151105 ΑΝΑΤΑΠΟΔΟΤΙΚΟΝ

Το ένα πουλάκι:

Γιατί πληρώνουμε φόρους;

Το ερώτημα δεν είναι καθόλου ρητορικό. Ούτε, εννοείται, μεταφυσικό, αφού φόρους πληρώνουμε, άλλο αν δεν αναλογούν στην πραγματική φοροδοτική ικανότητα του καθενός. Γιατί όμως τους πληρώνουμε.

Προλαβαίνω και την επόμενη ένστασή σας. Θα μπορούσε κάποιος να συμπληρώσει το ερώτημα ως εξής: Γιατί πληρώνουμε φόρους… από τη στιγμή που το κράτος δεν έχει τις υπηρεσίες, τα σχολεία, τα νοσοκομεία, τους δρόμους, τις αθλητικές εγκαταστάσεις (αφήνω απέξω τους μισθούς και τις συντάξεις) και όλα όσα μας παρέχει στο επίπεδο που θα επιθυμούσαμε;

Ούτε εκεί όμως θέλω να σταθώ, γιατί μπορεί να μπλέξουμε σε μια συζήτηση τού στιλ «ποιος μας είπε ότι το επιθυμητό επίπεδο παροχών είναι και εφικτό». Φόρους πληρώνουν σε όλες τις χώρες του κόσμου, στις σκανδιναβικές αλλά και στις βαλκανικές, στην βόρεια Αμερική αλλά και στην Αφρική, ποιος μας είπε πού ακριβώς «ανήκει» η χώρα μας;

Το ερώτημα το θέτω για άλλον λόγο. Σας είπα ότι θα ξαναμιλήσουμε για τον ΦΠΑ στην ιδιωτική εκπαίδευση. Λοιπόν παρακολούθησα μια δημόσια συζήτηση σχετικά με το θέμα και έχω πολλές απορίες, τις οποίες θέλω να συζητήσω μαζί σας.

Ξεκινώ με ένα σκεπτικό που είδα να διατυπώνεται από πολλούς και έχει να κάνει ακριβώς με το ερώτημα που θέσαμε στην αρχή: ούτε λίγο ούτε πολύ, το κράτος πρέπει να χρωστάει χάρη στους γονείς που στέλνουν τα παιδιά τους στα ιδιωτικά σχολεία, επειδή το απαλλάσσουν από ένα σωρό έξοδα.

Υπολόγισαν μάλιστα κάποιοι και πόσα ακριβώς είναι τα χρήματα αυτά, με βάση έναν αριθμό που αντιστοιχεί στα ευρώ που κοστίζει στο κράτος κάθε παιδί που φοιτά στο δημόσιο σχολείο.

Τα χρήματα αυτά είναι 2.700 ευρώ ανά μαθητή, το έτος. Αν, επομένως, έμπαιναν στο δημόσιο σύστημα παιδείας και οι 85.000 μαθητές που τώρα φοιτούν στα ιδιωτικά σχολεία, το κράτος θα έπρεπε να πληρώνει άλλα 229 εκατομμύρια ευρώ το χρόνο!

Επιτρέψτε μου να παρατηρήσω ότι αυτή είναι μια μπακαλίστικη λογική που δεν στέκει καθόλου και είναι κρίμα να βλέπεις να την επικαλούνται σοβαροί σχολιαστές, σε σοβαρά έντυπα.

Δεν στέκει γιατί τα συνολικά έξοδα που κάνει το κράτος για την εκπαίδευση των παιδιών δεν υπολογίζονται με βάση τον αριθμό των μαθητών και το πόσο «κοστίζει» ο καθένας. Απλώς το συνολικό ποσό των δαπανών διαιρείται με τον αριθμό των μαθητών και προκύπτει αυτό το υποτιθέμενο «κόστος».

