130412 ΚΡΙΣΙΜΟ-2

Το ένα πουλάκι:

Πώς θα αντισταθούμε, λοιπόν;

Τώρα εσείς περιμένετε μια συγκεκριμένη συνταγή, όμως το πράγμα δεν είναι τόσο απλό.

Αφήστε πρώτα να σας πω από πού ξεκίνησε η σκέψη μου να ασχοληθώ με το θέμα.

Εδώ και καιρό, στο κρατικό ραδιόφωνο, υπάρχουν μικρές «νησίδες» σκέψης, δηλαδή εμβόλιμες εκπομπές, όπου διάφοροι άνθρωποι του πνεύματος λένε τη γνώμη τους και τους προβληματισμούς τους για τη σημερινή πραγματικότητα.

Πέτυχα συμπτωματικά κάποιες τέτοιες εκπομπές και έχει ιδιαίτερο ενδιαφέρον να ακούς πνευματικούς ανθρώπους να μιλούν όχι μόνο για την τέχνη ή την επιστήμη τους, αλλά να σχολιάζουν και την καθημερινότητα.

Κοινές διαπιστώσεις:

Όλοι ανεξαιρέτως μιλούν για την κρίση ως μια ευκαιρία αναστοχασμού και αλλαγής ρότας της κοινωνίας ολόκληρης, αλλά και του καθενός προσωπικά.

Ξεκινούν από την διαπίστωση ότι η οικονομική κρίση δεν είναι η αιτία αλλά το αποτέλεσμα μιας πορείας που είχε πάρει η κοινωνία τις τελευταίες δεκαετίες.

Μερικά χαρακτηριστικά αυτής της πορείας είναι τα εξής:

Η επικράτηση του υλικού επάνω στο πνευματικό, η λογική της ήσσονος προσπάθειας, η απουσία διάκρισης των αξιών, η επιβολή του ευτελούς και του κακόγουστου, η καλοπέραση ως αξία ζωής, η απουσία σεβασμού προς την φυσική και την πολιτιστική κληρονομιά…

Με λίγα λόγια δημιουργήθηκε ένα νέο «ανθρωπολογικό πρότυπο» που ενδιαφέρεται (ενδιαφερόταν, τουλάχιστον) μόνο για τον ατομικό ευδαιμονισμό. Είχε δε την βεβαιότητα ότι θα ζήσει μια ζωή κατά την οποία θα εργάζεται όλο και λιγότερο, θα αμείβεται όλο και περισσότερο, θα έχει χρόνο με το χρόνο την ευχέρεια να καταναλώνει όσα υλικά αγαθά τραβά η ψυχή του…

Μιλάμε για «ανθρωπολογικό πρότυπο» επειδή τέτοιου είδους άνθρωποι πιθανότατα να υπήρχαν σε όλες τις εποχές. Τα τελευταία χρόνια όμως, στη χώρα μας, έγινε ο κυρίαρχος τύπος ανθρώπου και όλοι οι υπόλοιποι ήταν μειοψηφίες, οι οποίες μάλιστα γινόταν δακτυλοδεικτούμενες.

Όποιος είχε διαφορετική άποψη, όποιος επέλεγε έναν διαφορετικό τρόπο ζωής, χαρακτηρίζονταν περίεργος, εκκεντρικός, γραφικός, οικολόγος, κουλτουριάρης, ψώνιο και γενικώς παράδειγμα προς αποφυγήν.

Το άλλο πουλάκι:

Αυτή ήταν κρίση!

Δυστυχώς, σ’ αυτό το λούκι είχαν μπει και οι λεγόμενες «δυνάμεις της Αριστεράς», οι οποίες υποτίθεται ότι οραματίζονταν έναν άλλο κόσμο, όπου κεντρική θέση θα έχουν οι τέχνες, ο πολιτισμός, η προστασία του περιβάλλοντος, ο σεβασμός του άλλου και του διαφορετικού.

