160302 ΠΕΣΜΕΝΟΝ

Το ένα πουλάκι:

Ο παππούς μου έλεγε μια ιστορία…

Από εκείνες τις ανατολίτικες. Γεννημένος και μεγαλωμένος στην «Τουρκία», δηλαδή στη Θράκη, πριν έρθει εδώ ανταλλάξιμος είκοσι δύο ετών, πρόλαβε να διαποτιστεί με κάποια από τα νάματα της ανατολίτικης σοφίας.

- Πατέρα, μια καμήλα, δυο γρόσια τη γηρεύουν, ευκαιρία, να την πάρουμε…

- Πες τους να φύγουν, παιδί μου, δεν έχουμε παράδες.

Μετά από καιρό:

- Πατέρα, μια καμήλα γυρνάν, αλλά τη γηρεύουν ακριβά, δυο λίρες…

- Φώναξέ τους μέσα να την πάρουμε.

Τι θέλει να πει αυτό το «μασάλι» του παππού;

Λέει με πολύ απλά λόγια κάτι που θεωρείται κανόνας στην οικονομική επιστήμη, δηλαδή στην επιστήμη για την οικονομία:  Εκείνο που αυξάνει ή μειώνει την καταναλωτική δύναμη των ανθρώπων δεν είναι το μέγεθος των τιμών, αλλά η ύπαρξη ή όχι χρημάτων.

Όταν έχεις «παράδες» στην τσέπη, λίγο σε νοιάζουν οι τιμές. Αν κάτι το θέλεις, σου χρειάζεται ή απλώς νομίζεις ότι πρέπει να το αποκτήσεις, το παίρνεις χωρίς να το πολυσκεφτείς. Αναλογιστείτε λίγο τον τρόπο με τον οποίο καταναλώναμε αγαθά και υπηρεσίες πριν από την κρίση.

Ακόμη και όταν δεν είχαμε «παράδες» στην τσέπη -ξέραμε όμως ότι ήταν πολύ εύκολη η πρόσβαση σε αυτούς, μέσω των δανείων- δεν διστάζαμε να κάνουμε τους ανοιχτοχέρηδες. Αγοράζαμε περισσότερα και μεγαλύτερα πράγματα από τις πραγματικές μας ανάγκες.  

Ρούχα και παπούτσια που δεν φορέθηκαν ποτέ, τεράστια σπίτια και θηριώδη αυτοκίνητα αποκτήθηκαν απλώς και μόνο γιατί μπορούσαμε να τα αποκτήσουμε. Το βιοτικό επίπεδο ανέβαινε καθημερινά -αν ως άνοδο του βιοτικού επιπέδου ορίσουμε τη δυνατότητα κατανάλωσης.

Αυτό φαινόταν και από μια απλή ματιά στα περισσεύματα που έμεναν όταν σηκωνόμασταν από το τραπέζι στις ταβέρνες, ή από τα «σκουπίδια» που γέμιζαν τους κάδους του Δήμου. Η εποχή όμως που γινόταν κυριολεκτικά ο χαμός ήταν κατά τη διάρκεια των εκπτώσεων.

Το τι άχρηστα πράγματα έχουμε φορτωθεί, απλώς και μόνον επειδή τα βρήκαμε σε «ευκαιρία», δεν λέγεται. Βέβαια, τώρα, που ήρθαν δύσκολα χρόνια, πολλά από εκείνα τα βλέπουμε με άλλο μάτι και κάποια τα χρησιμοποιούμε μια χαρά.

Το άλλο πουλάκι:

Γιατί σας τα λέμε όμως όλα αυτά;

Ακούσαμε για άλλη μια φορά τα παράπονα του εμπορικού κόσμου για την τεράστια πτώση του τζίρου των καταστημάτων λιανικής, ειδικά την περίοδο των εκπτώσεων. Δυο γρόσια η καμήλα, όμως κανείς, φαίνεται, δεν μπορεί να τα διαθέσει.

Διότι, εκτός από τον νόμο που αναφέραμε προηγουμένως, υπάρχει και ένας άλλος που μιλά για την ψυχολογία του καταναλωτή. Δεν ψωνίζει μόνον όταν έχει στην τσέπη του, αλλά και όταν το κλίμα είναι τέτοιο που τον ενθαρρύνει να το κάνει. Εξάλλου, το είπαμε και πριν, δεν καταναλώναμε πάντοτε έχοντας λεφτά, το κάναμε κυρίως έχοντας… ψυχολογία. Συχνά, μόνον.

