170627 ΔΙΕΥΘΥΝΤΙΚΟΝ-2

Το ένα πουλάκι:

Λέγαμε για τα προσόντα των Διευθυντών…

Προσωπικά πολύ μου άρεσε η άποψη του φίλου από το Σικάγο πως «ένα πτυχίο αντικατοπτρίζει τι διδάχτηκε ο φοιτητής και όχι τι έμαθε». Σας αφήσαμε όμως με την περιέργεια χθες.

Δεν σας είπαμε ποιο είναι το σημαντικότερο προσόν που πρέπει να έχει ένας εργαζόμενος, πόσω μάλλον ένας Διευθυντής Σχολείου. Κάντε λίγη υπομονή ακόμη και θα το μάθετε. Για την ώρα κάτι άλλο προηγείται.

Είπαμε όμως ότι, κάθε «εργοδότης», προκειμένου να επιλέξει εκείνον ακριβώς τον εργαζόμενο που θέλει για μια συγκεκριμένη θέση, προχωρά σε μια αξιολόγηση των υποψηφίων, όχι με βάση τα πτυχία τους, αλλά με βάση τις δεξιότητες που πιστεύει αυτός ότι είναι απαραίτητες.

Σ’ αυτό το πνεύμα, ελάτε να δούμε ποια προσόντα θεωρεί ότι πρέπει να έχουν οι Διευθυντές των Σχολείων το ίδιο το κράτος που θα τους επιλέξει. Σας διαβάζω από το περίφημο «καθηκοντολόγιο»:

«Ο Διευθυντής βρίσκεται στην κορυφή της σχολικής κοινότητας και είναι διοικητικός αλλά και επιστημονικός – παιδαγωγικός υπεύθυνος στο χώρο αυτό. Πιο συγκεκριμένα:

1. Καθοδηγεί τη σχολική κοινότητα να θέσει υψηλούς στόχους και να εξασφαλίσει τις προϋποθέσεις για την επίτευξή τους για ένα σχολείο δημοκρατικό και ανοικτό στην κοινωνία.

2. Καθοδηγεί και βοηθάει τους εκπαιδευτικούς στο έργο τους, και ιδιαίτερα τους νεότερους, αναλαμβάνει πρωτοβουλίες εκπαιδευτικού και παιδαγωγικού χαρακτήρα και οφείλει να αποτελεί παράδειγμα.

3. Φροντίζει ώστε το σχολείο να γίνει στοιχειώδης μονάδα επιμόρφωσης των εκπαιδευτικών σε θέματα διοικητικά, παιδαγωγικά και επιστημονικά.

4. Διευθύνει τους εκπαιδευτικούς και συντονίζει το έργο τους. Συνεργάζεται μαζί τους ισότιμα και με πνεύμα αλληλεγγύης (primus inter pares). Διατηρεί και ενισχύει την συνοχή του Συλλόγου Διδασκόντων, αμβλύνει τις αντιθέσεις, ενθαρρύνει τις πρωτοβουλίες των εκπαιδευτικών, εμπνέει και παρέχει θετικά κίνητρα σ’ αυτούς.

5. Ελέγχει την πορεία των εργασιών και κατευθύνει τους εκπαιδευτικούς ώστε να ανταποκρίνονται έγκαιρα στις υποχρεώσεις που ανέλαβαν. Τέλος, αξιολογεί τους εκπαιδευτικούς, όπως η νομοθεσία ορίζει».

Το άλλο πουλάκι:

Ας «μαζέψουμε» τα ρήματα.

Καθοδηγεί, βοηθάει, αναλαμβάνει πρωτοβουλίες, φροντίζει, διευθύνει (τι… Διευθυντής θα ήταν;), ενισχύει, ενθαρρύνει, εμπνέει, αποτελεί παράδειγμα…

Επιπλέον όμως και ελέγχει και αξιολογεί!

Πώς σας φαίνεται; Εύκολη δουλειά;

«Γιατί όχι;» θα σκεφθεί κάποιος. «Αφού την κάνουν ήδη χιλιάδες άνθρωποι σε όλη τη χώρα. Επιπλέον, άλλοι τόσοι πιστεύουν ότι μπορούν να την κάνουν εξίσου καλά, αν όχι καλύτερα».

Μόνο που, τώρα που είδατε κι εσείς ποια «γνωρίσματα», ποιες δεξιότητες πρέπει να έχει ένας Διευθυντής, μπορείτε να μου πείτε με ποια κριτήρια μπορούν να αξιολογηθούν αυτά; Εσείς πώς θα διαπιστώνατε την ύπαρξή τους;

Με βάση κάποια πτυχία; Ποιο πτυχίο, μεταπτυχιακό ή διδακτορικό, μπορεί να βεβαιώσει ότι ο κάτοχός του διαθέτει όλα τα παραπάνω προσόντα; Εξάλλου, είπαμε. Το πτυχίο βεβαιώνει τι διδάχτηκες, όχι τι κατέχεις!