Το άλλο πουλάκι:

Δεν το καταλάβατε;

Θα σας το δώσω με ένα απλό παράδειγμα. Ας υποθέσουμε ότι ένα σχολείο έχει 100 μαθητές και έξοδα (λειτουργικά συν μισθοί εκπαιδευτικών) 300.000 ευρώ το χρόνο. Δηλαδή, ο κάθε μαθητής αυτού του σχολείου «κοστίζει» στο κράτος 3.000 ετησίως. Προσέξτε όμως! Αν του χρόνου έρθουν άλλοι 10 μαθητές δεν σημαίνει ότι τα έξοδα του σχολείου θα αυξηθούν κατά 30.000 ευρώ!

Αντίστοιχα και δεν θα μειωθούν κατά το ποσό αυτό, αν φύγουν από το σχολείο 10 παιδιά. Εξαρτάται βέβαια από τις ιδιαίτερες συνθήκες. Για παράδειγμα, αν σε κάποιο τμήμα η αύξηση ή η μείωση κατά δυο-τρεις μαθητές επιφέρει αντίστοιχα διαίρεση ή συγχώνευσή του με άλλο.

Πάντως είναι πολύ… μπακαλίστικος ο υπολογισμός που βασίζεται σε μια απλή διαίρεση του συνολικού κόστους για την εκπαίδευση με τον αριθμό των μαθητών και μετά σε έναν πολλαπλασιασμό των επιπλέον μαθητών με αυτό το πηλίκο.

Ωστόσο, το θέμα μας δεν είναι ακριβώς αυτό. Ας αφήσουμε τη λογική (;) των αριθμών και ας έρθουμε στη λογική (;) των φόρων.

Διότι το επιχείρημα των σχολιαστών που καταπιάστηκαν με το θέμα είναι πως οι γονείς των ιδιωτικών σχολείων (των μαθητών των ιδιωτικών σχολίων) δεν πρέπει να πληρώνουν ΦΠΑ, επειδή δεν στέλνουν τα παιδιά τους στα δημόσια σχολεία, ενώ φορολογούνται γι’ αυτά.

«Αφού το κράτος τούς φορολογεί (και) για την εκπαίδευση ενώ οι ίδιοι δεν την… απολαμβάνουν, τότε αυτοί έχουν… να λαβαίνουν! Όχι να τους ζητάει να πληρώσουν και από πάνω 23% στα δίδακτρα των παιδιών τους».

Αυτό είναι το σκεπτικό και το επιχείρημα που μας οδήγησαν στο ερώτημα γιατί πληρώνουμε φόρους.

Και ένα τρίτο πουλάκι:

Θέλετε να το επεκτείνουμε λίγο;

Με βάση το παραπάνω σκεπτικό, ένας που πηγαίνει σε μια ιδιωτική κλινική (ή και σε έναν ιδιώτη γιατρό) δεν θα έπρεπε να πληρώνει ΦΠΑ, αφού έχει ήδη φορολογηθεί (και) για τη δημόσια υγεία, όμως επέλεξε να μην τη χρησιμοποιήσει.

Αν μάλιστα κάνουμε και τη γνωστή από τα προηγούμενα διαίρεση και βρούμε πόσο κοστίζει στο κράτος ο κάθε ασθενής ή νοσηλευόμενος, μπορούμε να υπολογίσουμε και πόσα γλιτώνει το δημόσιο από την επιλογή αυτού του πολίτη!

Με την ίδια λογική, ο καθένας που δεν χρησιμοποιεί ένα δημόσιο αγαθό, αλλά καταφεύγει στον ιδιωτικό τομέα, θα μπορεί να ζητάει να εξαιρεθεί από την καταβολή ΦΠΑ. Φαντάζεστε να μην πλήρωναν ΦΠΑ όσοι επέλεγαν ιδιωτικές εταιρείες… ηλεκτρισμού;

Για να το κλείσουμε. Το αν θα υπάρχει ΦΠΑ ή όχι στα ιδιωτικά σχολεία είναι θέμα προς συζήτηση και πολιτική επιλογή. Κατά τη γνώμη μου θα έπρεπε να υπάρχει, όπως γίνεται με την «αγορά» οποιασδήποτε υπηρεσίας.

Προς Θεού όμως, μην αρχίσουμε να επικαλούμαστε επιχειρήματα που δεν στέκουν ή που αν γενικευθούν θα διαλυθεί η οικονομία της χώρας.

Προβλήματα… δύο πράξεων!