190328 ΚΑΛΟΦΑΓΩΤΟΝ

Το ένα πουλάκι:

Υπάρχει ανθρωποφαγία;

Αν ρωτήσουμε τους ανθρωπολόγους, θα μας πουν πως το φαινόμενο ήταν ιδιαίτερα διαδεδομένο στις πρωτόγονες φυλές. Στη δική μας μυθολογία χαρακτηρίζει «τέρατα», όπως ο Μινώταυρος ή ο Κύκλωπας.

Υπάρχουν όμως αναφορές σε αρκετούς αρχαίους συγγραφείς για περιπτώσεις λαών που είχαν αυτή τη συνήθεια. Ακόμη και στην Παλαιά Διαθήκη συναντάμε χωρία στα οποία περιγράφονται σκηνές ανθρωποφαγίας.

Τέλος πάντων, αυτά είναι, λίγο πολύ, γνωστά. Και μόνο κάποια από τα ταφικά έθιμα να δει κανείς, εκείνα που έφτασαν μέχρι τις μέρες μας από τα πανάρχαια χρόνια, καταλαβαίνει πολλά σχετικά με την έκταση του φαινομένου.

Δεν θα μείνουμε όμως σ’ αυτό. Δεν σκοπεύουμε να σας μιλήσουμε τις μορφές που είχε η ανθρωποφαγία, είτε ως καθημερινή πρακτική, είτε ως περιστασιακή, εξ ανάγκης, λειτουργία. Εμείς θα μιλήσουμε μεταφορικά.

Διότι σήμερα βλέπουμε να χρησιμοποιείται πολύ τακτικά η λέξη, προκειμένου να περιγράψει φαινόμενα μαζικής επίθεσης σε κάποιον, μέσω των δυνατοτήτων που μας παρέχει το διαδίκτυο.

Όταν δηλαδή χρησιμοποιούνται τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης για να προβληθούν επικριτικές απόψεις για τα λόγια, τη στάση ή τη συμπεριφορά κάποιου προσώπου, που αποκτά με αυτόν τον τρόπο μεγάλη αρνητική δημοσιότητα.

Τότε, από ορισμένους πιο ευαίσθητους σε τέτοιου είδους φαινόμενα, γίνεται λόγος περί «ανθρωποφαγίας». Κάτι που χαρακτηρίζεται με αρνητικό πρόσημο και συνιστάται η αποφυγή του στο μέλλον.

Πραγματικά, είναι πολύ άσχημο να επιτίθενται σε κάποιον άνθρωπο όλες οι φυλές του διαδικτύου, όταν μάλιστα αυτός βρίσκεται σε πολύ δύσκολη θέση και δεν έχει τη δυνατότητα να απαντήσει.

Μόνο που τη λειτουργία αυτή των μέσων κοινωνικής δικτύωσης τη θυμόμαστε κάθε φορά που θεωρούμε ότι εκδηλώνονται αρνητικά φαινόμενα. Δεν είναι όμως έτσι. Δεν μπορείς να χρησιμοποιείς ένα μέσο α λα καρτ.

Δηλαδή εσύ μπορείς να το χρησιμοποιείς όπως θέλεις, εκείνο που δεν μπορείς είναι να απαιτείς και από τους άλλους να κάνουν το ίδιο με σένα. Ιδίως όταν είσαι μέλος αυτής της ομάδας.

Το άλλο πουλάκι:

Θα σας πω μιαν ιστορία.

Κάποτε, όταν γινόταν μεγάλη φασαρία γύρω από την αξιολόγηση των εκπαιδευτικών, επισκέφτηκε κάποιο σχολείο ένας Σχολικός Σύμβουλος, στο πλαίσιο των τακτικών και προγραμματισμένων επισκέψεών του.

Συγκεντρώθηκε όλο το προσωπικό στο γραφείο και εκεί ο σύμβουλος μίλησε και είπε πολύ καλά λόγια για το σχολείο και τους δασκάλους του. Τον άκουσαν όλοι με εμφανή ικανοποίηση, όταν όμως έφυγε, πήρε τον λόγο ο Διευθυντής.

