130626 ΠΡΟΟΡΑΤΙΚΟ-1

Το ένα πουλάκι:

Τι διαβάζετε το καλοκαίρι;

Συνήθως κάτι «ελαφρύ» έτσι; Κάποιο από εκείνα τα μυθιστορήματα των χιλίων σελίδων που σε κάνουν να ξεχνιέσαι, να μεταφέρεσαι σε άλλο τόπο και χρόνο, να μη σκέφτεσαι πολύ και, κυρίως, να σπαταλάς (δημιουργικά) τον άφθονο ελεύθερο χρόνο των διακοπών.

Εμείς θα κάνουμε μια εξαίρεση.

Θα σας διαβάσουμε κάποια αποσπάσματα από ένα μικρό βιβλιαράκι που κάθε άλλο παρά για διακοπές ενδείκνυται.

Όχι δεν θα σας πούμε το όνομα και τον συγγραφέα, παρά και στο τέλος. Πρώτα να δούμε μαζί κάποια αποσπάσματα.

Διαβάζω:

«Η διόγκωση του κρατικού μηχανισμού εξαιτίας του κοινοβουλευτικού συστήματος και της καθολικής ψηφοφορίας ήταν αναπόδραστη, γιατί εκείνο που είχαν να προσφέρουν τα κόμματα για την προσέλκυση ή τη συγκράτηση ψηφοφόρων ήσαν οι κρατικές θέσεις, οι οποίες ήσαν τόσο πιο περιζήτητες, όσο η καχεξία της οικονομίας και γενικότερα η κοινωνική στενότητα έχαναν τις υπόλοιπες επαγγελματικές διεξόδους λιγοστές και αβέβαιες.

Εφόσον το κράτος παρέμενε ο πιο σίγουρος και αυθεντικός εργοδότης, πρώτο μέλημα του κόμματος ήταν η κατάκτηση και η νομή του κράτους, ειδάλλως θα έχανε την πίστη των οπαδών του στην ικανότητά του να υπερασπίσει τα συμφέροντά τους».

Καλά ξεκινήσαμε; Πάω παρακάτω:

«Οι κοινωνικές ανακατατάξεις των τελευταίων δεκαετιών ενίσχυσαν τον χαρακτήρα της χώρας ως χώρας μικροϊδιοκτητών και μικροαστών. Όμως η ενίσχυση αυτή συντελέστηκε στη βάση ολοένα νέων καταναλωτικών συνηθειών οι οποίες δεν καλύπτονταν από το υφιστάμενο παραγωγικό δυναμικό. Ακριβώς επειδή η ευημερία ήταν, με την ουσιαστική αυτή έννοια, επισφαλής, το πελατειακό σύστημα επιτάθηκε αντί να συρρικνωθεί εξαιτίας της υποχώρησης του πατριαρχισμού σε κοινωνικό επίπεδο.

Ήτοι: ο ψηφοφόρος έδινε τώρα την ψήφο του προσδοκώντας πρωταρχικά από μια κομματική παράταξη ότι θα του διασφάλιζε το καταναλωτικό του επίπεδο ή και θα του το ανέβαζε βραχυπρόθεσμα, αδιάφορο με ποια οικονομικά μέσα.

Το νέο αυτό κριτήριο ήταν η συναφής μετατροπή πολύ μεγάλου μέρους των πρώην “αναξιοπαθούντων” σε απαιτητικούς και συχνά υπερφίαλους καταναλωτές είχε όμως ως συνέπεια τη μερική τουλάχιστον αλλαγή των όρων, υπό τους οποίους λειτουργούσε το πελατειακό σύστημα […]. Τώρα μεγάλωνε σιγά σιγά η εξάρτηση των κομμάτων από τους ψηφοφόρους τους, δηλαδή η πελατειακή σχέση εν μέρει αντιστράφηκε.

Τα κόμματα ως οργανισμοί με δικά τους αυτοτελή συμφέροντα και με πρωταρχικό τους μέλημα την κατάληψη του κράτους και το μοίρασμα των ανώτερων κρατικών θέσεων στα μάλλον ανυπόμονα στελέχη τους –υποχρεώθηκε να συναγωνίζονται το ένα το άλλο στην υιοθέτηση και στην προάσπιση των οποιονδήποτε αιτημάτων απ’ οπουδήποτε κι αν προέρχονταν».

