

Πώς θα βοηθήσει, λοιπόν, η πολιτεία τον εκπαιδευτικό που υστερεί;

Να, κατά τη γνώμη μου, ένα σημείο στο οποίο τα συνδικάτα θα μπορούσαν να πατήσουν πόδι, προκειμένου να δεχτούν (να συζητήσουν) την αξιολόγηση.

Πρώτα να θεσμοθετηθούν οι δομές και οι τρόποι επιμόρφωσης αυτών που θα κριθούν ανεπαρκείς και μετά να προχωρήσουν τα άλλα.

Αυτό, αν θέλετε, θα ήταν και μια σωστότερη τακτική από το «όχι σε όλα» ή το «δεν συζητώ» που εφαρμόζουν τώρα, αφού και καλή δικαιολογία αποτελεί για την αποφυγή της αξιολόγησης (που όπως είπαμε είναι λογικό να μην θέλουν –ποιος τη θέλει;) και τους καταξιώνει στα μάτια της κοινωνίας.

Αυτή τη στιγμή, στο πλαίσιο της λιτότητας, η πολιτεία καταργεί τον ένα μετά τον άλλο τους θεσμούς επιμόρφωσης, μετεκπαίδευσης, επανακατάρτισης των εκπαιδευτικών.

Επομένως δικαίως αυτοί υποψιάζονται πως η αξιολόγηση απλώς θα διαπιστώσει και θα τιμωρήσει, στην καλύτερη περίπτωση θα στείλει κάποιους για… αυτομόρφωση.

Και να ήταν το μόνο πρόβλημα!

Μπόνους και… μάλους!