150507 ΠΡΟΣΤΙΜΟΝ

Το ένα πουλάκι:

Προφήτες;

Η ιστορία θυμίζει την περιπέτεια εκείνη του Ναστραντίν Χότζα, ο οποίος είδε περνώντας κάποιον να πριονίζει το κλαδί πάνω στο οποίο καθόταν και τον προειδοποίησε ότι θα πέσει.

Όταν συνέβη το «μοιραίο», ο ανόητος άνθρωπος έτρεξε να βρει τον Χότζα και τον πίεσε να του αποκαλύψει το μέλλον του, καθώς τον θεώρησε μεγάλο προφήτη.

Δυστυχώς, είναι πράγματα που φαίνονται με μια ματιά, μόνο που κάποιοι έχουν μονίμως κλειστά τα μάτια τους, αν πρόκειται να πάρουν δυσάρεστες αποφάσεις.

Εδώ και πολλά, πάρα πολλά χρόνια, γνωρίζαμε ότι ο τρόπος με τον οποίο διαχειριζόμαστε τα απορρίμματα έχει ημερομηνία λήξης. Και πως, από την επόμενη μέρα, αρχίζουν τα πρόστιμα.

Στην έρημη όμως τούτη χώρα, οι πολιτικοί μας παράγοντες πολιτεύονται σαν να μην υπάρχει αύριο, με ορίζοντα λίγων ημερών, άντε εβδομάδων. Το μόνο «αύριο» που έχουν στο νου τους είναι η επόμενη ημερομηνία των εκλογών.

Λαϊκισμός; μπορεί να μου ξέφυγε λίγος, όμως τι άλλο να σκεφτεί κανείς, όταν έχει μπροστά του την ομολογία των δημάρχων πως «δεν γίνεται τίποτα θα αρχίσουμε να πληρώνουμε πρόστιμα»;

Και να σκεφτεί κανείς πως υπήρχαν οι... συνάδελφοι του Ναστραντίν Χότζα, οι οποίοι προέβλεπαν εδώ και δεκαετίες ότι το μοντέλο αυτό με το οποίο παράγουμε και διαχειριζόμαστε τα απορρίμματά μας είναι αδιέξοδο, πρέπει να γίνει κάτι άλλο.

Για να καταλάβουμε το πρόβλημα, θα πρέπει να ανατρέξουμε στα παιδικά μας χρόνια, οι μεγαλύτεροι, και να σκεφτούμε λίγο πώς λειτουργούσαμε ως καταναλωτική κοινωνία της εποχής.

Το «φορτηγό» με τα σκουπίδια περνούσε μια ή δυο φορές την εβδομάδα και η μητέρα μας έβγαζε έξω έναν ντενεκεδένιο «κάδο» που οι υπάλληλοι του δήμου τον άδειαζαν μέσα και της τον έδιναν πίσω. Θυμάμαι ακόμη τις φασαρίες, όταν καμιά φορά τον πετούσαν στο δρόμο πάνω από το φορτηγό, με κίνδυνο να στραβώσει ή να τρυπήσει.

Το άλλο πουλάκι:

Γιατί όμως ήταν έτσι;

Διότι τα προϊόντα που αγοράζαμε δεν είχαν τις συσκευασίες που έχουν τα σημερινά. Το άδειο γυάλινο μπουκάλι με το γάλα το αφήναμε στο παράθυρο και βρίσκαμε το άλλο πρωί το καινούργιο γεμάτο.

Λάδι αγοράζαμε με τον «ντενεκέ» (που μετά γινόταν σκουπιδοντενεκές ή γλάστρα για λουλούδια) ή με το μπουκάλι που πηγαίναμε άδειο στον μπακάλη, για να πάρει την «τάρα» και να μας το γεμίσει.

Τα υπόλοιπα προϊόντα τα παίρναμε με τη σέσουλα, σε χαρτοσακούλες, οι οποίες μπορούσαν αργότερα να γίνουν μέχρι και... χαρτί τουαλέτας. Τα βάζαμε σε ένα διχτάκι που κουβαλούσαμε από το σπίτι.

Έτσι, τα «σκουπίδια» που έβγαζε η κάθε οικογένεια ήταν ελάχιστα.

