170612 ΚΟΎΦΟΝ

Το ένα πουλάκι:

Δύσκολο «θέμα»!

Γι’ αυτό και προκάλεσε μεγάλη συζήτηση, από την οποία, φυσικά, δεν θα μπορούσαμε να απουσιάζουμε. Όπου γάμος και χαρά…

Ας πάρουμε τα πράγματα από την αρχή. Είναι σωστό η Κεντρική Επιτροπή (δεν βρήκαν τίποτε καλύτερο!) Εξετάσεων να τροποποιεί ή να διασκευάζει τα κείμενα που δίνει στους εξεταζόμενους μαθητές;

Μιλάμε φυσικά για τις αλλαγές με τις οποίες δόθηκε στα παιδιά το κείμενο του Θεοτοκά, «θέμα» που αναδείχθηκε από την εφημερίδα «Τα Νέα». Για την ώρα δεν θα περάσουμε στο είδος των αλλαγών, αλλά θα μείνουμε στο ερώτημά μας.

Κανονικά, δεν χρειάζεται να απαντήσουμε. Γιατί; Διότι αποτελεί «πάγια τακτική»! Και όπως ξέρετε πολύ καλά, στη χώρα μας, δεν υπάρχει ισχυρότερος νόμος από εκείνον που λέει «το κάνουν και άλλοι» ή «έχει ξαναγίνει».

Όταν όμως ένα κείμενο είναι «επικοινωνιακό», όπως είναι της μόδας τα (πολλά) τελευταία χρόνια, βασική προϋπόθεση είναι, εκτός από το πλαίσιο μέσα στο οποίο έχει παραχθεί, να δίνεται και αυθεντικό.

Ναι, αλλά αν οι μαθητές δεν μπορούν να το κατανοήσουν; Αν υπάρχουν δύσκολες έννοιες; Αν το λεξιλόγιο είναι απαιτητικό;

Συγγνώμη, μα σ’ αυτά ακριβώς δεν εξετάζονται οι μαθητές; Αν δεν τα καταφέρουν, θα βαθμολογηθούν ανάλογα.

Δείτε όμως την απάντηση της ΚΕΕ: «Σύμφωνα με την κείμενη νομοθεσία για την πανελλαδική εξέταση στο μάθημα της Νεοελληνικής Γλώσσας, τα κείμενα που επιλέγονται μπορούν να διασκευάζονται για τις ανάγκες της εξέτασης, κάτι που συνιστά πάγια τακτική.

Τα κείμενα προσαρμόζονται λεξιλογικά και δομικά, έτσι ώστε να διευκολύνουν την διατύπωση κατάλληλων επιμέρους ερωτημάτων (περιεχομένου, οργάνωσης του κειμένου κ.λπ.) ώστε να ανταποκρίνονται στα προσδοκώμενα μαθησιακά αποτελέσματα του προγράμματος σπουδών της Νεοελληνικής Γλώσσας».

Συγγνώμη και πάλι, αλλά μπερδεύτηκα. Ποιου Προγράμματος Σπουδών; Οι μαθητές υποτίθεται ότι τελειώνουν πλέον το Λύκειο, δεν υπάρχει κάτι άλλο να μάθουν από τις λεγόμενες εγκύκλιες σπουδές.

Θα έπρεπε (πλέον) να είναι σε θέση να ανταποκριθούν στοιχειωδώς σε οποιοδήποτε κείμενο της ελληνικής γλώσσας και όχι μόνο σε εκείνα που είναι συμβατά με κάποιο… Πρόγραμμα Σπουδών.

Δεν μιλάμε για ιδιωματικό κείμενο, ούτε για κάποιο το οποίο αναφέρεται σε πολύ εξειδικευμένο θέμα, όπου θα απαιτούνταν ειδικές γνώσεις σύνταξης ή λεξιλογίου. Μιλάμε για παραινέσεις ενός πατέρα προς το παιδί του!

Το άλλο πουλάκι:

Πάμε παρακάτω;

Από τη στιγμή που δεχόμαστε ότι είναι θεμιτές κάποιες αλλαγές στο κείμενο, μπορούμε να συζητήσουμε και τι είδους μπορεί να είναι αυτές. Είδατε τι άλλαξαν στο συγκεκριμένο; Πέταξαν έξω τον «πρύτανη» και τον «πρωθυπουργό»!

Το κείμενο έλεγε: «Ένας άξιος μαραγκός που κατέχει καλά τη δουλειά του και πιστεύει σε αυτή είναι πολύ πιο ολοκληρωμένος και αξιοσέβαστος άνθρωπος από έναν κούφο πρύτανη ή έναν κακό πρωθυπουργό».

