150306 ΕΝΟΡΙΑΚΟΝ

Το ένα πουλάκι:

Το ένα φέρνει το άλλο…

Έτσι γίνεται σε μια συζήτηση που σέβεται τον εαυτό της. Ξεκινάς να μιλάς για την εξωτερική πολιτική και καταλήγεις στην πορεία των ομάδων μας στα ευρωπαϊκά γήπεδα.

Μετά το πας στα επεισόδια που γίνονται εντός και εκτός ελληνικών γηπέδων για να καταλήξεις να κουβεντιάζεις για τις αυξήσεις στους εργαζομένους στη ΔΕΗ και την απονομή δικαιοσύνης στη χώρα μας.

Η κουβέντα ξεκίνησε με τον σύγχρονο θρησκευτικό τουρισμό. Βεβαίως θρησκευτικός τουρισμός υπήρχε από τα αρχαία χρόνια και τα κάθε λογής «προσκυνήματα», οι ιεροί χώροι, ήταν ο σημαντικότερος λόγος για τον οποίο ταξίδευαν οι άνθρωποι, μετά το εμπόριο. Αφήστε που συχνά αυτά τα δυο ταυτίζονταν.

Μη ξεχνάτε ότι κι εμείς σήμερα, τις περισσότερες φορές που πάμε να επισκεφθούμε αρχαιολογικούς χώρους ή μνημεία, ναούς βλέπουμε κι ας μην το συνειδητοποιούμε σε όλη του την έκταση.

Οι άνθρωποι, λοιπόν, ταξίδευαν και ταξιδεύουν ακόμη και στις άκρες της γης για να επισκεφθούν ιερούς χώρους ή να γνωρίσουν θρησκευτικά μνημεία.

Αυτό είναι άλλο. Κι εκεί που πήγε η κουβέντα κάτι τελείως διαφορετικό. Μιλήσαμε για την μόδα των τελευταίων ετών να διοργανώνονται «εκδρομές» με προορισμό κοντινούς ή πιο μακρινούς ναούς και μοναστήρια και στόχο την παρακολούθηση συγκεκριμένων ακολουθιών.

Προσέξτε. Δεν μιλάμε για «Φώτα στο Φανάρι» ή για «Πάσχα στην Πάτμο», ταξίδια που πολλοί τα κάνουν μια φορά, προκειμένου να συνδυάσουν την τουριστική επίσκεψη σε κάποιον τόπο με ένα εκκλησιαστικό γεγονός.

Μιλάμε γι’ αυτή τη μοντέρνα συνήθεια να εκδράμουμε κάθε εβδομάδα, προκειμένου -ας πούμε- να παρακολουθήσουμε τους Χαιρετισμούς κάπου αλλού.

Τι το κακό υπάρχει σ’ αυτό;

Φαινομενικά τίποτε, αν παραβλέψουμε τον γενικό κανόνα σύμφωνα με τον οποίο -για εμάς- είναι  κακό κάθε τι που γίνεται μόδα.

Αν ανοίξουμε όμως το κάδρο, θα δούμε ότι το φαινόμενο δεν είναι ούτε περιστασιακό ούτε μεμονωμένο κι έρχεται να διασαλεύσει μια από τις βάσεις του οικοδομήματος της Εκκλησίας μας, την ενορία.

Δείτε το ας πούμε, όπως το είδαμε κι εμείς στην κουβέντα μας, σε συνδυασμό με τη συνήθεια πολλών πιστών να εκκλησιάζονται Κυριακές και γιορτές οπουδήποτε αλλού, εκτός από τον ενοριακό ναό τους.

Το άλλο πουλάκι:

Τι είναι η ενορία;

Προφανώς δεν είναι μια απλή διοικητική, χωροταξική διαίρεση της Μητρόπολης σε μικρότερα τμήματα, προκειμένου να υπάρχει καλύτερη… εξυπηρέτηση των πιστών.

Οι ενοριακοί ναοί δεν είναι δημόσιες υπηρεσίες, δεν είναι καν σχολεία, στα διοικητικά όρια των οποίων υπάγονται συγκεκριμένες περιοχές και οι κάτοικοί τους.

