180220 ΜΕΘΕΟΡΤΙΟΝ-1

Το ένα πουλάκι:

Αποκριά τέλος!

Πέρασε και καθαροδευτεριάτικο Καρναβάλι της Χωριστής (λένε ότι οι Τσαταλτζανοί θέλουν να έχουν στα πάντα τον τελευταίο λόγο) και οι μάσκες επιστρέφουν στα συρτάρια και τα μπαούλα για να ξαναβγούν του χρόνου.

Είναι όμως έτσι; Θα έλεγα ότι, τα τελευταία χρόνια, πάρα πολλοί συνάνθρωποί μας κυκλοφορούν με μάσκα καθημερινά, όλο το χρόνο, χωρίς ίσως να το έχουν συνειδητοποιήσει και οι ίδιοι˙ δεν καταλαβαίνουν πώς!

Τι σημαίνει όμως μάσκα, προσωπείο; Αν ανατρέξουμε στο αρχαίο θέατρο, θα δούμε ότι το προσωπείο, όπως το τυποποίησε ο Θέσπης, εκφράζει όχι πρόσωπα αλλά χαρακτήρες. Στην αρχή οι χαρακτήρες αυτοί ήταν περιορισμένοι, στη συνέχεια όμως πλουτίστηκαν.

Ήδη τον 2^ο μ.Χ. αιώνα, ο Ιούλιος Πολυδεύκης αναφέρει στο «Ονομαστικόν» 28 τύπους που εμφανίζονται σε τραγωδίες, 4 σε σατυρικά δράματα και 44 τύπους κωμωδίας. (Πάντα η κωμωδία ήταν πιο πλούσια σε χαρακτήρες.)

Πέρα από το θέατρο όμως, οι μάσκες χρησιμοποιήθηκαν σε όλες τις εποχές, από όλους τους πολιτισμούς και σε καθημερινές, λατρευτικές αλλά και πρακτικές ανάγκες. Θυμίζω τη μεσαιωνική μάσκα του γιατρού, εκείνη με την τεράστια μύτη.

Μας φαίνεται αστεία, όμως λέγεται ότι ο γιατρός έκρυβε μέσα στη μύτη εκείνη διάφορα πανιά εμποτισμένα με ξύδι, με καμφορά ή και με αρώματα, που τον προστάτευαν από την επαφή του με τους ασθενείς.

Μάσκα βλέπουμε να φοράν και πολλοί δικαστές, γεγονός που από τη μια μεριά τούς δίνει επιπλέον κύρος και από την άλλη τούς προστατεύει από μελλοντικές εκδικητικές πράξεις που πιθανόν θα προκαλέσει η κρίση τους.

Αυτά τα λίγα για την ιστορία του πράγματος. Σήμερα η χρήση της μάσκας περιορίζεται στην περίοδο της Αποκριάς, δίνοντας έτσι τη δυνατότητα στους μασκαράδες να υποδυθούν ρόλους ή να κάνουν πράξεις που, χωρίς τη μάσκα, θα απέφευγαν.

Εμείς όμως ξεκινήσαμε να μιλάμε όχι για την αποκριάτικη μάσκα, αλλά για άλλες, εκείνες που πολλοί άνθρωποι χρησιμοποιούν καθημερινά, όλο τον χρόνο. Και δεν μιλώ, φυσικά, για τις μάσκες ομορφιάς.

Το άλλο πουλάκι:

Και αυτές κρύβουν!

Αν μάλιστα γενικεύσουμε το φαινόμενο και εντάξουμε σ’ αυτό τις διάφορες αισθητικές επεμβάσεις, θα δούμε ότι μεγάλο μέρος του γυναικείου, κυρίως, πληθυσμού κρύβει το πραγματικό του πρόσωπο και παρουσιάζεται με ένα ψεύτικο.

Και πάλι όμως αυτό δεν μπορεί να θεωρηθεί «προσωπείο», γιατί δεν είναι κάτι που το βάζεις και το βγάζεις, ούτε το χρησιμοποιείς για να κάνεις πράγματα που δεν θα έκανες χωρίς αυτό. Ίσως βέβαια και να μην μπορούσες, αν με εννοείτε…

Εγώ θα σας μιλήσω για ένα αληθινό προσωπείο, αυτό το οποίο χρησιμοποιούμε κατά τις… εμφανίσεις μας στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης. Είτε εμφανιζόμαστε με το πραγματικό μας όνομα είτε, και κυρίως, με ψεύτικο.