Και όμως. Έβλεπες ανθρώπους αυτού του «χώρου» μεταξύ των πρώτων στους «επενδυτές» του χρηματιστηρίου. Τους έβλεπες να ταυτίζουν την ποιότητα ζωής με ακριβά αυτοκίνητα και παράνομα χτισμένα εξοχικά. Τους έβλεπες να καπνίζουν ακριβά πούρα στο φουαγιέ του Μεγάρου αλλά να παραγγέλνουν και ακριβά ουίσκι στα παραλιακά μαγαζιά με τις λαϊκές πίστες…

Άνθρωποι δηλαδή που ζούσαν έναν κακώς νοούμενο μεγαλοαστικό τρόπο ζωής και, «για ξεχαρμάνιασμα», πήγαιναν μια φορά, σε κάθε εκλογική αναμέτρηση, και ψήφιζαν κάποιο κόμμα της «αριστεράς», δίνοντας έτσι ένα άλλοθι στον εαυτό τους, πιστεύοντας πως μένουν πιστοί στα οράματα και τα πιστεύω των νεανικών τους χρόνων.

Ας τους αφήσουμε όμως αυτούς. Έτσι κι αλλιώς τους πήρε η μπάλα του μεγάλου κοινωνικού ρεύματος, ενός ρεύματος που αποθέωνε τα δικαιώματα και αδιαφορούσε για τις υποχρεώσεις, που οδήγησε σε έναν στρεβλό συνδικαλισμό, με συνεχείς απαιτήσεις για λιγότερη εργασία, περισσότερες αμοιβές, με αλληλεγγύη ακόμη και σε ενόχους ποινικών πράξεων, με συντεχνιακή λογική, με «κεκτημένα» κάτω από το τραπέζι, με εξωφρενικά προνόμια και επιδόματα…

Ενός μεγάλου κοινωνικού ρεύματος όπου η ευχή που άκουγες συχνότερα ήταν «να περνάμε καλά», εννοώντας μ’ αυτό να έχουμε τη δυνατότητα να καταναλώνουμε όλο και περισσότερα υλικά αγαθά, αλλά και ανθρώπους και συναισθήματα…

Ύστερα ήρθε η χρεοκοπία. Η κατάρρευση όλου αυτού του οικοδομήματος που έβγαλε στο δρόμο «αγανακτισμένους πολίτες», οι οποίοι έβλεπαν να χάνεται η καλοπέραση που τους είχαν υποσχεθεί και αναζητούσαν υπεύθυνους για την διάψευση των προσδοκιών τους.

Και ένα τρίτο πουλάκι:

Ήταν, λοιπόν, το αποτέλεσμα της κρίσης.

Που, ομολογουμένως, έφερε συγκλονιστικές αλλαγές στις ζωές πολλών ανθρώπων, έκαψε ξερά και χλωρά αδιακρίτως, προσγείωσε με τον πιο βίαιο τρόπο τα όνειρα κυρίως των νέων ανθρώπων.

Πώς να αντισταθούμε, λοιπόν;

Θα σας πω τι άκουσα από τους ανθρώπους του πνεύματος στις εκπομπές με τις οποίες μιλήσαμε πριν. Το πρώτο που πρέπει να κάνουμε είναι να ξαναδούμε το οικοδόμημα που είχαμε φτιάξει και τώρα σκόρπισε σε ερείπια. Ήταν αυτό που πραγματικά θέλαμε; Ήταν αυτό που είχαμε στο νου μας, όταν στα νιάτα μας ζητούσαμε να αλλάξουμε τον κόσμο και υποσχόμασταν πως εμείς θα ζήσουμε μια «αληθινή ζωή»;

Ας ξαναδούμε τις αξίες και τις προτεραιότητες στη ζωή μας. Ας μιλήσουμε όχι περί δικαιωμάτων και υποχρεώσεων, αλλά περί φιλίας και αρετής. Ας δώσουμε προτεραιότητα όχι στην επικοινωνία αλλά στη σχέση, όχι στο ακριβό αλλά στο σπάνιο, όχι στο γρήγορο αλλά στο μερακλίδικο, όχι στο φανταχτερό αλλά σ’ εκείνο που έχει περιεχόμενο, όχι στο εφήμερο αλλά στο διαρκές…

Το αισιόδοξο είναι πως η κρίση υποχρέωσε κάποιους, όχι πολλούς, να ξαναδούν όλα αυτά τα ζητήματα και μόνο που τα συζητάμε είναι κέρδος.

Φαντάζεστε ότι τώρα θα σκεφτόμασταν πού θα πάμε με το εορτοδάνειο του Πάσχα;

Είναι δύσκολη η αναστροφή της πορείας και επώδυνη. Είναι όμως η μόνη αντίσταση στην κρίση.

Από τη ζημιά κέρδος!