190211 ΓΛΩΣΣΙΚΟΝ

Το ένα πουλάκι:

Να ανησυχείτε!

Όταν ακούτε ότι υπάρχει «παγκόσμια μέρα» για τον «εορτασμό» κάποιου πράγματος, τότε να ξέρετε ότι κάτι δεν πάει καλά μ’ αυτό. Ότι, αν δεν κινδυνεύει άμεσα, τουλάχιστον βρίσκεται σε… σοβαρή κρίση.

Δείτε για παράδειγμα τις διάφορες παγκόσμιες ημέρες για περιβαλλοντικά ζητήματα, για ασθένειες, για ευπαθείς ομάδες, για προβλήματα που αξίζουν την προσοχή μας, όμως εμείς την έχουμε στραμμένη αλλού. 

Ναι, θα πει κάποιος, υπάρχουν όμως και παγκόσμιες ημέρες για το θέατρο, τη μουσική… Θα του απαντούσαμε ότι και αυτά δεν μπορούν να περηφανεύονται ότι διάγουν τις καλύτερες στιγμές της ιστορίας τους.

Σε κάθε περίπτωση, μια παγκόσμια ημέρα μάς λέει ότι χρειάζεται να σκύψουμε πάνω από το αντικείμενο εορτασμού και να δούμε τι ανάγκες έχει και πώς μπορούμε να βοηθήσουμε ώστε να γίνει καλύτερο.

Μέσα σ’ αυτό το πλαίσιο, δεν αισθανθήκαμε και πολύ όμορφα όταν, ανοίγοντας τον υπολογιστή προχθές το Σάββατο, θυμηθήκαμε ότι γιορτάζεται η Διεθνής Ημέρα για την Ελληνική Γλώσσα.

Γιατί επιλέχθηκε η 9^η Φεβρουαρίου; Διότι (πόσοι, άραγε χρήστες της ελληνικής γλώσσας το θυμόμαστε αυτό;) είναι η μέρα που πέθανε ο Διονύσιος Σολωμός, ο αποκαλούμενος και «εθνικός μας ποιητής».

Η καθιέρωση της ημέρας ελληνικής γλώσσας είναι, φαντάζομαι, μια καλή ευκαιρία να γνωρίσουν ακόμη περισσότεροι ότι ο Σολωμός δεν ονομάστηκε εθνικός ποιητής επειδή έγραψε τον «ύμνο προς την Ελευθερία».

Όπως ακριβώς και ο Νικόλαος Μάντζαρος δεν είναι ο εθνικός μας συνθέτης. (Αν υπάρχει κάποιος τέτοιος, θα έλεγα ότι μάλλον είναι ο Βασίλης Τσιτσλανης˙ άσχετο.) Ο Σολωμός θεωρείται εθνικός ποιητής για άλλους λόγους.

Ένας από αυτούς είναι η σχέση του με τη γλώσσα του λαού, την οποία οφείλει να χρησιμοποιεί και να καλλιεργεί ένας ποιητής, σε αντίθεση με εκείνη που χρησιμοποιούσαν οι «σοφολογιότατοι» της εποχής του.

Το άλλο πουλάκι:

Γι’ αυτό και η συγκεκριμένη ημέρα!

Η οποία, όμως, δεν είναι και τόσο παγκόσμια ή διεθνής, όσο λέει το όνομά της. Θα λέγαμε ότι τείνει προς τα εκεί, ότι το να γίνει μια τέτοια μέρα είναι ο ευγενής πόθος εκείνων που την εμπνεύστηκαν.

Συγκεκριμένα, η ημέρα αυτή… πήρε ΦΕΚ με κοινή απόφαση των υπουργών Εσωτερικών, Εξωτερικών και Παιδείας, μόλις στις 24 Απριλίου του 2017. Μιλάμε, δηλαδή, για πολύ πρόσφατη υπόθεση.

Είναι η δεύτερη χρονιά φέτος που τη γιορτάζουμε και γι’ αυτό ίσως δεν έχει λάβει ακόμη την αίγλη που θα περίμενε κάποιος. Αφήστε που εκκρεμεί η αναγνώρισή της από τους διεθνείς οργανισμούς.

Διότι, μπορεί εμείς να την ονομάσαμε «διεθνή» ημέρα, αυτό όμως, όπως καταλαβαίνετε, δεν αρκεί ώστε να αναγνωριστεί ως τέτοια. Θα πρέπει να το πει και κανένας ΟΗΕ και καμιά ΟΥΝΕΣΚΟ, κάτι πιο… παγκόσμιο τέλος πάντων.

