151029 ΟΜΟΨΥΧΟΝ

Το ένα πουλάκι:

Το ένδοξο ’40!

Κάθε χρόνο τέτοιες μέρες, ακούμε σε ομιλίες και διαβάζουμε σε κείμενα για «το νόημα της ημέρας». Ομιλητές και αρθρογράφοι προσπαθούν να αντλήσουν διδάγματα από το ΟΧΙ και το Έπος του στρατού μας στα αλβανικά βουνά. Το πόσο καλά αντιλαμβάνονται οι ίδιοι και μας μεταδίδουν αυτά τα διδάγματα και το πώς τα εκλαμβάνει ο καθένας μας φαίνεται από τον τρόπο που λειτουργούμε τις υπόλοιπες μέρες του έτους.

Διότι, όταν σταματήσουν οι μπάντες και υποσταλούν οι σημαίες, όταν μαραθούν οι δάφνες στα στεφάνια και τελειώσουν τα «αφιερώματα» στα κρατικά κανάλια (για τα άλλα δεν μιλάω), όταν επιστρέψει η σκληρή καθημερινότητα, τότε είναι που πρέπει να μας εμπνέει το πνεύμα εκείνων των ημερών.

Σκεφτόμουν πως μία από τις σημαντικότερες παραμέτρους που οδήγησαν την πατρίδα μας στη νίκη και έκαναν τους λαούς να τη θαυμάσουν ήταν η πρωτοφανής ομοψυχία που επέδειξαν οι γονείς μας απέναντι στον εχθρό.

Δεν έχουμε εμείς οι Έλληνες και πολλές ευκαιρίες στην ιστορία μας για να καμαρώνουμε πως σταθήκαμε ενωμένοι, παραμερίζοντας αντιθέσεις και αντιπαλότητες, ξεχνώντας διαφωνίες και έριδες. Φαίνεται πως ήταν «τυχερή» εκείνη η γενιά του ’40 που μπόρεσε να αφήσει στα παιδιά της ένα σύντομο αλλά τόσο έντονο παράδειγμα.

Χάρη σ’ εκείνους ξέρουμε πως υπάρχει και ο δρόμος της ομόνοιας, πως μπορούμε, καμιά φορά, κάτω από ιδιαίτερες συνθήκες, να παραμερίζουμε τα εμφύλια πάθη και να εργαζόμαστε πάνω σε κοινούς στόχους.

Ήταν πράγματι «τυχεροί» και για έναν άλλο λόγο. Ο εχθρός ήταν έξω από τις πύλες και ήταν ορατός. Το κυριότερο; Ήταν πραγματικός! Ξέρανε καλά ποιον πολεμάνε και γιατί.

Το δυστύχημα μ’ εμάς είναι ότι συνήθως αναζητούμε και, αν δεν βρούμε, δημιουργούμε φανταστικούς εχθρούς.

Το χειρότερο; Τους τοποθετούμε εντός των τειχών, αν όχι τους ίδιους, σίγουρα τους συνεργάτες τους. Τους φορτώνουμε όλες τις ευθύνες για τα δεινά που μας βρίσκουν, για τις λάθος επιλογές και για τις χαμένες ευκαιρίες.

Δεν ξέρω τι εξήγηση υπάρχει γι’ αυτό, ίσως είναι η ανάγκη να αυτοπροσδιοριστούμε που μας οδηγεί στο να αναζητούμε παντού και πάντοτε εχθρούς.

Ίσως ακόμη και να κρύβεται πίσω από αυτό απλώς η προσπάθεια να αποποιηθούμε των ευθυνών μας. Είναι εύκολο και βολικό να φταίνε πάντοτε οι κακοί «άλλοι».

