180117 ΔΙΑΖΕΥΓΜΕΝΟΝ

Το ένα πουλάκι:

«Κάπως έτσι συμβαίνει…»

Αυτός ο στίχος, από το γνωστό τραγούδι του Γιώργου Νταλάρα, μου ήρθε καθώς σκεφτόμουν πως «η αγάπη πεθαίνει» όχι μόνον στην καθημερινή ζωή, αλλά και στην πολιτική. Πριν προχωρήσω όμως, ας κάνω μια παρένθεση.

Είπα «το τραγούδι του Γιώργου Νταλάρα», διαπράττοντας κι εγώ ένα πολύ παλιό και συνηθισμένο σφάλμα, να αποδίδουμε τα τραγούδια στους ερμηνευτές τους, επειδή (με) εκείνους (τα) γνωρίζουμε.

Το συγκεκριμένο τραγούδι το έγραψαν η Μάρω Μπιζάνη, τους στίχους, και ο Χρήστος Νικολόπουλος, τη μουσική, ενώ το ερμήνευσε, σε πρώτη εκτέλεση (και τολμώ να πω μοναδικά) ο Γιώργος Νταλάρας.

Εδώ πρέπει να κάνουμε κι έναν διαχωρισμό σχετικά με το ποιοι θεωρούνται δημιουργοί ενός τραγουδιού και το ποιοι έχουν τη δυνατότητα να εισπράττουν τα λεγόμενα «δικαιώματα», πράγμα που είναι τελείς διαφορετικό.

Το θέμα είναι, όπως είπαμε, πολύ παλιό και ιδιαίτερα πολύπλοκο. Έγινε δε ακόμη περισσότερο τέτοιο, από τη στιγμή που το τραγούδι «ψηφιοποιήθηκε», δηλαδή απλουστεύτηκε πολύ η αντιγραφή και η διακίνησή του.

Άρχισαν να εμπλέκονται και οι περίφημες εταιρείες πνευματικών δικαιωμάτων, δηλαδή οι δικηγόροι, οπότε καταλαβαίνετε πού πήγε το πράγμα. Είναι μια πονεμένη ιστορία, με την οποία θα ασχοληθούμε ίσως πιο αναλυτικά άλλοτε.

Εκείνο που πρέπει να κρατήσουμε για τώρα είναι πως δημιουργοί ενός τραγουδιού, ως έργου τέχνης, (πρέπει να) θεωρούνται ο στιχουργός και ο συνθέτης. Από εκεί και πέρα, για την «παραγωγή» του εμπλέκονται και άλλοι.

Ο ερμηνευτής, ο ενορχηστρωτής και, φυσικά, ο παραγωγός που θα έχει σημαντικότατο λόγο στην τελική «εικόνα» με την οποία θα φτάσει αυτό στο κοινό. Τι θα ήταν το Eleanor Rigby, χωρίς τον George Martin;

Ας κλείσουμε όμως τη μεγάλη παρένθεση που κάναμε και ας επιστρέψουμε στη στιγμή κατά την οποία… η αγάπη πεθαίνει και τότε υπάρχουν συνήθως δυο εκδοχές για τη συνέχεια της ιστορίας, με πολλές παραλλαγές τους.

Η πρώτη είναι να επέλθει ένας «βελούδινος» χωρισμός˙ οι δυο άνθρωποι που αγαπήθηκαν να πάρουν ξεχωριστούς δρόμους ήσυχα, πολιτισμένα, κρατώντας, εκτός από τις ωραίες αναμνήσεις και ό,τι άλλο τους έδωσε η σχέση τους.

Το άλλο πουλάκι:

Υπάρχει κι άλλος τρόπος.

Θα αναφέρω και πάλι ένα πολύ αγαπημένο τραγούδι, του Στέλιου Καζαντζίδη (συγγνώμη, είπαμε, του Άκη Πάνου είναι το τραγούδι, ο Καζαντζίδης το ερμήνευσε) που λέει «ίσως έγινε η αγάπη μίσος…»

Τότε, όπως χαρακτηριστικά καταλήγει και το ρεφρέν, τα πράγματα είναι τραγικά. Και γίνονται χειρότερα, όταν σε τέτοιους χωρισμούς εμπλέκονται και διάφοροι γνωστοί και φίλοι που θεωρούν υποχρέωσή τους να στηρίξουν τη «δική τους» πλευρά.