Τη δύσκολη δουλειά να «ψήσει» αυτούς τους οργανισμούς ανέλαβε, σύμφωνα με την απόφαση που αναφέραμε πριν, το υπουργείο Εξωτερικών. Και, αν κρίνουμε από άλλες πρόσφατες επιτυχίες του…

Αξίζει μάλιστα εδώ, για να καταλάβουμε πόσο είναι το πραγματικό ενδιαφέρον των ελληνικών φορέων για τη γλώσσα μας, να πούμε ότι η πρωτοβουλία για την καθιέρωση μιας τέτοιας ημέρας δεν είναι… ελληνική.

Δηλαδή ελληνική είναι, όχι όμως ελλαδική. Προέρχεται από την Ομοσπονδία Ελληνικών Κοινοτήτων της Ιταλίας, οι οποίοι είχαν την ιδέα και υπέβαλαν την πρόταση για την ημέρα αυτή. Ύστερα ανέλαβαν οι δικοί μας.

Όπως όμως είπαμε στην αρχή, το φαινόμενο είναι ανησυχητικό, αφού η καθιέρωση της ημέρας για την ελληνική γλώσσα το μόνο που κάνει είναι να επισημοποιεί την άποψη ότι αυτή κινδυνεύει.

Προσέξτε! Μακριά από εμάς απόψεις τού τύπου «η γλώσσα μας δεν χρησιμοποιείται όπως παλιά και δέχεται συνεχώς νέους όρους και επιδράσεις από την αγγλική (αμερικάνικη), άρα κινδυνεύει να χαθεί».

Εμείς πιστεύουμε ότι ο γλώσσα μας, όντας ένας ζωντανός οργανισμός, κακοποιείται και υποφέρει από εμάς τους χρήστες της. Γιατί; Κυρίως διότι δεν μας ενδιαφέρει να τη χρησιμοποιήσουμε σωστά.

Και ένα τρίτο πουλάκι:

Φάνηκε η γύμνια μας!

Όσο οι άνθρωποι δεν γράφαμε, αλλά επικοινωνούσαμε κυρίως -αν όχι αποκλειστικά- προφορικά, δεν ήταν εμφανές το πόσο λάθος χρησιμοποιούμε τη γλώσσα μας. Από τη στιγμή που πιάσαμε το πληκτρολόγιο…

Διότι, συν τοις άλλοις, τα γραπτά όχι απλώς μένουν, αλλά μπορούν να μεταφέρονται αυτούσια μέσω των κοινοποιήσεων. Έτσι τα εκφραστικά, τα συντακτικά και τα ορθογραφικά μας λάθη κάνουν τον γύρο του διαδικτύου.

Το πιο ανησυχητικό όμως είναι ότι, για την συντριπτική πλειονότητα των χρηστών της γλώσσας, η εικόνα ενός κειμένου τους δεν τους ενδιαφέρει καθόλου. Διότι, άλλο να κάνεις λάθη –όλοι κάνουμε- και άλλο να… καμαρώνεις γι’ αυτά.

Θυμάμαι που μας έλεγαν οι δάσκαλοι στο Σχολείο να μάθουμε καλή ορθογραφία, διότι, αν θα χρειαστεί να γράψουμε κάτι, να μην ντρεπόμαστε για τα λάθη μας. Ε, εμείς κρατήσαμε μόνο αυτό το τελευταίο.

Και όχι μόνον δεν ντρεπόμαστε, αλλά γιορτάζουμε και τη Διεθνή Ημέρα Ελληνικής Γλώσσας, χωρίς να σκεφτούμε ότι ένας τέτοιος εορτασμός θα απαιτούσε, πρωτίστως, το ενδιαφέρον μας για όσο το δυνατόν πιο σωστή χρήση της.

Κατά τα άλλα, καμαρώνουμε που η ελληνική γλώσσα, κατά τον καθηγητή Μπαμπινιώτη «μιλιέται αδιάλειπτα εδώ και 40 αιώνες, ενώ επί 28 αιώνες γράφεται με την ίδια γραφή και το ίδιο ελληνικό αλφάβητο και επί 24 αιώνες γράφεται με την ίδια ορθογραφία».

Ποια ορθογραφία, κύριε καθηγητά;

Άλλη μια μέρα δίχως σκοπό!