Από αυτή την άποψη αν το δεις, δεν είναι και άσχημο που βάλαμε κάποια τάξη στις αγορές (βλέπε σπατάλες) μας, έστω και με τη βία της κρίσης και των μνημονίων. Υπάρχει βεβαίως και η αγορά που διαμαρτύρεται, όμως και πότε δεν συνέβαινε αυτό;

Δεν θυμάμαι μια χρονιά που ο εμπορικός κόσμος να ήταν ευχαριστημένος από τον τζίρο που έκανε. Πάντοτε υπήρχε ένα καλύτερο προηγούμενο. Λες και οι έμποροι προήλθαν από κάποιον απολεσθέντα… παράδεισο του τζίρου, η ανάμνηση του οποίου τους γεμίζει πάντοτε με θλίψη.

Φοβάμαι όμως ότι θα πρέπει να συνειδητοποιήσουν πως επιστροφή σε εκείνον τον παράδεισο δεν πρόκειται να υπάρξει, τουλάχιστον μέχρι τη Δευτέρα Παρουσία. Ας προσαρμόσουν λοιπόν τις προσδοκίες τους στις μικροχαρές που έχει να τους δώσει το σήμερα, ώστε να είναι κάποτε και αυτοί ευχαριστημένοι.

Μικροχαρές, που έχουν το μαγαζάκι τους (ακόμη), που βγάζουν ένα μεροκάματο να το πάνε στην οικογένειά τους, που μπορούν να εξυπηρετούν τις υποχρεώσεις τους… Όσοι μπορούν. Για τα άλλα έχει ο Θεός, όπως έλεγαν και οι παλιοί που ήξεραν κάτι παραπάνω από εμάς. Έτσι, τουλάχιστον αποδείχτηκε.

Και ένα τρίτο πουλάκι:

Μεγάλο πράγμα η ψυχολογία!

Το 2013, ο τζίρος κατά τον Φεβρουάριο των εκπτώσεων είχε πέσει 13% σε σχέση με εκείνον του 2012. Έκτοτε τα πράγματα κάπως καλυτέρεψαν (μέσα στο χάλι τους) αφού το 2014 η πτώση ήταν μόνο 1,4%, ενώ και το μετεκλογικό 2015 κινήθηκε στο 2,4%, πάντα σε σχέση με τον προηγούμενο χρόνο.

Φέτος είχαμε βουτιά πάνω από 6%-7% στα καταστήματα λιανικής, με τις μικρότερες επιχειρήσεις να φτάνουν ως το 12%, γεγονός που κάνει αβέβαιο το μέλλον πολλών από αυτές. Διότι, το είπαμε, είναι και η ψυχολογία του καταναλωτή στα μαύρα της.

Όλοι ακούμε (και περιμένουμε) πως τα οικονομικά μας θα πάνε χειρότερα. Δεν ξέρουμε τι περικοπές θα υποστούμε, πόσο θα αυξηθούν οι φόροι μας, τι λογαριασμούς θα πληρώσουμε τους επόμενους μήνες. Όταν υπάρχει ένα τέτοιο κλίμα, πώς να ανοιχτεί ακόμη και εκείνος που δεν στερείται κάποιων εσόδων.

Κοιτάξτε λίγο τα καύσιμα. Με τις τιμές σε χαμηλά ρεκόρ, οι καταναλωτές δεν «φουλάρουν» και η… κίνηση, γενικώς, είναι πεσμένη. Φαίνεται πως εκείνο που μας εκφράζει περισσότερο είναι ο στίχος «να αρρωστήσει ο Άγιος Πέτρος, να τη βγάλουμε και φέτος», κυρίως για το δεύτερο ημιστίχιο.

Το κακό είναι πως δεν βλέπουμε καμιά προοπτική ούτε για… του χρόνου, οπότε μόνη μας ελπίδα η ασθένεια του Αγίου να είναι χρονία, δηλαδή να βάλει ο Θεός το χεράκι του.

Πολύ… θρησκευτικό μας βγήκε σήμερα!

 

Τζίρος… τσίρος!