Τότε αρχίζουν και βγαίνουν στην επιφάνεια όλα τα στραβά κι ανάποδα που υπήρχαν κατά τη διάρκεια του κοινού βίου του ζευγαριού, ενώ ο καθένας, μαζί με τους δικούς του, θυμάται ό,τι χειρότερο είπε ή έκανε ο άλλος.

Θυμάται τα στραβά του χαρακτήρα του (του χαρακτήρα τού άλλου, εννοείται) θυμάται τις αδυναμίες ή τα πάθη του, θυμάται όλα όσα τράβηξε μαζί του κατά τα χρόνια του κοινού τους βίου.

Αν του μιλήσεις για εκείνα τα χρόνια θα αναρωτηθεί… πώς στραβώθηκε και πήγε κι έμπλεξε με έναν τέτοιο άνθρωπο, θα σου πει ότι τα χαράμισε με κάποιον που δεν του άξιζε, ότι έπρεπε να χωρίσει τότε που είχε τα πρώτα δείγματα…

Φυσικά, πέφτουν από δίπλα και οι πιο κοντινοί τού καθενός από τους δύο, οι «δικοί του άνθρωποι», οι οποίοι συνδαυλίζουν τη φωτιά και προξενούν τη μεγαλύτερη ζημιά. Από αυτούς ακούς και τα χειρότερα.

Τα «τέτοιος ήταν πάντα, τώρα θα τον μάθουμε;» και τα «εγώ του έλεγα από την αρχή του δικού μας να μην την πάρει» τελειωμό δεν έχουν. Κι ας ήταν αυτοί που το στόμα τους έσταζε μέλι πριν από τον χωρισμό.

Η κατάσταση παίρνει τέτοια τροπή που ένας ουδέτερος παρατηρητής, ένας δικαστής, ας πούμε, όταν φτάσει η υπόθεση στο ακροατήριο, απορεί πώς γίνεται κάποτε όλοι αυτοί οι άνθρωποι να αποτελούσαν μια παρέα, μια οικογένεια.

Και ένα τρίτο πουλάκι:

Αυτά είναι τα συνηθισμένα.

Διότι, στην τέχνη, και στη ζωή που την αντιγράφει με άσχημο συνήθως τρόπο, έχουμε δει και περιπτώσεις γάμων από συμφέρων, όπως και διαζυγίων για τον ίδιο ακριβώς λόγο. Ούτε έρωτες, ούτε τίποτα.

Σας τα λέω όλα αυτά διότι παρακολουθήσαμε και παρακολουθούμε ακόμη μια ιστορία τελείως διαφορετική από όσες γνωρίζουμε. Μοναδική θα έλεγα, αφού εμπεριέχει στοιχεία που δύσκολα θα ξαναδούμε.

Γάμος από συμφέρον, που κατέληξε σε έρωτα. Αγκαλιές και φιλιά ακόμη και μπροστά στο πλήθος. Βελούδινο διαζύγιο, αλλά από συμφέρον κι αυτό, αφού ο έρωτας εξακολουθεί να υπάρχει.

Ωστόσο έχουμε τον περίγυρο, τους πολύ κοντινούς ανθρώπους του ζευγαριού που, όσο αυτό συζούσε, έλεγαν τα καλύτερα λόγια και τώρα που αποφάσισαν να χωρίσουν (είπαμε, από συμφέρον) άρχισαν να κατηγορούν την άλλη πλευρά.

Έχουμε επίσης και τα παιδιά τα οποία, σε αντίθεση από ό,τι γίνεται συνήθως που αποφασίζει ο νόμος, αυτά επιλέγουν μόνα τους με ποιον από τους δύο θα πάνε. Και, φυσικά, επιλέγουν εκεί όπου θα περνούν καλύτερα.

Η ιστορία αυτή, μοναδική τη χαρακτηρίσαμε, σημάδεψε για τα καλά την (πολιτική) ζωή του τόπου. Δεν μένει παρά να βρεθούν κάποιοι άξιοι δημιουργοί να την κάνουν τραγούδι, για να σημαδέψει και την τέχνη.

Και να το έχουν τα παιδιά μας να το τραγουδούν, ώστε να μην ξεχαστεί εύκολα.

 Πες το με ένα τραγούδι!