130411 ΚΡΙΣΙΜΟ-1

Το ένα πουλάκι:

Υπάρχει μια κρίση.

Άλλοι υποστηρίζουν ότι υπάρχουν περισσότερες από μία. Ας εστιάσουμε λίγο σ’ αυτές τις απόψεις.

Για κάποιους η κρίση είναι οικονομική. Πιο συγκεκριμένα, για τη χώρα μας υπήρξε μια δημοσιονομική εκτροπή.

Με απλά λόγια, στα ταμεία του κράτους έμπαιναν πολύ λιγότερα χρήματα, απ’ όσα εκείνο είχε ανάγκη για να εκπληρώνει τις υποχρεώσεις του. Τα υπόλοιπα, για χρόνια, για πολλά χρόνια, το κράτος τα δανείζονταν από τις περίφημες «αγορές», ώσπου αυτές έπαψαν να μας δανείζουν, επειδή δεν είχαν πλέον καμιά εμπιστοσύνη ότι θα πάρουν πίσω τα λεφτά τους.

Βρέθηκαν κάποιοι δανειστές, οι εταίροι μας στην Ευρωπαϊκή Ένωση, μόνο που αυτοί, μη θέλοντας να ρισκάρουν εν λευκώ τα χρήματά τους, έθεσαν και θέτουν κάποιους όρους.

Οι όροι αυτοί προβλέπουν, σε γενικές γραμμές, το κράτος να κάνει μια οικονομία, ώστε να μπορεί, με τα λεφτά του να μαζεύει, και να εκπληρώνει τις υποχρεώσεις του (πλεόνασμα) και να έχει τη δυνατότητα να αποπληρώνει τα όποια χρέη του.

Δύσκολο; Απ’ ό,τι φαίνεται ακατόρθωτο.

Διότι το κράτος, κόβοντας μισθούς και συντάξεις και οδηγώντας ανθρώπους στην ανεργία, μπορεί να μειώνει κάποια έξοδα, όμως μαζεύει και όλο λιγότερα χρήματα από φόρους και Φ.Π.Α. Μοιάζει δηλαδή η περίπτωσή μας με τον σκύλο που κυνηγάει την ουρά του.

Υπάρχει άλλη συνταγή; Ναι, λένε κάποιοι. Να πέσουν λεφτά στην αγορά, ώστε αυτή να πάρει μπρος, οι άνθρωποι να έχουν χρήμα στα χέρια για να ψωνίζουν, τα μαγαζιά και οι επιχειρήσεις να προσλαμβάνουν εργαζόμενους, να πληρώνουν και το ΦΠΑ τους, ώστε το κράτος να μαζεύει πιο πολλά λεφτά και να ανταπεξέρχεται στις υποχρεώσεις του.

Αυτό όμως προϋποθέτει κάτι, όπως το είπαμε στην αρχή: «Να πέσουν λεφτά στην αγορά». Δηλαδή ή θα πρέπει να παραδεχτούμε ότι «λεφτά υπάρχουν» ή θα πρέπει να δανειστούμε. Όμως κανείς δεν μας δανείζει κι εκείνοι που το κάνουν θέτουν όρους και πάει λέγοντας… Πάλι ο σκύλος με την ουρά του.

Βεβαίως, για να μην είμαστε άδικοι με τους δανειστές μας που είναι τα καλύτερα παιδιά, αυτοί δεν μας υποχρέωσαν να πάρουμε τα συγκεκριμένα μέτρα και ειδικά να μειωθούν τόσο πολύ οι μισθοί και οι συντάξεις.

Αυτό το κάναμε από μόνοι μας και μάλιστα με τον συγκεκριμένο τρόπο (οριζόντιες περικοπές) επειδή δεν μπορούσαμε (μπορούμε) ή δεν θέλαμε (θέλουμε) να πάρουμε κάποια άλλα μέτρα που με μια κουβέντα τα λένε διαρθρωτικές αλλαγές.

Το άλλο πουλάκι:

Είναι μία η κρίση;

Διότι, από τις μέχρι τώρα περιπτώσεις μπατιρημένων χωρών όπως η δική μας, βλέπουμε πως η κάθε μια είναι διαφορετική περίπτωση. Αλλού φταίνε οι «φούσκες» με τα ακίνητα, αλλού οι τράπεζες, αλλού ο δανεισμός των ιδιωτών…

Πολλές, λοιπόν, οι κρίσεις.