Ας πάρουμε την πρώτη περίπτωση που, φαινομενικά, είναι και η πιο απλή. Πού ακριβώς έγκειται η «μάσκα» που χρησιμοποιούμε; Μα, φυσικά, στο ίδιο το μέσο που χρησιμοποιούμε για να κάνουμε την… εμφάνισή μας.

Αυτό το καταλαβαίνει κανείς όταν παρατηρήσει «φίλους» του στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης τους οποίους όμως γνωρίζει καλά και στην πραγματική ζωή. Δεν είναι λίγες οι φορές που εκπλήσσεται.

Μιλάμε για εντελώς διαφορετικούς ανθρώπους. Μπορεί να φανταστεί την εικόνα που θα έχουν γι’ αυτούς όσοι τους γνωρίζουν μόνο διαδικτυακά. Η οποία δεν έχει καμιά σχέση με την πραγματική τους εικόνα.

Μπορείς, ας πούμε, να δεις ένα πολυταξιδεμένο άνθρωπο, ο οποίος αναρτά φωτογραφίες (του) από διάφορα μέρη, ενώ εσύ ξέρεις πως πρόκειται για κάποιον που δεν βγαίνει από το σπίτι του.

Ο άλλος δίνει την εντύπωση του γλεντζέ, που βρίσκεται συνεχώς με παρέες και περνάει υπέροχα, ενώ στην πραγματικότητα είναι ένα καταθλιπτικό άτομο, που στις λίγες εξόδους του κάθεται αμίλητος και παρατηρεί τους άλλους.

Υπάρχουν επίσης φιλόζωοι που αναρτούν συνεχώς βίντεο με ζωάκια, ενώ οι ίδιοι δεν είχαν ποτέ τους ένα δικό τους κατοικίδιο. Άλλοι που σκοτώνονται για τις ομάδες ενώ δεν έχουν πάει ποτέ τους στο γήπεδο…

Γενικώς, το διαδίκτυο και τα μέσα κοινωνικής «επαφής» σε αυτό προσφέρονται ως μια πολύ καλή μάσκα, πίσω από την οποία μπορούμε να κάνουμε πράγματα που δεν θα κάναμε ποτέ μας χωρίς αυτήν.

Και ένα τρίτο πουλάκι:

Δεν μιλάμε για περιπτώσεις απάτης!

Όπου δηλαδή ο άλλος χρησιμοποιεί ένα ψεύτικο προφίλ προκειμένου να ψαρέψει στα θολά νερά και να πιάσει στα δίχτυα τα θύματά του. Που μπορεί να είναι από εραστές μέχρι αγοραστές ανύπαρκτων προϊόντων.

Ούτε μιλάμε για τις χιλιάδες περιπτώσεις σχολιαστών που χρησιμοποιούν ψευδώνυμα, τις περισσότερες φορές για να βρίσουν ή να πουν πράγματα που δεν θα τα έλεγαν ποτέ υπογεγραμμένα με το πραγματικό τους όνομα.

Ούτε φυσικά για τους διάφορους έμμισθους, όπως αποκαλύφθηκε, χρήστες του διαδικτύου που, φορώντας κι αυτοί μια μάσκα… επώνυμης ανωνυμίας, επιτελούν, με το αζημίωτο, το κομματικό τους καθήκον.

Αυτά είναι «προφανή» και αυτονόητα πράγματα και δεν σας έχουμε για τέτοια. Το θέμα τού προσωπείου έχει πολύ βάθος και σήμερα συζητήσαμε μόνο για τη μια του πλευρά, εκείνη των… ηλεκτρονικών ταυτοτήτων που επιλέγει ο κάθε χρήστης.

Υπάρχουν όμως και άλλες μάσκες, πίσω από τις οποίες κρύβουμε όχι το πρόσωπο, αλλά τον εσωτερικό μας κόσμο, τους φόβους και τις ανασφάλειές μας.

Γι’ αυτά όμως θα μιλήσουμε αύριο.

 Μουτσούνα!