131018 ΑΝΑΚΥΚΛΩΜΕΝΟ-3

Το ένα πουλάκι:

«Δεν κατάλαβα».

Έτσι μου είπε κάποιος φίλος. Και με ρώτησε τι εννοώ λέγοντας ότι η διαλογή των ανακυκλώσιμων υλικών στη πηγή, από εμάς δηλαδή στα σπίτια μας, λειτουργεί «παιδαγωγικά».

Θα εξηγηθώ.

Ποια είναι τα οφέλη της ανακύκλωσης; Είναι πολλά και μπορούμε να αναφέρουμε κάποια χωρίς αξιολογική σειρά. Μείωση του όγκου των απορριμμάτων στο περιβάλλον, εξοικονόμηση ενέργειας, εξοικονόμηση νερού, εξοικονόμηση πρώτων υλών όπως το ξύλο, το πετρέλαιο, τα μέταλλα και τα ορυκτά, καθαρότερο έδαφος, καθαρότερος αέρας, καθαρότερο νερό…

Πέρα όμως από όλα αυτά, υπάρχει και μια άλλη διάσταση που είναι η συνειδητοποίηση του τρόπου ζωής μας, η ανάληψη των ευθυνών για τις επιλογές μας, η αλλαγή στάσης απέναντι στα «άχρηστα» πράγματα, η αλλαγή νοοτροπίας του κατακτητή ή του αφεντικού της φύσης που παίρνει, χρησιμοποιεί και πετά, η συνειδητοποίηση των ορίων του «πολιτισμού» μας και του μοντέρνου τρόπου ζωής…

Σε όλα αυτά αναφέρεται κυρίως η «παιδαγωγική διάσταση» της ανακύκλωσης.

Λέω κυρίως, διότι υπάρχει και μια καθαρά πρακτική πλευρά, λειτουργικής φύσης, που επίσης απαιτεί ένα είδος αλλαγής στάσης και μια καλή εκπαίδευση, που θα οδηγήσει σε αλλαγές στις καθημερινές μας συνήθειες.

Δεν είναι λίγο πράγμα από εκεί που τα έβαζα «όλα μαζί στον τενεκέ κι απάνω το καπάκι» που λέει κι ο Νίκος Παπάζογλου, τώρα να χρειάζεται να κάνω ένα σωρό διαφορετικές δουλειές.

Να ξεχωρίζω τα ανακυκλώσιμα, να τα καθαρίζω, να τα βάζω σε διαφορετική σακούλα, να τα πηγαίνω στον ειδικό κάδο.

Αυτό όμως είναι κάτι που σιγά σιγά το μαθαίνω, το κάνω μέρος της καθημερινότητάς μου, αλλά και συγχρόνως με διδάσκει. Όσο κι αν φαίνεται παράξενο, ο άνθρωπος μαθαίνοντας να ανακυκλώνει σωστά συγχρόνως συνειδητοποιεί ένα σωρό πράγματα για τον ίδιο, τη φύση, τον τρόπο ζωής που έχει επιλέξει (ή, κατ’ άλλους του έχει επιβληθεί), για την ευθύνη του απέναντι στον κόσμο που θα αφήσει στα παιδιά του.

Το άλλο πουλάκι:

Δηλαδή κάτι σαν την κρίση!

Μπορεί να σου κάνει τη ζωή σου πιο δύσκολη, σε βοηθάει όμως να την τοποθετήσεις σε πιο στέρεες βάσεις από τη φτηνή ευδαιμονία του καταναλωτισμού και σε θέτει προ των ευθυνών σου απέναντι σε όσα δανείζεσαι από τις μελλοντικές γενιές.

Βεβαίως η κρίση το κάνει με βίαιο και συχνά απάνθρωπο τρόπο.

