180308 ΙΑΠΩΝΙΚΟΝ

Το ένα πουλάκι:

Γιατί τιμωρίες;

Λέγαμε χθες ότι κάποτε, κάποιοι θα πρέπει να τιμωρούνται σ’ αυτή τη χώρα και για τις πράξεις τύπου «μπάχαλο», τα σπάω γενικώς, παραβιάζω απαγορευμένους χώρους, προπηλακίζω, ασκώ βία όπου και όταν γουστάρω.

Οι τιμωρίες πρέπει να ξεκινούν από το σπίτι και, για να καταλάβετε τι εννοώ, σας μεταφέρω έναν πραγματικό διάλογο μεταξύ δασκάλου και μητέρας, η οποία καλούνταν συχνά στο Σχολείο, επειδή το παιδί της… είχε ξεφύγει.

Δάσκαλος: Να σας ρωτήσω κάτι˙ τον έχετε τιμωρήσει ποτέ;

Μητέρα: Τι εννοείτε να τον τιμωρήσω;

Δάσκαλος: Αφήστε τι εννοώ εγώ και πείτε μου εσείς πώς καταλαβαίνετε αυτό που ρωτάω;

Και η μητέρα, μετά από πολύ σκέψη: Να, καμιά φορά, όταν τον φωνάζουν οι φίλοι του να παίξει και δεν έχει κάνει τα μαθήματά του, δεν τον αφήνω να βγει, αν δεν τελειώσει πρώτα αυτά που έχει.

Καταλάβατε, φίλοι μου. Αυτή είναι η νοοτροπία ενός μεγάλου αριθμού γονέων. Μην τιμωρηθεί το παιδί, από τους ίδιους ή από άλλους, μη τυχόν και… του δημιουργηθούν ψυχολογικά προβλήματα.

Μ’ αυτό τον τρόπο όμως φτάνουμε στο χειρότερο. Το παιδί μαθαίνει να φέρεται δίχως κανέναν φραγμό, να «διεκδικεί», δηλαδή να απαιτεί και να παίρνει χωρίς να προσφέρει τίποτε, και να καταντά ένα αφόρητα εγωιστικό άτομο.

Αφήνω που οι γονείς δεν μπορούν να είναι συνεπείς ούτε στην απουσία τιμωρίας, αφού, όποτε ξεπερνιούνται τα δικά τους όρια αντοχής, ξυλοφορτώνουν το παιδί, χωρίς καν να μπουν στον κόπο να του εξηγήσουν γιατί.

Αυτό το δικαίωμα, βεβαίως, το έχουν μόνο οι ίδιοι και, αν βρεθεί κανένας φουκαράς, συνήθως εκπαιδευτικός, να αντιδράσει στην απαράδεκτη συμπεριφορά του παιδιού τους με τρόπο που δεν εγκρίνουν οι εκείνοι, μαύρο φίδι που τον έφαγε.

Αυτό το… καθεστώς ερμηνεύει πολλά από τα φαινόμενα νεανικής ανομίας που βλέπουμε γύρω μας και που είναι πολύ διαφορετικά από εκείνη άλλων χωρών. Κι εκεί υπάρχουν εξεγερμένοι νέοι, όχι όμως «επαναστάτες χωρίς αιτία»!

Το άλλο πουλάκι:

Μάλιστα, χωρίς αιτία!

Διότι, όπως αποκαλύπτουν τα στοιχεία από κάποιες, λίγες, προσαγωγές που σημειώνονται αραιά και πού, όταν η αστυνομία χάνει τελείως την ψυχραιμία της, τα «παιδιά» αυτά κάθε άλλο παρά πολέμιοι του συστήματος έπρεπε να είναι.

Διότι δεν ζουν ούτε μέσα στην οικονομική στέρηση, ούτε μέσα στον κοινωνικό αποκλεισμό, όπως οι νέοι των υποβαθμισμένων προαστίων των μεγαλουπόλεων της δύσης. Οι δικοί μας εξεγερμένοι είναι μάλλον… καλομαθημένα «παιδιά».

Επειδή όμως οι τιμωρίες για τις οποίες μιλήσαμε χθες ακούγονται σαν κάτι βαρύ («δηλαδή να τιμωρήσουμε το παιδί;») ελάτε να σας συστήσω άλλους τρόπους που, αν τους εφαρμόσουμε, ίσως δεν χρειαστεί να φτάσουμε στην τιμωρία.

