180222 ΜΕΘΕΟΡΤΙΟΝ-3

Το ένα πουλάκι:

Η Παράδοση είναι εδώ!

Αν δεν το αντιληφθήκατε, μάλλον είστε από τους περίεργους που δεν καταδέχονται να πάρουν μέρος στις αποκριάτικες εκδηλώσεις, οι οποίες, ως γνωστόν «αναβιώνουν» (μεταβατικό το ρήμα, τι να κάνουμε;) παραδόσεις αιώνων.

Για να μην χρονοτριβούμε, θα σας πω ευθέως τις απόψεις μου για ορισμένα από τα έθιμα των ημερών, οι οποίες έφυγαν τόσο γρήγορα αφήνοντας πίσω τους μόνο την πίκρα από… τα φάρμακα που είναι το θέμα των ημερών.

Πρώτον, χωρίς αξιολογική σειρά, το «τζάμπα». Είδα στις ειδήσεις πως υπήρξαν δήμοι που ετοίμασαν και διένειμαν «χιλιάδες μερίδες σαρακοστιανών» σε δημότες που βγήκαν να γιορτάσουν τα «Κούλουμα». 

Παιδιά, γιατί; Γιατί πρέπει σε καιρούς που (τι να πω τώρα;) τα Σχολεία δεν έχουν πετρέλαιο, κοσμάκης πεινάει, οι δήμοι να ξοδεύουν χρήματα σε τέτοιου είδους εκδηλώσεις; Από πού προέρχεται αυτή η κακή παράδοση;

Όποιος θέλει να γιορτάσει την Καθαροδευτέρα, «να πιάσει το φίδι», έλεγαν οι παλιοί, ας πάρει την οικογένειά του, τον χαρταετό του, ας πάρει κι ένα καλαθάκι με λίγα σαρακοστιανά, ένα τραπεζομάντηλο, κουρελούδες, κι ας βγει στον καθαρό αέρα.

Για ποιο λόγο πρέπει να βρει έτοιμη φασουλάδα (μην προκαλούμε και την Εκκλησία), σερβιρισμένη σε πλαστικά πιάτα, και όλα τα συνοδευτικά, ελιές, ταραμάδες κ.λπ., έτοιμα, δωρεάν, προσφορά του Δημάρχου;

Ρητορικό το ερώτημα, ξέρετε πολύ καλά γιατί γίνεται όλο αυτό. Είναι η λογική τού «τζάμπα όλα για το Λαό» που ξεκίνησε στα χρόνια της αείμνηστης Μελίνας. Και, φυσικά, κανείς πολιτικός δεν αναλαμβάνει την ευθύνη να το σταματήσει.

Ας πάμε όμως στα αποκριάτικα δρώμενα, τα οποία έχουν ακριβώς αυτόν τον χαρακτήρα που λέει το όνομά τους: είναι δρώμενα. Που πάει να πει υπάρχει το στοιχείο της συμμετοχής∙ και συμμετοχή δεν σημαίνει… κάθομαι και βλέπω.

Αυτή η λογική των «αρμάτων» και των «παρελάσεων» προφανώς μας ήρθε από κάπου αλλού κι έχει τη λογική ότι φέρνει κόσμο, ξένους επισκέπτες, στις πόλεις όπου αυτά τα έθιμα «αναβιώνουν» (αμετάβατο).

Πώς όμως μπορεί να πει κανείς ότι συμμετέχει σε κάποιο «καρναβάλι», όταν το μόνο που κάνει είναι να στέκεται στην άκρη του δρόμου και να παρακολουθεί την «παρέλαση»;

Το άλλο πουλάκι:

Έχει και άλλη παράμετρο…

Το ξανασχολιάσαμε παλαιότερα, με αφορμή το «κόψιμο» από γιορταστική εκπομπή της (κρατικής) τηλεόρασης των αποκριάτικων τραγουδιών που θα παρουσίαζε η Δόμνα Σαμίου. Φέτος ακούστηκαν τέτοια τραγούδια.

Προσέξτε πού βρίσκεται το λεπτό σημείο. Τα τραγούδια αυτά, με τις βωμολοχίες και τα ερωτικά υπονοούμενα, ήταν ενταγμένα σε μια βιωματική λειτουργία της κοινότητας, που γιόρταζε σύσσωμη μ’ αυτόν τον τρόπο.