Το άλλο πουλάκι:

Σας λέει τίποτε;

Ειδικά αυτό το τελευταίο, για την υιοθέτηση οποιονδήποτε αιτημάτων,  δεν σας φαίνεται ότι παραπέμπει και περιγράφει πολύ χαρακτηριστικά κάποιες πολιτικές πρακτικές που (ξανά) βλέπουμε έντονα στις μέρες μας;

Ας συνεχίσουμε όμως παρακάτω:

«Η μεγάλη ζήτηση κρατικών θέσεων έδινε θεωρητικά στο κράτος τη δυνατότητα να επιλέγει με αξιοκρατικά κριτήρια υψηλού επιπέδου τους υπαλλήλους του και να βελτιώνει έτσι συνεχώς τη λειτουργία του, όμως αυτό δεν το επέτρεπε η διανομή θέσεων μέσω πελατειακών διαδικασιών, πρόσθετη συνέπεια των οποίων ήταν η συνεχής αύξηση των επίμαχων θέσεων πέρα από τα όρια των αντικειμενικών λειτουργικών αναγκών.

Έτσι δημιουργήθηκε το εξής παράδοξο: προκειμένου να ικανοποιήσει κατά το δυνατόν πολυάριθμα πελατειακά αιτήματα, το κράτος υποχρεώθηκε να δίνει κατά μέσο όρο χαμηλές αμοιβές, με άλλα λόγια η μιζέρια του ήταν η αντίστροφη όψη και η προϋπόθεση της μεγαλοθυμίας του.

Η φαινομενικά ανεξάντλητη δυνατότητά του να βολεύει τους πάντες εμπέδωσε σιγά σιγά στη λαϊκή φαντασία την εντύπωση ότι είναι ένας πάμπλουτος και παντοδύναμος δότης –αρκεί να θέλει να δώσει-, ενώ παράλληλα υπήρχαν σοβαροί λόγοι να θεωρείται ως απατεώνας και τύραννος μεγάλος, ώστε η χρήση οιωνδήποτε πλάγιων οδών από μέρους των υπηκόων του θα έπρεπε να λογίζεται ως κατανοητό και συγγνωστό μικροπαράπτωμα».

Θέλετε κι άλλο;

«Ο λαϊκισμός ο οποίος ενδημεί σε κάθε σύγχρονη μαζική δημοκρατία, συγχωνεύθηκε με τα πατροπαράδοτα κοινωνικά και ψυχολογικά γνωρίσματα του επιχώριου πελατειακού συστήματος, και έτσι προέκυψε μια κατάσταση στην οποία η δημαγωγία ήταν αναπόδραστη, γιατί την επιθυμούσαν ακριβώς εκείνοι προς τους οποίους απευθυνόταν, πιστεύοντας ότι, άμα την πάρουν στην ονομαστική της αξία, θα μπορέσουν να την χρησιμοποιήσουν ως γραμμάτιο προς εξόφληση.

Καθώς οι πελατειακές ανάγκες, έπρεπε τώρα να ικανοποιηθούν σε καταναλωτικό επίπεδο ανώτερο από τις παραγωγικές δυνατότητες της χώρας, η συγκεκριμένη λειτουργία του ελληνικού πολιτικού συστήματος κατάντησε να αποτελέσει το βασικό εμπόδιο στην εθνική οικονομική και κοινωνική ανάπτυξη – κάτι παραπάνω μάλιστα: έγινε ο αγωγός της εκποίησης της χώρας με μόνο αντάλλαγμα τη δική της διαιώνιση, δηλαδή να προβαίνει σε υλικές παροχές παίρνοντας παροχές ψήφου».

Και ένα τρίτο πουλάκι:

Δεν τα υπολογίσαμε καλά.

Αυτά που θέλαμε να σας διαβάσουμε ήταν περισσότερα κι έτσι δεν μας πήρε ο χρόνος να ολοκληρώσουμε.

Θα το κάνουμε αύριο, οπότε θα δούμε και τα πιο ενδιαφέροντα σημεία του βιβλίου που σας παρουσιάζουμε.

Ποιο είναι;

Δεν είπαμε ότι θα σας το φανερώσουμε στο τέλος;

Ε, αφού δεν τελειώσαμε, τότε θα το κρατήσουμε μυστικό μέχρι αύριο.

Όχι επειδή μας αρέσει να σας βασανίζουμε ή να σας κρατάμε σε αγωνία, αλλά επειδή, όπως θα δείτε, εκεί, στο όνομα του βιβλίου και τον συγγραφέα, κρύβεται η έκπληξη.

Αύριο, λοιπόν.

Τα λόγια και τα χρόνια…