Διάβαζα προχθές ένα κείμενο για κάποιες ενδιαφέρουσες παιδαγωγικές μεθόδους που εφαρμόζονται στα Σχολεία της Ιαπωνίας. Δεν θα σας κουράσω με πολλά, θα σας πω μόνο όσα αφορούν στο θέμα μας.

Τα τρία πρώτα χρόνια δεν κρίνονται οι γνώσεις˙ το Σχολείο δεν δίνει βαρύτητα στον γνωστικό τομέα, αλλά σε εκείνον της συμπεριφοράς. Τα παιδιά εκπαιδεύονται να σέβονται τους συνανθρώπους τους και να είναι ευγενικά με τα ζώα και τη φύση.

Επίσης μαθαίνουν να είναι γενναιόδωρα, συμπονετικά και να έχουν ενσυναίσθηση. Εκτός από όλα αυτά, τα παιδιά διδάσκονται τον αυτοέλεγχο και το αίσθημα της δικαιοσύνης. Δηλαδή ακριβώς το αντίθετο από ό,τι κάνουμε εμείς.

Αυτό, έτσι που το λέμε, ακούγετε σαν γενικόλογη διακήρυξη στόχων. Ελάτε όμως να δούμε κάποιους πρακτικούς τρόπους με τους οποίους επιτυγχάνονται. Για παράδειγμα, σε πολλά Σχολεία η καθαριότητα γίνεται από τα παιδιά!

Μάλιστα, από τα παιδιά. Και, όταν λέμε καθαριότητα, δεν εννοούμε την επιφάνια του θρανίου με υγρό χαρτομάντιλο, ούτε το μάζεμα των χαρτιών από την αυλή, πράγματα που σ’ εμάς θεωρούνται απαράδεκτα από πολλούς γονείς.

Μιλάμε για το σκούπισμα και το σφουγγάρισμα της τάξης, για την καθαριότητα σε όλους τους κοινόχρηστους χώρους, ακόμη και στις τουαλέτες. Έτσι, εκτός τού ότι εκτιμούν την αξία της καθαριότητας, μαθαίνουν να συνεργάζονται και να λειτουργούν σε ομάδες.

Αυτό το ενισχύει ακόμη και το γεγονός ότι, σε όλα σχεδόν τα Σχολεία, οι μαθητές φορούν τη σχολική στολή, πράγμα που αποσκοπεί στην άρση των κοινωνικών ανισοτήτων, αλλά και στην καλλιέργεια του αισθήματος της συλλογικότητας και του ανήκειν.

Και ένα τρίτο πουλάκι:

Κι εδώ!

Φοράει ο καθένας ό,τι θέλει, με αποτέλεσμα όλα τα αγόρια να πηγαίνουν στο σχολείο με τη στολή της… Μπαρτσελόνα και μάλιστα με τη φανέλα του Μέσι. Αν τους πεις όμως να βάλουν σχολική στολή, σκοτώνεις τη διαφορετικότητα.

Στην Ιαπωνία επιπλέον (τη χώρα των ηλεκτρονικών συσκευών) τα παιδιά διδάσκονται την καλλιγραφία, την παραδοσιακή ιαπωνική καλλιγραφία, στην οποία δίνουν ιδιαίτερη βαρύτητα, επειδή καλλιεργεί ένα σωρό αρετές.

Όπως και η συστηματική ενασχόληση με την ποίηση των χαϊκού, που «χρησιμοποιεί απλές καθημερινές εκφράσεις για να μεταφέρει υψηλά συναισθήματα». Έτσι μαθαίνουν να σέβονται το ωραίο, αλλά και την παράδοση του λαού τους.

Δεν ξέρω τι γίνεται με την νεανική βία στην Ιαπωνία, πιστεύω όμως πως, αν φέρναμε και προσαρμόζαμε στη χώρα μας κάποιες από τις πρακτικές του γιαπωνέζικου Σχολείου, δεν θα είχαμε τόσους μοσχαναθρεμμένους επαναστάτες.

Εμείς όμως βαδίζουμε με μεγαλύτερα και γρηγορότερα βήματα στον δρόμο που μας οδήγησε σ’ αυτό το χάλι. Περισσότερα δικαιώματα στα παιδιά, λιγότερος έλεγχος, λογική της ήσσονος προσπάθειας, επιβράβευση όλων για το τίποτα…

Και αυτό το ονομάζουμε αριστερή πολιτική για την εκπαίδευση.

Πετυχημένη, δεν λέω. Αφού, χρόνια τώρα βγάζει «αριστερούς», ικανούς μόνο για μπάχαλο!

Αφού η αυστηρότητα είναι συντηρητική…