160205 ΠΛΕΟΝΕΚΤΟΥΝ (ΤΟ)

Το ένα πουλάκι:

Πού βρίσκεται το λάθος;

Διαβάζω και ξαναδιαβάζω το τελευταίο διάστημα ότι η Αριστερά έχασε κάτι πολύ σημαντικό. Το περίφημο «ηθικό πλεονέκτημα» που διέθετε. Το έχασε από τη στιγμή που συμπεριφέρεται, ως κυβέρνηση, με τον ίδιο τρόπο που συμπεριφέρονταν και τα υπόλοιπα κόμματα που κυβέρνησαν τον τόπο.

Αυτό είναι κάτι που σηκώνει μεγάλη συζήτηση, αφού «μπάζει», όπως συνηθίζουμε να λέμε, από πολλές μεριές. Ας πάρουμε τα πράγματα από την αρχή και ας τα δούμε ψύχραιμα. Προσπερνώ, για χάρη της συζήτησης, τον ισχυρισμό ότι το κόμμα που κυβερνά δεν είναι Αριστερά, οπότε δεν μπορούμε να λάβουμε τη συμπεριφορά των στελεχών του ως δείγμα αριστερής διακυβέρνησης.

Το λέω αυτό γιατί είμαι σίγουρος ότι θυμόσαστε κάτι. Στις δύο πρώτες συνομιλίες μας αυτή τη χρονιά υποστηρίξαμε πως πολλές από τις σημαντικότερες επιλογές του ΣΥΡΙΖΑ, τόσο προεκλογικά όσο και στο διάστημα που βρίσκεται στην κυβέρνηση, δεν αποτελούν χαρακτηρίζονται από… αριστερό πρόσημο.

Μιλήσαμε για την καλλιέργεια ψευδαισθήσεων, για την αποφυγή ανάληψης ευθυνών, για τις επιλογές συμμάχων και αντιπάλων, για το αντιευρωπαϊκό μένος και τον εθνικό αυτισμό, για την κάλυψη στελεχών που… παραστράτησαν, για την αναξιοκρατία, για ένα σωρό άλλες επιλογές που δεν αποτελούν αριστερή πολιτική.

«Τουλάχιστον όπως την έχουμε εμείς στο νου μας», προσθέταμε, προς αποφυγή παρεξηγήσεων.

Ωστόσο, υπάρχει και μια ιστορία. Πάρα πολλά από τα στελέχη και τους οπαδούς του ΣΥΡΙΖΑ αγωνίστηκαν επί χρόνια ακολουθώντας τις αρχές της Αριστεράς, όπως τις γνωρίζουμε από τα κείμενα, αλλά και όπως διαμορφώθηκαν την πρακτική των ανθρώπων που ανήκαν σε αυτήν.

Είναι οι αρχές και η πρακτική που δίνουν στην Αριστερά το περίφημο «ηθικό πλεονέκτημα» έναντι άλλων πολιτικών σχηματισμών.

Χαρακτηριστικά μπορούμε να αναφέρουμε την ευαισθησία προς τους κοινωνικά ασθενέστερους και τους αδικημένους αυτού του κόσμου, καθώς και την αυταπάρνηση των αγωνιστών και η εμμονή στις ιδέες τους, ακόμη και μπροστά στον θάνατο.

Το άλλο πουλάκι:

Μιλήσαμε για λάθος προσέγγιση.

Πρώτα πρώτα οι «ανώτερες» αρχές και τα «πιστεύω» μιας ιδεολογίας δεν καθαγιάζουν αυτομάτως εκείνους που την ακολουθούν. Αν ήταν έτσι, όσοι είμαστε βαφτισμένοι χριστιανοί, ή δηλώνουμε τέτοιοι, θα ήμασταν εξ ορισμού καλοί άνθρωποι.

Το ότι έχουμε ως ύψιστη αρχή μας την αγάπη προς αλλήλους δεν σημαίνει ότι την ακολουθούμε κιόλας. Για να είμαστε μάλιστα δίκαιοι, πρέπει να αναγνωρίσουμε ότι η πίστη μας τουλάχιστον δέχεται πως ο άνθρωπος είναι «πεπτωκώς». Σε αντίθεση με την Αριστερά που θεωρεί τον λαό αναμάρτητο.