Δεν θέλω να σας μεταφέρω στα βαθιά νερά στα οποία κινήθηκε η συζήτησή μας και να σας μιλήσω για «πρεσβυτεροκεντρικές ευχαριστιακές συνάξεις», ούτε για τον θεσμό των χωρεπισκόπων, στις ημέρες των οποίων (γ΄ ή β΄ αιώνας) τοποθετούν οι ερευνητές την εμφάνιση των ενοριών.

Σας καλώ μόνο να θυμηθούμε τον ρόλο που έπαιξε η ενορία στα δύσκολα χρόνια της σκλαβιάς, όταν ο ενοριακός ναός ήταν το κέντρο όχι μόνο του πνευματικού, αλλά και του κοινωνικού, του οικονομικού, με μια λέξη του εθνικού βίου των ραγιάδων.

Από τον ενοριακό ναό και τον αυλόγυρό του ξεκινούσαν όχι μόνο οι γιορτές και τα πανηγύρια, αλλά οι συλλογικές δραστηριότητες της αγροτικής δουλειάς, οι αγγαρείες για τα κοινοτικά έργα, οι συνεδριάσεις των σχολικών επιτροπών, μέχρι και οι δίκες μεταξύ των ρωμιών αντιδίκων.

Η ενορία, λοιπόν, είχε και θα έπρεπε να έχει έναν διαφορετικό ρόλο από το να αποτελεί απλώς την «εκκλησία της γειτονιάς μου».

Αυτός ο ρόλος (που τείνει να ξεχαστεί) κινδυνεύει ακόμη περισσότερο με τη νέα αυτή μόδα που περιγράψαμε στην αρχή, των περιφερόμενων και «τουριστών» πιστών, οι οποίοι συνδυάζουν βόλτες και ταξιδάκια με τη συμμετοχή τους στην εκκλησιαστική ζωή.

Βέβαια, εκτός από το ενοριακό «καθήκον» υπάρχει και η γνωστή, προερχόμενη από τον μοναχισμό, ρήση «όπου αναπαύεται κανείς».

Αυτό όμως είναι εντελώς διαφορετικό. Άλλο πράγμα να βρω «ανάπαυση» σε κάποιον ναό διαφορετικό από της ενορίας μου (για λόγους που μπορεί να διαφέρουν πολύ κατά περίπτωση –ας μην τους εξετάσουμε) κι άλλο να «τριγυρίζω» σαν άστεγος με παρέες, συλλόγους και σχολεία από ναού εις ναόν.

Και ένα τρίτο πουλάκι:

Το ένα φέρνει το άλλο…

Κι ενώ μιλούσαμε για όλα αυτά, κάποιος έθεσε το ερώτημα «τι γίνεται με τον Ιερό ναό της Αγίας Σοφίας»;

Ήταν (πρώην) ενορίτης και μας κατέθεσε την απορία του: ο ναός έπαψε να λειτουργεί και η ενορία «διαλύθηκε» με το επιχείρημα ότι θα γίνουν κάποια έργα.

Όμως εδώ και πάρα πολύ καιρό ούτε έργα ξεκίνησαν, ούτε τίποτε. Εν τω μεταξύ ταλαιπωρούνται κυρίως οι μεγάλης ηλικίας ενορίτες, οι οποίοι, εκτός του ότι έχασαν την «ανάπαυσή» τους, αναγκάζονται να μετακινούνται -συχνά ανήμποροι άνθρωποι- σε πιο μακρινούς ναούς.

Επειδή κανείς από τους συνομιλητές μας δεν γνώριζε κάτι, μου ανέθεσαν να θέσω το θέμα δημοσίως, μέσω της στήλης, «με ευγενικό και διακριτικό -όπως μου τόνισαν- τρόπο», ώστε να υπάρξει μια επίσημη απάντηση από την Μητρόπολη.

Έχουν δίκιο. Το ίδιο «παράπονο» άκουσα από ενορίτισσες (πρώην;) μεγάλης ηλικίας, οι οποίες, αν μη τι άλλο, δικαιούνται τουλάχιστον να γνωρίζουν για ποιον λόγο «ξενιτεύτηκαν τώρα στα γεράματα», όπως χαρακτηριστικά είπαν.

Πιστεύω ότι μια απάντηση -ενημέρωση- πραγματικά τη δικαιούνται. Ίσως χάρη σ’ αυτές ενημερωθούμε κι εμείς οι υπόλοιποι.

Μακάρι!

Εντός των ορίων…