160217 ΙΔΕΟΛΗΠΤΙΚΟΝ

Το ένα πουλάκι:

Τι σημαίνει ιδεοληψία;

Αν ανοίξουμε ένα σοβαρό λεξικό, π.χ. του Δημητράκου, θα διαβάσουμε ότι ιδεοληψία είναι «η εμφάνισις και επιβολή επί του πνεύματος ιδεών και αισθημάτων ξένων προς το ενσυνείδητον εγώ».

Αν πάμε σε κάτι πιο σύγχρονο, π.χ. Μπαμπινιώτης, διαβάζουμε πως έχουμε να κάνουμε με δυο ερμηνείες: «1. ΨΥΧΟΛ. Νοσηρή κατάσταση που εκδηλώνεται με την επίμονη εμφάνιση στη συνείδηση του πάσχοντος ιδεών ή αισθημάτων, έμμονων ιδεών».

Και «2. η υπερβολική εμμονή σε ιδεολογικά δόγματα».

Κάτι αντίστοιχο με τον Δημητράκο βρίσκουμε και στο λεξικό του Ιδρύματος Μανόλη Τριανταφυλλίδη, από το οποίο όμως θα πάρουμε ένα άλλο λήμμα, το ιδεολόγημα: «Χαρακτηρισμός μιας ιδέας ή μιας άποψης, η οποία έχει επινοηθεί για να στηρίζει μια άλλη άποψη ή ένα σκοπό, δεν αντιστοιχεί όμως στην πραγματικότητα».

Γιατί καθόμαστε και τα ψάχνουμε όλα αυτά και τα λέμε και σ’ εσάς; Διότι, τα τελευταία χρόνια ακούστηκαν πολλά περί ιδεοληψιών και ιδεοληπτικών, με βάση τόσο την αντιπολιτευτική στάση του ΣΥΡΙΖΑ, όσο και το κυβερνητικό έργο. Το όποιο έργο.

Δυο είναι λοιπόν τα γνωρίσματα με βάση τα οποία δόθηκαν αυτοί οι χαρακτηρισμοί. Το πρώτο η απουσία επαφής με την πραγματικότητα. Εδώ δεν χρειάζεται να επιχειρηματολογήσουμε, αρκεί να σκεφτούμε πως δεν υπάρχει περίπτωση να αρνηθεί η κυρία Μέρκελ τις προτάσεις μας, ή το τι θα κάνουν οι αγορές αν πούμε να τους τρίξουμε τα δόντια.

Το δεύτερο, σχετικό με το πρώτο, η εμμονή σε νοητικά κατασκευάσματα, ακόμη και αν αυτά έρχονται σε αντίθεση με τον αληθινό κόσμο. Εδώ θα σταθούμε λίγο παραπάνω και θα αναφερθούμε στο μεγάλο θέμα, το προσφυγικό και τη στάση που κρατάει η χώρα μας σ’ αυτό.

Θέλω πριν να κάνω μια σημαντικά παρατήρηση. Σε καμιά περίπτωση δεν πρέπει να θεωρούμε ότι οι ιδέες και τα πιστεύω ενός ιδεοληπτικού είναι εξ αρχής λάθος. Μπορεί να στέκουν ωραιότατα ως θεωρητικά σχήματα, μπορεί να διακρίνονται για τις καλές τους προθέσεις ή τα υψηλά ιδεώδη, όμως είναι δύσκολο να εφαρμοστούν, τουλάχιστον αυτούσια.

Το επικίνδυνο, λοιπόν, δεν είναι η ύπαρξη τέτοιων ιδεών, κάθε άλλο. Μόνο που οι ιδέες αυτές πρέπει να είναι οδηγοί, σηματοδότες στην πορεία του ανθρώπου μέσα στη ζωή, όχι όμως και να επιδιώκεται η, με κάθε τρόπο και σε κάθε περίσταση, υλοποίησή τους.

Το άλλο πουλάκι:

Θα σας δώσω ένα παράδειγμα.

Πριν από πολλά χρόνια είχε επισκεφτεί την πόλη μας ο Μιχάλης Παπαγιαννάκης, ευρωβουλευτής τότε του Συνασπισμού. Το βράδυ, στο τραπέζι που έγινε προς τιμήν του, η συζήτηση περιστράφηκε γύρω από την αγροτική οικονομία της χώρας.