Το κείμενο που δόθηκε στους υποψηφίους έγινε ως εξής: «Ένας άξιος μαραγκός που κατέχει καλά τη δουλειά του και πιστεύει σε αυτή είναι πολύ πιο ολοκληρωμένος και αξιοσέβαστος άνθρωπος από έναν κακό επιστήμονα».

Η αλλαγή αυτή δεν είναι μια τυχαία παρέμβαση… προκειμένου κ.λπ. Διότι το νόημα αυτής ακριβώς της περιόδου ζήτησαν από τους μαθητές να αναπτύξουν. Άλλο μεγάλο «θέμα», για το οποίο θα μιλήσουμε αύριο.

Ελάτε τώρα να δούμε λίγο αυτή την αλλαγή, η οποία δεν πέρασε απαρατήρητη και προκάλεσε πλήθος αντιδράσεων. Τι συγκρίνει στο κείμενό του ο συγγραφέας; Ένα καλό τεχνίτη με έναν «κούφο» πρύτανη ή έναν κακό πρωθυπουργό.

Πρώτα πρώτα για τη δυσκολία των λέξεων… Πώς να μην θυμηθούμε τον κούφο Ιουλιανό του Καβάφη, ο οποίος «τάχατες μας εκμηδένισε με το “κατέγνων” του, ο γελοιωδέστατος»; Πιθανότατα κάποια παιδιά δεν γνωρίζουν τη λέξη (όπως και τον Ιουλιανό και τον Καβάφη).

Αφήνω το ότι θα είχε ενδιαφέρον να δούμε (να δουν οι εξεταστές) πώς θα το αντιλαμβάνονταν. Ως… σάπιος, ως κενός περιεχομένου, ως ματαιόδοξος, ως ντενεκές, ως τι; Όσο για το «κακός πρωθυπουργός», νομίζω όλοι θα είχαν μια ιδέα.

Αυτό ακριβώς, όμως κατηγορούνται ότι φοβήθηκαν τα μέλη της Κεντρικής Επιτροπής. (Των Εξετάσεων, ντε!) Μη τυχόν και γίνουν δυσάρεστα σε πολιτικά πρόσωπα και στον ίδιο τον πρωθυπουργό.

Και ένα τρίτο πουλάκι:

Και έτσι χάθηκε η μπάλα του νοήματος!

Διότι ο συγγραφέας συγκρίνει στο κείμενό του τον άξιο τεχνίτη με κάποιους «θέσει» αξιοσέβαστους, οι οποίοι όμως μπορεί, στην πραγματικότητα, να μην είναι καθόλου άξιοι αυτού του σεβασμού.

Αν, αντί γι’ αυτούς, βάλουμε στο κείμενο τον «κακό επιστήμονα», χάνεται η δυνατότητα σύγκρισης, αφού ένας επιστήμονας δεν θεωρείται άξιος σεβασμού, μόνο και μόνο ως τέτοιος. (Τουλάχιστον όχι σήμερα, που μια πέτρα να ρίξεις, θα… χτυπήσεις επιστήμονα!).

Πρέπει να (απο)δείξει πολλά περισσότερα πέραν του πτυχίου του, ώστε να κερδίσει τον σεβασμό των συμπολιτών του και την κοινωνική καταξίωση. Δείτε, για παράδειγμα τι γίνεται αυτές τις μέρες με τις επιλογές Διευθυντών στα Σχολεία.

Ξέρετε με πόσους «φορτωμένους» μεταπτυχιακά και διδακτορικά γελάει ο κόσμος; Μπορεί αυτά να τους δίνουν μόρια για τις θέσεις που διεκδικούν, όμως δεν αρκούν καθόλου για να τους κάνουν αξιοσέβαστους.

Έτσι, λοιπόν, μπορεί να είναι καθόλα(;) θεμιτή η  παρέμβαση σε ένα κείμενο, όμως η συγκεκριμένη δείχνει πως κάποιοι εκεί στην Κεντρική Επιτροπή δεν κατάλαβα ούτε οι ίδιοι τι ακριβώς ζήτησαν από τα παιδιά.

Διότι, ούτε ο «κούφος πρύτανης» είναι ένας «κακός επιστήμονας», ούτε, φυσικά, ο «κακός πρωθυπουργός». Αλλού βρίσκεται το νόημα, ακόμη και στην περίπτωση που οι δύο ιδιότητες συμπίπτουν στο ίδιο πρόσωπο!

 Μας κούφαναν οι… κούφοι!