Στην ουσία όμως, λένε οι αναλυτές συγκεκριμένου χώρου, πρόκειται για τη μία και μοναδική κρίση του καπιταλισμού, στη φύση του οποίου είναι να γεννά κάθε τόσο και από ένα μικρό ή μεγαλύτερο «κραχ», ώστε τις ζημιές που συσσωρεύονται στο σύστημα να τις πληρώνουν οι φουκαράδες.

Ας το δεχτούμε κι αυτό.

Διότι αυτή η ανθρωπότητα, ευτυχώς ή δυστυχώς, επέλεξε να ζει με ένα συγκεκριμένο μοντέλο, όπου την οικονομία κινεί το καταραμένο το κέρδος και όχι το φιλότιμο, η αγάπη για δημιουργία, η κοινωνική αλληλεγγύη και άλλα ωραία στα λόγια, ανέφικτα όμως, όπως αποδείχτηκε, στην πράξη πράγματα.

Γιατί καταραμένο;

Διότι έχει «εκ κατασκευής» πράγματι μια κατάρα μέσα του. Δεν είναι δυνατόν να του θέτεις όριο, να λες εγώ θέλω να κερδίζω λίγα και είμαι ευχαριστημένος. Αυτό δεν γίνεται διότι θα έπρεπε ξαφνικά να το πουν ταυτοχρόνως όλοι όσοι επιδιώκουν το κέρδος, οπότε πάμε σε άλλου είδους μοντέλα.

Όταν όμως εγώ αρκούμαι στα λίγα, έρχεται ο ανταγωνιστής που θέλει κάτι παραπάνω και με τρώει. Θα πρέπει, για να το αποφύγω αυτό, να… τον φάω εγώ.

Λίγο απλουστευμένα και σχηματοποιημένα όλα αυτά, κουβέντα όμως κάνουμε όχι διάλεξη στο London School of Economics!

Και ένα τρίτο πουλάκι:

Νόμος της ζούγκλας, λοιπόν;

Περίπου. Οι άνθρωποι όμως σκέφτηκαν να αντικαταστήσουν αυτόν τον νόμο με κάποιους δικούς τους, ώστε να βάζουν φραγμούς και να ελέγχουν το παιχνίδι του κέρδους, προς το κοινό όφελος.

Ο ανταγωνισμός να είναι θεμιτός και επιπλέον, όποιοι κερδίζουν περισσότερα, να συνεισφέρουν ανάλογα στο κοινό ταμείο.

Ωραίο ακούγεται αυτό, όμως δεν είναι τόσο απλό, για πολλούς λόγους. Πρώτα πρώτα αυτοί που ελέγχουν το παιχνίδι εκλέγονται και για να εκλεγούν χρειάζονται ψήφους (διορισμοί) αλλά και λεφτά (εξυπηρετήσεις), αν με εννοείτε.

Έπειτα, επειδή ο κόσμος δεν είναι ισόρροπα ανεπτυγμένος, αν εγώ αισθανθώ ότι παραπιέζομαι παίρνω τον ομματιών μου και πάω αλλού.

Το κακό είναι ότι μαζί παίρνω και την επιχείρησή μου αφήνοντας στο δρόμο τους εργαζόμενους, να τους προσλάβει ή να τους παρηγορήσει η κυβέρνηση που με παραζόρισε.

Το σύστημα δεν είναι, λοιπόν, καθόλου απλό. Αν ήταν, πιστέψτε με, θα το είχαν λύσει άλλοι πολύ πιο σοφοί και πιο κωλοπετσωμένοι από εμάς.

Το μεγαλύτερο πρόβλημα είναι πως μόνο μικρές αντιστάσεις μπορεί να προβάλει ο άνθρωπος και αυτές είναι που ίσως του δώσουν κάποια ελπίδα.

Τι είδους αντιστάσεις;

Αφήστε, θα το συζητήσουμε αύριο.

Μια, δυο, τρεις,
πολλές κρίσεις.