Όποιος δεν ήθελε να τα ακούσει, απλώς δεν συμμετείχε. Οι άλλοι ήταν όλοι εντός του κλίματος, είχαν πιει πολύ, χόρευαν και τραγουδούσαν αυτά τα τραγούδια, μόνο, εννοείται, τις μέρες της Αποκριάς.

Είναι το ίδιο όπως, κάποια στιγμή, αφού η παρέα έχει πιει τα ποτηράκια της και τα παιδιά πήγαν για ύπνο, μπορεί να ξεκινήσει πρώτος ο πιο «ζωηρός» και να ακολουθήσουν και άλλοι, με αποτέλεσμα να ακουστούν στο τραπέζι και κάποια σόκιν ανέκδοτα.

Κανείς όμως δεν ξεκινάει ξαφνικά να λέει τέτοια ανέκδοτα στο κυριακάτικο τραπέζι, μπροστά στα παιδιά του και στους καλεσμένους που δεν είναι κατάλληλα… προετοιμασμένοι. Ε, αυτό συμβαίνει και με τα αποκριάτικα τραγούδια.

Να τα πεις σε κάποιον αποκριάτικο χορό, είναι ό,τι πιο φυσικό. Να τα παρουσιάσεις σε συναυλία, όπου ο άλλος έρχεται προετοιμασμένος για να ακούσει το συγκεκριμένο είδος, πάει κι έρχεται.

Το να τα βάλεις όμως, Κυριακή μεσημέρι, να ακούγονται από την τηλεόραση και να τα παρακολουθούν οι άλλοι, όντας τελείως εκτός κλίματος, από το σαλόνι ή την τραπεζαρία του σπιτιού τους, δεν λέει.

Αφήστε που είναι… άλλα τραγούδια. Αν τους αφαιρέσεις το πλαίσιο, την… περίσταση επικοινωνίας, δεν μπορούν να λειτουργήσουν με τον τρόπο για τον οποίο τα δημιούργησαν οι λαϊκοί δημιουργοί τους.

Και ένα τρίτο πουλάκι:

Κι ερχόμαστε στον Καρνάβαλο!

Έμαθα ότι φέτος, σε κάποιο μέρος της βόρειας Ελλάδας, έδωσαν στον «Βασιλιά Καρνάβαλο» τη μορφή ενός υπαρκτού προσώπου, του κυρίου Μπουτάρη, και τον έβαλαν φωτιά, «στέλνοντας μήνυμα σε πολλούς αποδέκτες».

Αυτό, μάλιστα! Αυτό είναι παράδοση. Προέρχεται απ’ ευθείας από τα χρόνια που έκαιγαν πραγματικά ή/και συμβολικά μάγισσες, τρελούς και… Εβραίους. Μια τέτοια παράδοση αξίζει να μην χαθεί.

Ξέρετε ποιο είναι το πρόβλημα; Ότι για πάρα πολλούς ανθρώπους, προφανέστατα για τους διοργανωτές και τους συμμετέχοντες, δεν υπάρχει πρόβλημα. Ξέρετε τι διάβασα σε σχόλια δημοσιεύματος που κατέκρινε την πράξη;

«Ε, κι αυτός ο Μπουτάρης ας προσέχει λίγο τις δηλώσεις του» (!)

Δηλαδή; Κάθε φορά που θα διαφωνούμε (ως οργανωτική επιτροπή; ως «καρναβαλιστές; ως πολίτες;) με τις δηλώσεις κάποιου, θα τον καίμε… συμβολικά;

Αυτό είναι το νόημα της Αποκριάς; Εντάξει τα «άρματα» που σατιρίζουν (ο Θεός να το κάνει σάτιρα, αλλά δεν μου πέφτει λόγος) πολιτικούς, αλλά να τους «καίνε» κιόλας; Και η παράδοση που θέλει όλα αυτά να έχουν κι έναν χαρακτήρα… μύησης για τα νεότερα μέλη της κοινότητας;

Αφήστε τα, φίλοι μου. Η Αποκριά έχει πάρει εδώ και χρόνια στραβό δρόμο, όμως κανείς δεν μιλάει, είτε γιατί δεν δίνει σημασία, κυρίως όμως διότι από πίσω παίζονται συμφέροντα. Φωνάζει, βέβαια, η Εκκλησία, όμως ποιος την ακούει;

Εντάξει, γκρινιάζουμε λίγο κι εμείς…

 Μασκαραλίκια!