«Συνάδελφοι, τι έγινε; Δεν είδα να αντιδρά κανένας στην αξιολόγηση που έκανε προηγουμένως ο Σχολικός Σύμβουλος. Γιατί; Επειδή είπε καλά λόγια για το σχολείο μας; Εμείς είμαστε εναντίον μόνο τής… αρνητικής αξιολόγησης;

Αν μας έκανε μια παρατήρηση, αν έλεγε κάτι άσχημο για τη δουλειά μας, θα φωνάζαμε τώρα όλοι εδώ για… “τον άσχετο, που με μια επίσκεψη, και χωρίς να έχει εικόνα τού τι προσφέρουμε μέσα στην τάξη, κάνει αξιολογήσεις”.

Τώρα όμως που ακούσαμε τα θετικά σχόλια, κανείς δεν σκέφτηκε να τον σταματήσει και να διαμαρτυρηθεί λέγοντας “κύριε σύμβουλε, σας παρακαλούμε μη συνεχίζετε, διότι αυτό που κάνετε είναι αξιολόγηση στην οποία εμείς είμαστε αντίθετοι”».

Κάτι ανάλογο συμβαίνει και με τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης. Τα οποία μάλιστα κάποιοι χρησιμοποιούν χωρίς μέτρο. Και ποια είναι, παρακαλώ, η χρησιμότητά τους; Να (εκ)θέτεις σε κοινή θέα τον εαυτό σου.

Δηλαδή τις σκέψεις σου, τις δραστηριότητές σου, τα ενδιαφέροντά σου, πράγματα που σου έκαναν εντύπωση, αγαπημένες σου εικόνες, τραγούδια ή βίντεο. Εκτίθεσαι, περιμένοντας τις αντιδράσεις των άλλων.

Τις θετικές αντιδράσεις. Μόνο. Και αυτοί τις προσφέρουν πλουσιοπάροχα, διότι… τι σόι «φίλοι» θα ήταν διαφορετικά. Στο κάτω κάτω ένα «λάικ» δεν κοστίζει και τίποτε. Αφήστε που δημιουργεί υποχρέωση ανταπόδοσης.

Και ένα τρίτο πουλάκι:

Κι όταν κάτι δεν αρέσει;

Σπανίως μπαίνει κάποιος στον κόπο να σου το πει. Γιατί να σου χαλάσει την καρδιά; Το πολύ πολύ, αν διαφωνεί μαζί σου συχνά, να σε διαγράψει από «φίλο» και κάπου εκεί να τελειώσει η ιστορία (σας).

Έτσι δημιουργείται στον κάθε χρήστη η ψευδαίσθηση της συνολικής αποδοχής του από τους άλλους. Οι αναρτήσεις μου παίρνουν «λάικ», άρα αρέσω (παιδί μου, αρέσω)! Υπάρχουν όμως φορές που κάτι ξεπερνάει τα όρια.

Και τότε αρχίζει η αρνητική κριτική, η οποία, εξαιτίας ακριβώς της φύσης των μέσων κοινωνικής δικτύωσης, λειτουργεί και σαν αλυσιδωτή αντίδραση. Κι έτσι φτάνω στο σημείο να μιλάω για «ανθρωποφαγία».

Ποιος; Εγώ που επιζητούσα ακριβώς αυτή τη λειτουργία του μέσου. Που ζούσα στον ψηφιακό κόσμο μόνο και μόνο για να απολαμβάνω τη δυνατότητα μαζικών, όσο πιο μαζικών γίνεται, αντιδράσεων σε ό,τι κάνω.

Θετικών αντιδράσεων, όμως! Διότι οι αρνητικές αποτελούν… «ανθρωποφαγία»! Είναι σαν να λες «θέλω να παίζω ποδόσφαιρο, αλλά όχι και να μου έρθει καμιά γερή μπαλιά στο πρόσωπο και μου χαλάσει την εικόνα».

Δυστυχώς, όμως, φίλοι μου, αυτό το παιχνίδι έχει κι αυτές τις πλευρές. Για την έκθεση στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης λέω. Κι όταν αποφασίσω να το παίξω, πρέπει να είμαι προετοιμασμένος και για την στραβοκλωτσιά που θα φάω.

Το να διαμαρτύρονται, λοιπόν, όσοι μάλιστα ξανοίγονται στα βαθιά του διαδικτύου, όταν γυρίσει ο αέρας και σηκωθεί κύμα, είναι τουλάχιστον ανόητο. Ωστόσο, εμείς και πάλι τους συμπονούμε.

Όπως βλέπετε, δεν είπαμε ούτε ένα όνομα!

 Βόλτα στα βαθιά!