Το άλλο πουλάκι:

Μήπως κάνουμε κι εμείς το ίδιο σφάλμα;

Λέω. Μήπως κι εμάς μας βολεύει να λέμε ότι φταίνε οι άλλοι που… βολεύονται λέγοντας ότι πάντα φταίνε κάποιοι άλλοι;

Αν το ζητούμενο είναι η ομοψυχία, μήπως βάζουμε κι εμείς ένα χεράκι στο να χαθεί;

Είναι δυνατόν όμως να προσπεράσουμε την κρίση, χωρίς να συμφωνήσουμε για τα αίτια; Και είναι δυνατόν να βρούμε ποια είναι αυτά, όταν οδηγούμαστε αμέσως στην εύκολη λύση πως πέσαμε θύματα, πως μας εξαπάτησαν ή μας εκμεταλλεύτηκαν, πως έπαιξαν παιχνίδια στην πλάτη μας, την ώρα που εμείς αμέριμνοι κοιτάζαμε απλώς πώς να καλοπεράσουμε;

Γι’ αυτό σας λέω, ήταν και τυχερή εκείνη η γενιά τού ’40.

Μπορεί να υπέφεραν τα πάνδεινα, μπορεί να στερήθηκαν τα πάντα, όμως γνώριζαν ποιους και για ποιο λόγο πολεμούσαν. Αφήστε που, σχετικά νωρίς, ακόμη και μέσα στην κατοχή, όταν η ζυγαριά της νίκης άρχισε να γέρνει υπέρ των συμμάχων, μπορούσαν να δουν το ευτυχές τέλος που ερχόταν.

Μπορούσαν να είναι βέβαιοι πως, με το τέλος του πολέμου ένας νέος, καλύτερος κόσμος θα ανατείλει. Μπορούσαν να είναι αισιόδοξοι ότι έρχονται καλύτερες μέρες για τον εαυτό τους, κυρίως όμως για τα παιδιά τους. Ακριβώς το αντίθετο από ό,τι εμείς!

Να το δεύτερο στοιχείο που μπορούμε να διακρίνουμε στο πνεύμα εκείνων των χρόνων και που, δυστυχώς, απουσιάζει από τις μέρες μας. Η αισιοδοξία, η πίστη στο μέλλον.

Βεβαίως, η φτώχια φέρνει γκρίνια, το ίδιο και η απουσία προοπτικής. Έτσι εξηγείται ακόμη καλύτερα γιατί τρωγόμαστε μεταξύ μας.

Αυτός ο φαύλος κύκλος που δημιουργείται είναι, θεωρώ, το μεγαλύτερο πρόβλημα που αντιμετωπίζουμε. Δεν έχουμε ομοψυχία και αυτό μας κάνει να μην μπορούμε να αναζητήσουμε μια κοινή λύση και να αγωνιστούμε γι’ αυτήν. Πράγμα που με τη σειρά του οδηγεί στο να επιρρίπτουμε τις ευθύνες ο ένας στον άλλος και η ομοψυχία να απομακρύνεται ακόμη περισσότερο.

Και ένα τρίτο πουλάκι:

Αυτό με τη σειρά του…

Έτσι είναι ο φαύλος κύκλος. Από τον οποίο για να βγεις θα πρέπει να τον σπάσεις. Να πάψεις δηλαδή να κυνηγάς την ουρά σου. Πώς όμως θα μπορούσε να γίνει κάτι τέτοιο; Θαρρώ πως αν υπάρχει μια ελπίδα είναι να ξεχωρίσουμε τα πράγματα και να επικεντρωθούμε στο μείζον.

Να αποδεχτούμε, για παράδειγμα, πως δεν μας ενδιαφέρει, επί του παρόντος, η απόδοση ευθυνών, ούτε η αναζήτηση μαγικών λύσεων που θα φέρουν θεαματική βελτίωση στη ζωή μας. Ας πούμε πως το πρώτο δεν έχει πλέον νόημα και το δεύτερο δεν υπάρχει, τουλάχιστον στο ορατό μέλλον. Νομίσω πως τώρα πια μπορούμε.

Έτσι, μας μένει η αναζήτηση της ομοψυχίας. Να προσπαθήσουμε όλοι μαζί για κάτι εφικτό, ας πούμε (εμείς πάντοτε το λέγαμε, αλλά… τέλος πάντων) για την προώθηση των αναγκαίων μεταρρυθμίσεων και την όσο πιο δίκαιη κατανομή των βαρών που αυτές θα φέρουν.

Θέλετε και κάτι ακόμη; Ας βάλουμε και την κοινωνική αλληλεγγύη, να μην αφήσουμε μόνους τους τους πλέον ανήμπορους.

Δεν φτάνουν αυτά;

Διδάγματα από το ’40.