Είναι βλέπετε και τα μνημόνια…

Ποιος είπε όμως ότι στην ανακύκλωση προσήλθαμε αυτοβούλως; Όπως λέγαμε και την Τέταρτη, περίπου συρθήκαμε, εξαιτίας των υποχρεώσεών μας απέναντι στην Ευρωπαϊκή Ένωση και των αυστηρότατων προστίμων που έπρεπε να πληρώνουμε.

Δεν είναι όμως μόνο αυτό, κι εδώ θα ήθελα να θίξω ένα άλλο θέμα, εκείνο της υποχρέωσης των πολιτών να ανακυκλώνουν.

Και εννοώ της… υποχρεωτικής υποχρέωσης. Έχει σκεφτεί ο Δήμος τι στάση θα κρατήσει; Μπορεί να τα αναθέσει όλα στο φιλότιμο, την καλή διάθεση και τον περιβαλλοντικό πατριωτισμό των δημοτών;

Μπορεί να βασιστεί μόνο στις διαφημιστικές καμπάνιες, στις προτροπές και τη διαπαιδαγώγηση;

Κι αν όλα αυτά δεν αποδώσουν; Αν η μεγάλη πλειονότητα των πολιτών εξακολουθήσει να τα βάζει «όλα μαζί στον τενεκέ κι απάνω το καπάκι»;

Στο εξωτερικό υπάρχουν κυρώσεις, αν κάποιος δεν ακολουθεί επακριβώς τους κανόνες και τις οδηγίες ανακύκλωσης εδώ; Έχουμε σκεφτεί κάτι ανάλογο;

Ας ελπίσουμε πως δεν θα χρειαστεί κι ας ξαναγυρίσουμε στον διαπαιδαγωγικό χαρακτήρα της ανακύκλωσης.

Το βασικό είναι να συνειδητοποιήσει ο πολίτης πως τα «σκουπίδια» είναι προσωπική του υπόθεση, πως όλα αυτά τα υλικά που οφείλει να διαχειριστεί έχουν παραχθεί από τον ίδιο, είναι πράγματα που αυτός αγόρασε, αυτός χρησιμοποίησε και αυτός πρέπει να δει τι θα κάνει μαζί τους.

Και ένα τρίτο πουλάκι:

Η ανακύκλωση μας αλλάζει.

Όπως ακριβώς αλλάζουμε όταν κηδεύουμε έναν νεκρό, όταν περιποιούμαστε έναν άρρωστο, όταν συμβιώνουμε με κάποιον ανάπηρο, όταν περιθάλπουμε ένα αδέσποτο ή ένα τραυματισμένο ζώο, όταν φυτεύουμε ένα δέντρο…

Όπως η σχέση μας με τα έμψυχα μας κάνει να δούμε διαφορετικά και τον εαυτό μας, έτσι και η σχέση μας με τα πράγματα μας βοηθά να συνειδητοποιήσουμε τη θέση μας στον κόσμο, την ευθύνη μας απέναντι στον πεπερασμένο μας πλανήτη, τον τρόπο που παράγουμε, που επαναχρησιμοποιούμε, που αξιοποιούμε ή πετάμε, που δανείζουμε ή χαρίζουμε, τον τρόπο που ζούμε τελικά.

Γι αυτό να είστε σίγουροι πως κάτι πολύ σημαντικό ξεκίνησε στην πόλη μας και πως οφείλουμε να το στηρίξουμε με όλες μας τις δυνάμεις.

Ας λειτουργήσουμε σωστά, ας γίνουμε το παράδειγμα για τα παιδιά μας, ας συμβουλέψουμε τον γείτονα, ας κάνουμε προτάσεις στον Δήμο.

Η ανακύκλωση δεν είναι ένας άλλος τρόπος διαχείρισης των σκουπιδιών, είναι μια διαφορετική στάση ζωής.

Ας την αξιοποιήσουμε όσο καλύτερα μπορούμε κι ας της δώσουμε την ευκαιρία να μας αλλάξει.

Εδώ κολλάει το… ή αλλάζουμε ή βουλιάζουμε!

Ας μην πετάξουμε την ανακύκλωση!