Μήπως μπορεί να το βεβαιώσει ο Σύλλογος των Διδασκόντων ενός Σχολείου, που «γνωρίζει από κοντά» τον υποψήφιο; Εδώ συναντάμε άλλου είδους προβλήματα. Διότι η πράξη μάς έδειξε πως δεν μπορεί να το κάνει.

Αφήνουμε στην άκρη την ψηφοφορία ως αντισυνταγματική. Στη διαδικασία που περιγράψαμε χθες, πέρα από τις αντιρρήσεις των Ομοσπονδιών, αποδείχθηκε πως οι περισσότεροι υποψήφιοι πήραν «συμφωνώ» από όλους τους συναδέλφους τους.

Επιπλέον, από πληροφορίες που έχουμε μέσω φίλων εκπαιδευτικών, αναδείχθηκε κι ένας… συντηρητισμός, αφού οι περισσότεροι θα προτιμούσαν να μην (ρισκάρουν να) αλλάξουν τον Διευθυντή που γνωρίζουν ήδη.

Επομένως, το δύσκολο έργο ανατίθεται στα μέλη των Υπηρεσιακών Συμβουλίων, τα οποία πρέπει, στο πλαίσιο μιας εικοσάλεπτης «συνέντευξης», να δουν ποιοι από τους υποψηφίους και σε τι βαθμό διαθέτουν τα προσόντα που περιγράφει το «καθηκοντολόγιο».

Και ένα τρίτο πουλάκι:

Αυτό όμως δεν συμβαίνει… εν κενώ!

Οι υποψήφιοι καταφθάνουν στη «συνέντευξη» όντες ήδη καταταγμένοι με βάση τα «μετρίσιμα κριτήρια» που διαθέτουν. Τα μέλη του Συμβουλίου πρέπει να δουν «το κάτι άλλο». Στο σημείο αυτό θα επικαλεστούμε και πάλι τον φίλο μας από το Σικάγο:

«Η πιο περιζήτητη δεξιότητα στις ΗΠΑ σήμερα είναι η ικανότητα κρίσης, το critical thinking. Για τον εργοδότη, η ικανότητα κρίσης είναι σημαντική επειδή επιτρέπει στον εργαζόμενο να εργαστεί ανεξάρτητα, με λιγοστή επίβλεψη, να αναλάβει ευθύνες, και να πάρει ρίσκο, προσφέροντας μεγάλη αξία στην εταιρεία».

Μπορεί αυτή η… λογική να μεταφερθεί στο Σχολείο; Αν ναι, πώς μεταφράζεται στα σχολικά πράγματα η «ικανότητα κρίσης» και, κυρίως, πώς μπορεί να αξιολογηθεί;

Ένας Διευθυντής πρέπει, πέρα από όσα πολύ ωραία λέει το «καθηκοντολόγιο», να είναι πρωτίστως ικανός να επιλύει σύνθετα προβλήματα και να χειρίζεται δύσκολες καταστάσεις. Δύσκολες, επειδή σ’ αυτές συμμετέχουν μαθητές, εκπαιδευτικοί και γονείς.

Αυτή την ικανότητα, η οποία σπανίως και ελάχιστα αντικατοπτρίζεται στα «μετρίσιμα κριτήρια», καλείται να διαγνώσει το κάθε Υπηρεσιακό Συμβούλιο. Πρόκειται για πραγματικό άθλο! Υπάρχει μήπως κάτι θα έκανε πολύ πιο εύκολη τη δουλειά του;

Θα το πω κι ας χαλάσω καρδιές. Αν υπήρχε μια πολυετής, διαρκής και συνεπής αξιολόγηση του κάθε υποψηφίου, από τους Διευθυντές, τους Σχολικούς Συμβούλους και τους Προϊσταμένους που γνώρισε στην καριέρα του…

(Μην αρχίσετε, σας παρακαλώ, τα «ποιος, ποιον και γιατί» δεν είναι ώρα γι’ αυτή την κουβέντα.) …η εικόνα γι’ αυτόν θα ήταν ασφαλώς πληρέστερη από εκείνη που μπορούν να δώσουν τα πτυχία ή οι διάφορες συγκυριακές ψηφοφορίες των συναδέλφων του.

Τότε, το κάθε μέλος του Συμβουλίου θα είχε ένα αξιόπιστο εργαλείο στα χέρια του, που θα το βοηθούσε να εκτιμήσει πόσο πραγματικά «ζυγίζει» ο κάθε υποψήφιος.

Και θα μπορούσε να κάνει πολύ πιο εύκολα -και με λιγότερα βάρη στη συνείδησή του- την κρίση του.

Όμως η αξιολόγηση είναι κακό πράγμα.

Δεν είναι;

 Μην κρίνετε…