Ακούστηκαν πολλά από εμάς τους έξυπνους της παρέας, για αναδιάρθρωση καλλιεργειών, για νέους συνεταιρισμούς, για κοινή αγροτική πολιτική, για εκπαίδευση και επιμόρφωση των αγροτών, για εναλλακτική γεωργία…

Κάποια στιγμή γυρίζει και μας λέει: «Καλά όλα αυτά, εγώ όμως αύριο στις Βρυξέλλες θα συζητάω για την τιμή της ντομάτας και θα πρέπει, όπως και οι υπόλοιποι, να δώσω ένα νούμερο και κάπου να συμφωνήσουμε. Τι θα τους πω; Για την αναδιάρθρωση των καλλιεργειών;»

Καταλάβατε; Πόσο μακριά από την διαπραγματευτική τακτική του Βαρουφάκη, που πήγαινε να συμφωνήσει για τα δανεικά και το χρέος και τους έλεγε για την αλλαγή του οικονομικού μοντέλου της Ευρώπης και την αναθεώρηση των πολιτικών που σχεδιάστηκαν σε άλλου είδους όργανα, από διαφορετικούς εκπροσώπους και κάτω από άλλες διαδικασίες!

Ωστόσο, όπως το είπαμε και πριν, οι ιδέες πρέπει να υπάρχουν και να μας καθοδηγούν, όχι όμως να μας εγκλωβίζουν σε αδιέξοδα. Διότι η ζωή είναι εκεί και θέτει πραγματικά διλήμματα, στα οποία πρέπει να δώσεις ρεαλιστικές και πραγματοποιήσιμες απαντήσεις.

Τα σκεφτόμουν όλα αυτά με βάση τις απόψεις που ακούγονται από κυβερνητικά στελέχη και ανθρώπους του ΣΥΡΙΖΑ γύρω από το προσφυγικό.

Επιτρέψτε μου να γνωρίζω αρκετά καλά τις απόψεις αυτές και σας λέω εκ των προτέρων ότι συμφωνώ μαζί τους.

Άλλωστε, κάθε άνθρωπος που θέλει να λέγεται πολιτισμένος και να θεωρείται παιδί του διαφωτισμού και υποστηρικτής των δικαιωμάτων δεν μπορεί παρά να συμφωνεί.

Θα προσπαθήσω να σας το δώσω με μια φράση και μην τρομάξετε αν σας φανεί απόλυτη. Πρώτα σκεφτείτε την καλά:

Οποιοσδήποτε πολίτης της γης πρέπει να έχει το δικαίωμα να μπορεί να πάει και να ζήσει σε οποιαδήποτε χώρα του κόσμου επιθυμεί.

Και ένα τρίτο πουλάκι:

Πόσο ωραίο και, κυρίως, ανθρωπιστικό ακούγεται!

Μπορείς να το αναπτύξεις σε πανεπιστημιακές αίθουσες, να το υποστηρίξεις σε συνέδρια, να το γράψεις σε έντυπα και να το αναρτήσεις στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης. Είναι δυνατόν όμως να καθορίζει (κυριολεκτικά) την πολιτική της χώρας σου σε ένα τόσο κρίσιμο θέμα;

Τι γίνεται όταν ο πολίτης της γης που θέλει να αλλάξει χώρα διαμονής δεν είναι ένας αλλά εκατομμύρια; Και θέλουν να το κάνουν όλοι ταυτοχρόνως;

Τι γίνεται όταν η χώρα προορισμού ή άλλες ενδιάμεσες κλείνουν τα σύνορά τους, με αποτέλεσμα τον εγκλωβισμό πολλών χιλιάδων ανθρώπων στη δική σου χώρα;

Τότε πρέπει να δοθούν λύσεις, να παραμεριστούν –όχι να ξεχαστούν- οι ιδεολογίες και τα ευχολόγια, πριν καταλήξουν ιδεοληψίες, και να βρεθούν πρακτικά εφαρμόσιμοι τρόποι διαχείρισης της κρίσης.

Διότι η πολιτική είναι ακριβώς η εφαρμογή των ιδεολογιών σε ρεαλιστικές συνθήκες, πράγμα που δεν είναι καθόλου εύκολο.

 Στα λόγια όλα είναι εύκολα!