Πώς είπατε; αποφάγια;

Θα σας απαντήσω ότι δεν θυμάμαι ποτέ τη μάνα μας να πέταξε φαγητό. Πάντοτε το φαγητό που περίσσευε γινόταν κάτι άλλο ή συμπληρωνόταν με κάτι νέο και το τρώγαμε την επόμενη μέρα. Όσο για το ψωμί, αν ποτέ περίσσευε γινόταν αβγόφετες, ή παξιμάδι, ή ξεραινόταν για να μπει στο ζύμωμα του κιμά.

Φαγητό στα σκουπίδια εγώ, στο πατρικό μας σπίτι, δεν είδα ποτέ.

Τι θέλω να πω με όλα αυτά.

Μπορεί ο τρόπος ζωής και κατανάλωσης (ενίοτε αυτά τα δύο ταυτίζονται, οπότε μιλάμε για «πλεονασμό») να άλλαξε, είχαμε όμως τις πιο προηγμένες κοινωνίες να μας δείχνουν τον δρόμο.

Διότι, οι... απαραίτητες συσκευασίες των τροφίμων ή τα περιτυλίγματα των προϊόντων και οι πλαστικές σακούλες μπορούν μια χαρά να ανακυκλωθούν.

Το ίδιο συμβαίνει και με τα οργανικά υλικά, τα «ζυμώσιμα» φυτικής ή ζωικής προέλευσης, χάρη στην κομποστοποίηση.

Αν αφαιρέσεις από τα «σκουπίδια» που πετάμε όλα τα παραπάνω, ο όγκος ελαχιστοποιείται και μένουν μόνο κάποια «υπόλοιπα» τα οποία θα πρέπει να πάνε σε χώρους υγειονομικής ταφής.

Και ένα τρίτο πουλάκι:

Τι χρειάζεται για όλα αυτά;

Πάντως όχι να ανακαλύψεις τον τροχό. Το έχουν κάνει άλλοι για εσένα. Χρειάζεται μια προετοιμασία, μια οργάνωση και μια ευαισθητοποίηση των πολιτών. Δηλαδή μια σοβαρή αντιμετώπιση του φαινομένου από την τοπική αυτοδιοίκηση και τους πολίτες.

Εδώ, λοιπόν, στο «σοβαρή» φαίνεται πως χαλάει το πράγμα. Και φτάνουμε σήμερα, μετά από τόσα χρόνια και τόσες δημοτικές αρχές, να λέμε πως δεν υπάρχει άλλη λύση από τα… πρόστιμα.

Γιατί; Διότι δεν υπήρξε μια σοβαρή διαδημοτική συνεργασία, δεν υπήρξε μια σοβαρή οργάνωση της ανακύκλωσης, δεν υπήρξε μια σοβαρή αναζήτηση χώρου υγειονομικής ταφής υπολοίπων…

Τη μόνη σοβαρότητα που δείξαμε ήταν στο κρυφτούλι που παίζουμε ακόμη με τις υπηρεσίες της Ε.Ε., που προσπαθούν να ανακαλύψουν τι κάνουμε τα σκουπίδια μας, αφού ανακύκλωση δεν κάνουμε και οι χωματερές, υποτίθεται, έχουν κλείσει.

(Δυστυχώς για μας υπάρχει σήμερα το Google Earth που σε «καρφώνει» αν δεν ξέρεις να κρυφτείς πολύ καλά.)

Έτσι παρακολουθούμε το αγωνιώδες «τρέξιμο» των δημάρχων τις τελευταίες μέρες, πριν αρχίσουν να τρέχουν τα πρόστιμα.

Γιατί όμως έπρεπε να φτάσουμε εδώ, για την αναζήτηση λύσεων που, αφού όταν είναι τελευταίας στιγμής, και πρόχειρες και πανάκριβες θα αποδειχθούν;

Δεν θα μπορούσε αυτός ο ζήλος να επιδειχθεί, μήνες, χρόνια πριν, ώστε το θέμα να έχει λυθεί, όπως σε όλο τον πολιτισμένο κόσμο;

Αποδεικνύεται όμως πως η ευαισθησία μας απέναντι στο περιβάλλον είναι στα λόγια. Μόνο απέναντι στα πρόστιμα είμαστε ευαίσθητοι κι εκείνο επειδή υπάρχει ο φόβος να αγανακτήσουν οι πολίτες.

Φανταστείτε να μην υπήρχε και η Ευρωπαϊκή Ένωση!