180906 ΜΕΤΑΜΝΗΜΟΝΙΑΚΟΝ-2

Το ένα πουλάκι:

Τι θα σήμαινε για μας «τέλος»;

Δεν προλάβαμε να το πούμε στην χθεσινή κουβέντα μας, γι’ αυτό θα προσπαθήσουμε σήμερα. Πότε θα μπορούσαμε να πούμε ότι τα μνημόνια τελείωσαν, ότι δηλαδή βγήκαμε από αυτή την περιπέτεια;

Όπως καταλαβαίνετε, τουλάχιστον εσείς, οι παλιοί φίλοι μας, το θέμα δεν είναι τεχνικό. Δεν πρόκειται δηλαδή απλώς για μια εικονική επιστροφή στην κανονικότητα, όπου ο δανεισμός θα γίνεται από τις αγορές και η επιτήρηση θα είναι πιο χαλαρή.

Προσωπικά, κι ας με πουν κάποιοι γερμανοτσολιά, δεν με ενοχλούσε και πολύ ούτε το γεγονός του δανεισμού από τους εταίρους -κάθε άλλο, με τα επιτόκια που βρίσκαμε- ούτε εκείνο της επιτήρησης από τους «θεσμούς».

Το είπαμε και χθες˙ δεν έχω καμιά απολύτως εμπιστοσύνη στον τρόπο με τον οποίο οι ελληνικές κυβερνήσεις θα διαχειριστούν (άκουγε διασπαθίσουν) το πανάκριβο χρήμα που θα παίρνουν από τις αγορές.

Όσο για τα μέτρα που μας επέβαλλαν οι δανειστές, τώρα ξέρουμε καλά ότι ήταν αναγκαστικές επιλογές, στον βαθμό που οι δικές μας, όλες οι «μνημονιακές» κυβερνήσεις, δεν είχαν το παραμικρό εθνικό σχέδιο.

Περιορίζονταν μόνο στη στείρα άρνηση, χωρίς καμιά εναλλακτική λύση, χωρίς αντιπρόταση για κάποιο σκληρό ή άδικο μέτρο, και στη δήθεν με πόνο ψυχής αναγκαστική εφαρμογή όσων μας επέβαλλαν οι κακοί ξένοι.

Αυτή είναι με δυο λόγια η στάση όλων, επαναλαμβάνω, των μνημονιακών κυβερνήσεων, με προεξάρχουσα την παρούσα, η οποία -τρομάρα της- είχε εναλλακτικό σχέδιο˙ το κλείσιμο των τραπεζών και την απειλή πως θα φύγουμε από την Ευρώπη.

Μέχρι που μας είπαν, διά στόματος Σόιμπλε, «πάρτε και αυτά τα δισεκατομμύρια μαζί σας και, φεύγοντας, κλείστε και την πόρτα». Και τότε κατέρρευσε όλο το αντιμνημονιακό παραμύθι, που στάθηκε όμως αρκετό να τους φέρει στην εξουσία.

Ένα πρώτο δείγμα, λοιπόν, ότι βρισκόμαστε στην «έξοδο» θα ήταν να ακούσουμε τον πολιτικό κόσμο της χώρας να αναλαμβάνει την ευθύνη και να ζητά συγγνώμη για τη στάση που κράτησε στα δύσκολα χρόνια της κρίσης.

Μα, θα μου πείτε, δεν θα έπρεπε να προηγηθεί η συγγνώμη για το πώς οδηγηθήκαμε στην κρίση; Οπωσδήποτε, όμως το θεωρώ υπερβολικό να ζητήσουμε τώρα κάτι τέτοιο. Εξάλλου, μπορούμε να πούμε πως κάποιοι, κόμματα και πολιτικοί, πλήρωσαν αρκετά.

Το άλλο πουλάκι:

Πληρώσαμε κι εμείς!

