151106 ΕΚΠΑΙΝΔΥΤΙΚΟΝ

Το ένα πουλάκι:

«Οποιασδήποτε υπηρεσίας»;

Μιλώντας χθες για τον ΦΠΑ στην ιδιωτική εκπαίδευση, λέγαμε πως, αν αυτός θα υπάρχει ή όχι στα ιδιωτικά σχολεία, είναι θέμα προς συζήτηση και πολιτική επιλογή. Σημειώσαμε μάλιστα πως, κατά τη γνώμη μας, θα έπρεπε να υπάρχει, όπως γίνεται με την «αγορά» οποιασδήποτε υπηρεσίας.

Αμέσως ήρθε ή «ένσταση» από κάποιον καλό φίλο της στήλης, που με τις ευαίσθητες κεραίες του πιάνει τις λεπτομέρειες: είναι η εκπαίδευση… οποιαδήποτε υπηρεσία;

Η απάντηση είναι «οπωσδήποτε όχι» και γι’ αυτόν ακριβώς τον λόγο δεν μιλήσαμε για το ύψος του ΦΠΑ που πρέπει να υπάρχει, αλλά, γενικά και αόριστα, για την ύπαρξή του.

Η εκπαίδευση δεν είναι μια οποιαδήποτε υπηρεσία, ή αν προτιμάτε, παροχή υπηρεσιών. Ανήκει σε εκείνες που έχουν μεγάλες «θετικές εξωτερικότητες», έτσι τουλάχιστον μας λένε οι πιο ειδικοί και θα προσπαθήσω να εξηγήσω τι εννοούν. Αν το καταλαβαίνω κι εγώ ακριβώς.

Ας πάρουμε τα πράγματα από την αρχή. Θυμάμαι κάποιον άλλο φίλο που έλεγε πως επειδή η κοινωνία, με τη μορφή του κράτους, κάνει μια μεγάλη επένδυση για να σπουδάσει κάποιος γιατρός, θα έπρεπε και αυτός να το ανταποδίδει με κάποιον τρόπο. Δηλαδή να υπηρετεί για ορισμένα χρόνια υποχρεωτικά σε ένα από τα νοσοκομεία της χώρας.

Αφήνω την περίπτωση ότι αυτό συμβαίνει, ως ένα βαθμό, όταν ο γιατρός κάνει το λεγόμενο «αγροτικό» του, όμως υπάρχει η απάντηση πως ο γιατρός, όπως και άλλοι επιστήμονες ανταποδίδουν πράγματι με την εργασία τους την «επένδυση» που έκανε σ’ αυτούς οι κοινωνία.

Αυτή είναι η λεγόμενη «εξωτερικότητα» της εκπαίδευσης. Ο κάθε ένας νέος που σπουδάζει εργάζεται όχι μόνο για να κερδίσει ο ίδιος, αλλά και προς όφελος της κοινωνίας στην οποία ζει.

Ανάλογα μάλιστα με τη δουλειά που κάνει, μπορεί η χρησιμότητά του να είναι από τεράστια, ως… ανύπαρκτη.

Για να το καταλάβετε καλύτερα, πάρτε το παράδειγμα ενός επιστήμονα ο οποίος σπούδασε εδώ και φεύγει για να εργαστεί ως ερευνητής σε κάποιο πανεπιστήμιο του εξωτερικού.

Εκεί μπορεί να φανεί πολύ χρήσιμος, όχι μόνο χάρη στην εργασία που προσφέρει, αλλά, κυρίως, χάρη στις γνώσεις που απέκτησε στα δικά μας σχολεία.

Είναι δηλαδή σαν να επιδοτεί το κράτος μια επιχείρηση, προκειμένου να δημιουργηθούν νέες θέσεις εργασίας, και ο επενδυτής να προσλαμβάνει υπαλλήλους που έρχονται από γειτονική χώρα, εργάζονται εδώ και το βράδυ γυρίζουν στην πατρίδα τους.

Ή, ακόμα χειρότερα, να παίρνει την επιδότηση και να πηγαίνει να στήνει την επιχείρηση στο εξωτερικό!

