120314 ΑΠΟΧΑΙΡΕΤΙΣΤΗΡΙΟ

Το ένα πουλάκι:

Ώρα καλή, κυρα-Δόμνα!

Ξέρω πως, για ανθρώπους που έχουν πεθάνει, δεν χρησιμοποιούμε πλέον το «κύριος», «κυρία», όμως ας μου συγχωρεθεί το ότι δεν μπορώ να απευθυνθώ διαφορετικά στη Δόμνα Σαμίου.

Έτσι την αισθάνομαι, ως κυρα-Δόμνα, με όλο το μεγαλείο και την παλιά αρχοντιά που κρύβει αυτή η προσφώνηση στο παρελθόν και τώρα και πάντα.

Η ζωή της Δόμνας Σαμίου δεν μπορεί παρά να μας προκαλεί ερωτηματικά σε συνδυασμό με απέραντο θαυμασμό.

Πόσα πράγματα μπορεί να φτιάξει ένας απλός άνθρωπος μόνος του; Πόσο μακριά μπορεί να φτάσει μια γυναίκα ακολουθώντας το πάθος της; Πόσο ριζικά μπορεί να αλλάξει τη ζωή κάποιου ένας δάσκαλος;

Η Δόμνα Σαμίου ξεκίνησε από μια προσφυγική παράγκα στην Καισαριανή, για να φτάσει τόσο μακριά όσο ελάχιστοι Έλληνες κατόρθωσαν.

Πώς; Με μόνο όχημα την αγάπη της για το παραδοσιακό τραγούδι και το πάθος της για την έρευνα, τη διάσωση αλλά και η διάδοση αυτού του τραγουδιού.

Όπως μάλιστα εξομολογείται η ίδια, πριν ακόμη και από την παραδοσιακή μουσική είχε αγαπήσει παράφορα την εκκλησιαστική μουσική, σε σημείο να «μαλώνει» τη μάνα της που δεν την έκανε αγόρι για να μπορεί να ανέβει στο ψαλτήρι.

Βέβαια, όπως λέμε πάντα, σημαντικός παράγοντας στη ζωή κάθε ανθρώπου είναι και η τύχη.

Στα χρόνια της κατοχής η μητέρα της τη στέλνει σαν παραδουλεύτρα σε ένα σπίτι, για να έχει ένα πιάτο φαγητό.

Εκεί την ακούν που τραγουδάει μέρα νύχτα, μαθαίνουν και την αγάπη της για την εκκλησιαστική μουσική και… τη στέλνουν στον Σίμωνα Καρά, ο οποίος την πείθει να συνεχίσει και το σχολείο που είχε εγκαταλείψει κι έτσι γραάφτηκε σε νυχτερινό Γυμνάσιο.

Η τύχη τύχη, βεβαίως, πόσους μαθητές όμως είχε ο Σίμων Καράς και πόσοι από αυτούς ακολούθησαν την πορεία της Δόμνας Σαμίου;

Το άλλο πουλάκι:

Θα σταθώ σε δυο χαρακτηριστικά της.

Πρώτα πρώτα, ενώ η ίδια ήταν μικρασιάτικης καταγωγής, ποτέ δεν προέκρινε τα τραγούδια της πατρίδας της, αλλά εργάστηκε για όλη την παραδοσιακή μας μουσική.

Ας τα βλέπουν οι διάφοροι «λάτρεις» ΜΟΝΟ της παράδοσης του τόπου τους, την οποία, φυσικά, θεωρούν ανώτερη από κάθε άλλη.

Το δεύτερο ήταν ότι ποτέ δεν θεώρησε τον εαυτό της τραγουδίστρια και γι’ αυτό δεν ακολούθησε τέτοια καριέρα!

Ερμήνευε τα παραδοσιακά τραγούδια, σε συναυλίες ή σε δισκους, μόνο στο βαθμό που ήθελε να παρουσιάσει μια εργασία, μια πτυχή της παράδοσης.

Υπάρχουν και άλλα πολλά, όπως η αγάπη της για την έρευνα, για χάρη της οποίας γύρισε χωριό χωριό και σπίτι σπίτι ολόκληρη την Ελλάδα.

Επιπλέον, η αγάπη της για τα νέα παιδιά, η συνεργασία της με νέους μουσικούς στους οποίους προσπαθούσε να μεταλαμπαδεύσει, εκτός από το πάθος, τις γνώσεις και τις εμπειρίες της.

Η Δόμνα Σαμίου εργάστηκε ουσιαστικά αβοήθητη.

Ας το έχουν υπόψη τους και αυτό οι διάφοροι –θα το ξαναπώ- «λάτρεις» της παράδοσης, που τρέχουν μονίμως με το χέρι απλωμένο σε κάθε είδους «χρηματοδότηση».

Ο «Καλλιτεχνικός Σύλλογος Δημοτικής Μουσικής – Δόμνα Σαμίου», που ίδρυσε το 1981, έχει ένα σημαντικότατο έργο με εκδόσεις δίσκων, οι οποίες διακρίνονται για την επιμέλειά τους, τις σημαντικότατες πληροφορίες και συνοδευτικό υλικό, συχνά μάλιστα και σε άλλες γλώσσες.

Αφήστε τις συναυλίες της.

Σε κάθε άκρη του κόσμου. Ενδιαφέρον έχει ότι όχι μόνο οι Έλληνες, της διασποράς αλλά και πολλοί ξένοι, χάρη σ’ αυτές τις συναυλίες, ανακαλύπτουν ένα «ελληνικό τραγούδι, χωρίς μπουζούκι».

Και ένα τρίτο πουλάκι:

Πόσα χρόνια εργάστηκε!

Η Δόμνα Σαμίου έφυγε από τον μάταιο τούτο κόσμο στα ογδόντα τέσσερα χρόνια της, νεότατη!

Σύμφωνα με τα δικά μας δεδομένα, εδώ και τριάντα τουλάχιστον χρόνια, η Δόμνα Σαμίου θα έπρεπε να ήταν συνταξιούχος και να απολαμβάνει τα «καλά» της σύνταξης.

Σύμφωνα με τα δικά μας δεδομένα, από τις αρχές της δεκαετίας του ’80, θα έπρεπε να… ξεκουραστεί και να ξεχάσει, και μαζί να ξεχάσουμε κι εμείς, ό,τι μας έχει δώσει από τότε και εξής.

Τέτοιους ανθρώπους πρέπει να βλέπουμε οι περισσότεροι νεοέλληνες που, καθώς πλησιάζουμε στα πενήντα, μετράμε τις μέρες για να βγούμε στη σύνταξη και μετά να… καθόμαστε, λες και τώρα σκοτωνόμαστε στη δουλειά.

Μη βιαστείτε να μου απαντήσετε, γιατί θα σας πω ότι η δουλειά της Δόμνας Σαμίου δεν έμοιαζε με αυτή διάφορων ηθοποιών ή τραγουδιστών, που δεν λένε να τα παρατήσουν, παρόλο που η ακμάδα τους και οι δυνατότητές τους έχουν εξαντληθεί προ ετών.

Ακούστε όμως ένα τραγουδάκι από την ίδια και θα καταλάβετε:

«Όλα μου τα παράτησα και τη μερακλοσύνη

Και περπατώ σιγά σιγά με την ταπεινοσύνη».

Γεια και χαρά σου, κυρα-Δόμνα.

«Στη βρύση που ‘πινα νερό

τώρα [ας] το πίνουν άλλοι».