Κάποιοι ίσως πολύ περισσότερα από όσα τους αναλογούσαν, όμως έτσι γίνεται πάντα. Το ζήτημα είναι τι πήραμε με αυτή την πληρωμή, τι μάθαμε, αν έπιασαν τόπο οι θυσίες που κάναμε…

Μάθαμε, ας πούμε, ποια ήταν η φύση των προβλημάτων που μας οδήγησαν στην χρεοκοπία, ή πιστεύουμε ακόμη ότι πρόκειται για ένα φέσι που μας άφησαν κάποια «λαμόγια» που καταχράστηκαν δημόσιο χρήμα;

Συνειδητοποιήσαμε την ευθύνη που έχει ο κάθε πολίτης στον τρόπο με τον οποίο διάγει τον δημόσιο βίο του και στις επιλογές των προσώπων που κάνει στις εκλογές, ή θεωρούμε αποκλειστικά υπεύθυνους όσους άσκησαν εξουσία;

Καταλάβαμε τι σημαίνει ζω -ως άτομο, ως οικογένεια, ως χώρα- ανάλογα με τις δυνατότητές μου, και τι σημαίνει δανείζομαι όταν είναι απολύτως απαραίτητο και τόσο που να μπορώ να εξυπηρετώ τα δάνειά μου;

Μάθαμε πως κανείς δεν σου χρωστά τίποτε επειδή είχες «ένδοξους προγόνους που έδωσαν τα φώτα στην ανθρωπότητα» και πως πρέπει κάθε στιγμή να κερδίζεις με την δική σου αξία την αναγνώριση και τον σεβασμό των άλλων;

Έχουμε συνειδητοποιήσει ποια είναι η θέση μας στον παγκόσμιο χάρτη, πού ανήκει η χώρα μας και τι μπορούμε να κερδίζουμε από, ή να συνεισφέρουμε σε, κάθε μας διεθνή σχέση; Ή πιστεύουμε ακόμη στα ρούβλια από τη Ρωσία και τα πετρέλαια από τη Βενεζουέλα;

Καταλάβαμε τι σήμαινε το χαρούμενο σποτ «πάμε νομισματοκοπείο» και τι το ηρωικό σύνθημα «με δραχμή αμέσως καλύτερα», ή έχουμε την εντύπωση πως θα μπορούσαμε να παίρνουμε μισθούς και συντάξεις σε ευρώ και να πληρώνουμε σε δραχμές;

Είδαμε τι μπορεί να καταφέρει ο λαϊκισμός και με πόση ευκολία μπορεί να φέρει στην εξουσία εκείνους που τον υπηρετούν, ακόμη και αν τότε τους υποχρεώνει να έρθουν αντιμέτωποι με τα λόγια και τις υποσχέσεις τους;

Τέλος, μάθαμε πως η πραγματικότητα μπορεί όχι απλώς να αγνοεί και να ξεπερνά, αλλά και να συντρίβει τους ρομαντισμούς, τα όμορφα λόγια και, κυρίως, τις ιδεοληψίες και τις αναλύσεις των καφενείων;

Και ένα τρίτο πουλάκι:

Και κάτι ακόμα!

Μάθαμε πως, τελικά, ο καθένας δεν είναι αυτό που δηλώνει, αλλά αυτό που δείχνουν οι πράξεις του, κυρίως όταν καλείται να διαχειριστεί κρίσιμες καταστάσεις; Ότι πρέπει να ορίσουμε και πάλι κάποιες έννοιες, αν θέλουμε να συνεννοούμαστε;

Συνειδητοποιήσαμε ότι ούτε οι παλιοί πολιτικοί διαχωρισμοί, ούτε οι παραδοσιακές αναλύσεις και μορφές διεκδίκησης αρκούν για να ερμηνεύσουν και να αλλάξουν τη σύνθετη σημερινή πραγματικότητα;

Είναι πολλά ακόμη, ας αρκεστούμε όμως σ’ αυτά. Και ας αναρωτηθούμε αν μπορεί να υπάρξει πραγματική έξοδος από την κρίση αν πρώτα δεν απαντήσουμε θετικά, όχι όλοι, τουλάχιστον η μεγάλη πλειονότητα.

Τα μνημόνια μπορεί να τελείωσαν˙ το είπε ο Πρωθυπουργός. Αυτό όμως δεν σημαίνει απολύτως τίποτε για τη δυνατότητα της χώρας να γιατρέψει τις πληγές της και να σταθεί στα πόδια της.

(Δεν λέω «και πάλι», διότι φοβάμαι πως κάποιοι θα το εκλάβουν «όπως πριν».)

Αυτό το δύσκολο έργο μόνο όλοι μαζί μπορούμε να το αναλάβουμε. Το ερώτημα είναι με ποια ηγεσία.

Τελειώσαμε και μείναμε μονάχοι

όλα κι αν τα δώσαμε!