121015 ΛΟΓΟΚΡΙΜΕΝΟ-1

Το ένα πουλάκι:

Λογοκρισία στην τέχνη;

Να ένα ερώτημα που, παρά τις φιλότιμες προσπάθειες πολλών αναλυτών, δεν έχει απαντηθεί ακόμη. Επομένως μην περιμένετε από εμάς να σας δώσουμε μια έτοιμη απάντηση, λίγες σκέψεις θα καταθέσουμε μόνο.

Αφορμή γι’ αυτό μας δίνουν τα γνωστά πλέον (και, εν πολλοίς, αναμενόμενα) επεισόδια έξω από θέατρο των Αθηνών.

Ας κάνω εδώ μια παρένθεση κι ας σημειώσω κάτι για την πλούσια ελληνική γλώσσα, την ανωτέρα όλων των γλωσσών του κόσμου.

Με τη λέξη θέατρο μπορεί να εννοούμε την τέχνη του θεάτρου, το κτήριο στο οποίο παίζονται οι παραστάσεις, την επιχείρηση ή τον σύλλογο που ασχολούνται μ’ αυτή την τέχνη, το κείμενο ή το λογοτεχνικό είδος ενός θεατρικού έργου, ακόμη κι έναν τόπο που μπορεί να γίνει… θέατρο πολεμικών συγκρούσεων.

Αφήστε που λέμε «γίναμε θέατρο», όποτε κάνουμε κάτι ανόητο ή αστείο σε δημόσιο χώρο παρουσία θεατών.

Αυτά, λοιπόν, και πολλά άλλα εννοούμε με το «θέατρο» και σχεδόν όλα βρήκαν το νόημα του στα γεγονότα που παρακολουθήσαμε από τα δελτία.

Κομμένα.

Διότι τα μπινελίκια που έριχνε ο βουλευτής της Χρυσής Αυγής στο ρόλο του μπράβου δεν τα ακούσαμε και είναι κρίμα, ειδικά για τους ψηφοφόρους αυτού του κόμματος (λέμε, τώρα) πολλοί από τους οποίους είναι καλοί οικογενειάρχες και φιλήσυχοι άνθρωποι (ξαναλέμε, τώρα).

Ας ξαναγυρίσουμε όμως στο θέμα μας.

Λογοκρισία στην τέχνη; Πριν απαντήσουμε θα έπρεπε να ξεκαθαρίσουμε τι εννοούμε λογοκρισία και τι εννοούμε τέχνη.

Επειδή όμως μόνο γι’ αυτά τα δύο θα έπρεπε να μιλάμε κανένα χρόνο, ας τα αφήσουμε έτσι, όπως τα καταλαβαίνει ο καθένας, αφού εδώ δεν είμαστε ούτε για να πείσουμε κανέναν, ούτε για να υποστηρίξουμε καμιά διδακτορική διατριβή. Κουβέντα κάνουμε!

Λέμε, λοιπόν, ευθέως ναι στη λογοκρισία σε έργα τέχνης υπό έναν όρο. Ότι τα έργα αυτά «προβάλλονται» δημοσίως κατά τέτοιον τρόπο, ώστε μπορεί κάποιος να τα δει ακόμη και χωρίς να το επιλέξει.

Το άλλο πουλάκι:

Ας το πούμε ανάποδα.

Έτσι θα γίνει πιο κατανοητό:

Όχι στη λογοκρισία σε έργα τέχνης, όταν αυτά «προβάλλονται» σε κλειστούς χώρους, στους οποίους μάλιστα για να μπει κανείς πληρώνει και εισιτήριο.

Να το κάνω πιο σαφές με παραδείγματα.

Θα μπορούσε να λογοκριθεί κάποιος πίνακας, επειδή κρεμάστηκε εξώφυλλο σε περιοδικό στα περίπτερα. Ο ίδιος όμως πίνακας (βάλτε με το νου σας ό,τι πίνακα θέλετε) που βρίσκεται στο εσωτερικό ενός βιβλίου που πωλείται στα βιβλιοπωλεία είναι αδιανόητο να λογοκρίνεται.