Έπειτα πρέπει να σκεφτούμε πως οι συμπεριφορές -θετικές ή αρνητικές, ηρωικές ή ευτελείς- χαρακτηρίζουν εκείνους που τις έχουν και δεν κληροδοτούνται. Δεν υπάρχουν αυτοδίκαιοι κληρονόμοι ενός ένδοξου παρελθόντος, παρά μόνον άξιοι ή ανάξιοι συνεχιστές του.

Επομένως, αυτό το περίφημο «ηθικό πλεονέκτημα» δεν υφίσταται εξ ορισμού, αλλά είναι κάτι που πρέπει να επιβεβαιώνεται κάθε φορά, τόσο από την Αριστερά συνολικά, όσο και από το κάθε στέλεχος ξεχωριστά. Να επιβεβαιώνεται μάλιστα όχι στο εργαστήριο, αλλά σε πραγματικές συνθήκες.

Τι εννοώ.

Όλοι ξέρουμε ότι η εξουσία είναι άτιμο και ύπουλο πράγμα. Όχι μόνο για εκείνους που την υφίστανται, αλλά και για εκείνους που την κατέχουν. Όσο είσαι εκτός νυμφώνος, τα πράγματα είναι απλά και σχετικά εύκολα. Ασκείς κριτική και αφήνεις να εννοηθεί πως εσύ δεν θα γίνεις ποτέ σαν τους άλλους.

Όταν όμως μπεις στον χορό, όλα αλλάζουν. Να θυμηθώ εδώ την παροιμία που έλεγε συχνά η γιαγιά μου: «Παιδί μου, ούτε τον διάολο να δεις, ούτε τον σταυρός σου να κάνεις». Είναι το περίφημη «μη εισενέγκεις ημάς εις πειρασμόν» στην πιο εκλαϊκευμένη εκδοχή του.

Είναι εύκολο να κατακρίνουμε τους άλλους για ενδοτικότητα προς τον πειρασμό, όταν εμείς δεν τον έχουμε συναντήσει ποτέ. Και είναι επίσης εύκολο να διακηρύσσουμε ότι εμείς, στη θέση εκείνων, θα… κάναμε τον σταυρό μας και ο πειρασμός θα έφευγε.

Μια και πιάσαμε τους παραλληλισμούς με την πίστη, να θυμίσω ότι και οι χριστιανοί αριθμούσαν χιλιάδες μαρτύρων, ώσπου έγιναν εξουσία οι ίδιοι. Και τότε άλλαξαν τα πράγματα και αμέτρητοι άλλοι γνώρισαν την «οργή του Κυρίου» με τη μορφή του χριστιανικού ξίφους.

Και ένα τρίτο πουλάκι:

Έτσι και η εξουσία αποκάλυψε πολλούς Αριστερούς.

Κάνοντας πολλούς άλλους είτε να πέσουν από τα σύννεφα χάνοντας πάσα ιδέα, είτε να θριαμβολογήσουν για την απώλεια του «ηθικού πλεονεκτήματος». Παρεμπιπτόντως, η επίκληση του οποίου είναι καθαρά συναισθηματική προσέγγιση και καθόλου πολιτική, όμως αυτό είναι μια άλλη πονεμένη ιστορία.

Στην πραγματικότητα όμως, αυτό που λέμε «πρώτη φορά» δεν είναι καθόλου έτσι. Ξέρουμε πολύ καλά περιπτώσεις όπου εκπρόσωποι της Αριστεράς είχαν την εξουσία, σε μικρότερη βέβαια κλίμακα. Είτε στην τοπική αυτοδιοίκηση, είτε σε άλλους χώρους όπως ο συνδικαλισμός ή τα Πανεπιστήμια.

Όσοι είχαν την τύχη να συναλλαγούν ή/και να συγκρουστούν με τέτοιου είδους μικροεξουσίες πιθανότατα ήταν προετοιμασμένοι για τα χειρότερα. Διότι γνώρισαν καλά πως, τελικά, οι άνθρωποι… δίνουν αξία στις ιδεολογίες και δεν παίρνουν από αυτές.

Τα άξια και ικανά στελέχη, τα στελέχη αμέμπτου ηθικής είναι που δίνουν το όποιο «ηθικό πλεονέκτημα», όμως αυτά συναντώνται πάνω κάτω με την ίδια συχνότητα σε κάθε χώρο «έως αν η αυτή φύσις των ανθρώπων ή».

Γι’ αυτό άλλωστε χρειαζόμαστε και τους θεσμούς.

 

Ανήθικο το πλεονέκτημα!