Το άλλο πουλάκι:

Πόσοι αντιλαμβάνονται αυτή τη λειτουργία της εκπαίδευσης;

Θα σας δώσω μιαν απάντηση μέσω της ιστορίας που μου διηγήθηκε κάποιος Αλβανός που έζησε και εργάστηκε χρόνια στην Ελλάδα. Η κόρη του τελείωσε το ελληνικό σχολείο και πήγε σε αλβανικό πανεπιστήμιο για να σπουδάσει δασκάλα. Στο πρώτο έτος δεν πέρασε τα μαθήματα που προβλεπόταν και… την απέβαλαν από τη σχολή.

Το καταλάβατε; Γιατί, στην Αλβανία, φαίνεται πως το έχουν πιάσει το νόημα. Αν δεν είσαι στοιχειωδώς συνεπής στις σπουδές σου, το πανεπιστήμιο σε διώχνει. Πώς γίνεται στη χώρα μας; Ακριβώς το αντίθετο.

Σου λέει δεν μπορώ εγώ, το κράτος, να πληρώνω για να κάνεις εσύ το κέφι σου. Να επενδύω επάνω σου, να σε επιδοτώ, και εσύ να τρως την επιδότηση στα… μπαράκια.

Με αυτό το σκεπτικό της «εξωτερικότητας», η επένδυση δεν είναι «οποιαδήποτε υπηρεσία», επομένως η φορολόγησή της θα πρέπει να διέπεται από ειδικό καθεστώς. Διότι, για τη χώρα και την κοινωνία, είτε σπουδάζει κάποιος σε δημόσιο, είτε σε ιδιωτικό σχολείο, το κέρδος είναι το ίδιο, αν γίνει ένας καλός επιστήμονας.

Με μια επιφύλαξη. Αυτό ισχύει μόνον όταν οι σπουδές του… πιάνουν τόπο. Όταν δηλαδή μετά αυτός θα απασχοληθεί στον τομέα που σπούδασε και θα προσφέρει τόσο στην εξέλιξη της επιστήμης του όσο και στην εξυπηρέτηση και τη βοήθεια των συνανθρώπων του.

Αν είναι να πάρει κάποιο πτυχίο, προκειμένου να διοριστεί μ’ αυτό στο δημόσιο, και ιδιαίτερα σε κάποια θέση όπου θα μπορούσε να βρίσκεται και ένας απόφοιτος του γυμνασίου, τότε δεν κάναμε τίποτε. Για να χρησιμοποιήσω και πάλι το ίδιο παράδειγμα, είναι σαν να παίρνεις επένδυση για να στήσεις μια επιχείρηση καινοτομίας και εσύ στήνεις άλλο ένα σούπερ μάρκετ.

Και ένα τρίτο πουλάκι:

Να γιατί το πρόβλημα είναι δυσεπίλυτο!

Διότι μπορεί να σκεφτόμαστε με όρους οικονομίας που ισχύουν για όλον τον κόσμο, μόνο που εμείς εδώ δεν είμαστε όλος ο κόσμος. Εδώ δεν βλέπουμε την εκπαίδευση με όρους «θετικής εξωτερικότητας», αλλά με όρους… αναδιανομής. Αυτοί που έχουν να πληρώσουν τα ιδιωτικά σχολεία, έχουν να πληρώσουν και φόρους για να βελτιωθούν ή μάλλον για να λειτουργήσουν και τα δημόσια.

Ρίξε, λοιπόν, ΦΠΑ!

Έτσι το βλέπουμε και πιθανότατα δεν έχουμε άδικο, στην παρούσα τουλάχιστον φάση. Διότι, αν κάποιος σπουδάσει και γίνει εξαιρετικός επιστήμονας είναι σχεδόν βέβαιο ότι θα πάει να (από)δώσει τα φώτα του σε άλλη χώρα.

Αν πάρει απλώς ένα χαρτί και παρακαλάει για διορισμό κάπου στο δημόσιο, τότε καλύτερα να τον φορολογήσουμε από τώρα. Γιατί, ακόμη και αν κάποτε πιάσει δουλειά, αυτή σε καμιά περίπτωση δεν θα επιστρέψει στην κοινωνία την επένδυση που έκανε στις σπουδές του.

 

Η εκπαίνδυση!