Δεν μπορείς να λογοκρίνεις μια ταινία τέχνης (δεν ξέρω αν με πιάνετε) που προβάλλεται σε συνδρομητικό κανάλι ή και σε κινηματογράφο που απευθύνεται σε ενήλικες.

Η ίδια ταινία όμως θα μπορούσε να λογοκριθεί αν προβάλλονταν από ένα κοινό κανάλι, ακόμη και σε ώρα που (υποτίθεται ότι) τα ανήλικα κοιμούνται.

Θυμόσαστε τι είχε γίνει όταν κάποια χρόνια πριν είχαν «κοπεί» τα αποκριάτικα τραγούδια με τη Δόμνα Σαμίου από το κρατικό κανάλι;

Τότε είχαμε πει (αντίθετα με πολλούς άλλους) ότι τα τραγούδια αυτά είναι γραμμένα για να λειτουργούν μέσα σε μια «διονυσιακή» ατμόσφαιρα.

Τα τραγούδησαν άνθρωποι, σε ειδικές περιστάσεις, που κατά κανόνα ήταν όλοι τους υπό την επήρεια του κρασιού και του κεφιού.

Όπως δηλαδή τυχαίνει πολλές φορές σε παρέες, μετά από αρκετό ποτό, να αρχίζουν και τα «σόκιν» ανέκδοτα, εννοείται όχι μπροστά σε παιδιά.

Κανείς όμως δεν θέλει να ανοίγει την τηλεόρασή του Κυριακή μεσημέρι στο τραπέζι και να ακούει μια παρέα να διηγείται τέτοια ανέκδοτα. Είναι αυτό που λέμε «εκτός τόπου και χρόνου».

Και ένα τρίτο πουλάκι:

Για τέτοια λογοκρισία μιλάμε.

Θέλεις, κύριε, να παρουσιάσεις το έργο σου, σε όποιο καλλιτεχνικό είδος και αν ανήκει, πήγαινε σε μια ιδιαίτερη αίθουσα και άφησε να το χαίρονται και να το θαυμάζουν μόνο εκείνοι το επιλέγουν συνειδητά να το δουν.

Εκεί δεν έχει δικαίωμα να στο λογοκρίνει κανείς. Μπορούν όσοι θέλουν να το κριτικάρουν, να πουν ότι είναι υπέροχο ή απαράδεκτο, να το χαρακτηρίσουν πρωτοποριακό ή απλώς ανοησία, όχι όμως να το λογοκρίνουν, να ζητήσουν το «κατέβασμά» του.

Όποιος υποψιάζεται ότι θα προσβληθεί, θα αηδιάσει ή θα εξοργιστεί παρακολουθώντας το, μπορεί απλώς να επιλέξει να μην το κάνει, δεν έχει όμως κανένα δικαίωμα να απαγορεύει άλλους να το δουν.

Πολύ περισσότερο δεν έχει κανένα δικαίωμα να χρησιμοποιεί τη βία, ισχυριζόμενος μάλιστα ότι προασπίζεται τα όσια και τα ιερά των Ελλήνων, των Ορθοδόξων, των γνήσιων πατριωτών ή δεν ξέρω κι εγώ ποιων άλλων.

Θα ξαναπώ σήμερα ότι υπάρχει ένας «χώρος», το διαδίκτυο, όπου είναι πολύ δύσκολο να πεις πλέον τι είναι δημόσιο και τι ιδιωτικό, αφού μπορείς (και μπορεί κι ένα παιδί) να πέσεις πάνω σε κάτι, ενώ έψαχνες κάτι εντελώς διαφορετικό.

Κι εκεί όμως υπάρχουν τρόποι προστασίας, αφού έχεις τη δυνατότητα να ζητήσεις τη βοήθεια ειδικών και να τοποθετήσεις «φίλτρα» που να μην επιτρέπουν πρόσβαση σε ό,τι εσύ δεν γουστάρεις.

Αλλιώς πας γυρεύοντας!

Λογοδιακρισία!