150527 ΑΝΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ

Το ένα πουλάκι:

Τι σημαίνει αξιολογώ;

Δύσκολο να το πει κανείς, παρόλο που συνηθίζουμε να λέμε ότι η αξιολόγηση είναι μια καθημερινή διαδικασία στη ζωή μας και αναπόσπαστο τμήμα της συναλλαγής μας με τον κόσμο.

Από τις συναναστροφές μας, μέχρι τις αγορές μας είμαστε υποχρεωμένοι να αξιολογήσουμε πριν προχωρήσουμε σε επιλογή, χωρίς αυτό να σημαίνει πως πάντοτε επιλέγουμε το καλύτερο.

Ας πάρουμε ένα απλό παράδειγμα, τα ρούχα που αγοράζουμε. Πόσες φορές δεν έχουμε την αίσθηση πως κάνουμε μια αποτυχημένη αγορά, αφού αυτό που παίρνουμε δεν είναι αυτό που ταιριάζει σ’ εμάς;

Δεν ταιριάζει ούτε στο σώμα μας, ούτε στην ηλικία μας, ούτε στην οικονομική μας κατάσταση…

Κι όμως το αγοράζουμε. Μετά από σοβαρή… αξιολόγηση.

Γιατί το κάνουμε; Διότι η αξιολόγησή μας επηρεάζεται από πολλούς και διαφορετικούς παράγοντες. Στο συγκεκριμένο παράδειγμα, από τη μόδα (που μπορεί καθόλου να μη ταιριάζει στο σώμα ή την ηλικία μας), από τη γνώμη ενός φίλου ή τις πωλήτριας (που μπορεί να έχουν διαφορετικούς από εμάς στόχους,) από την ψυχολογία της στιγμής (σόπινγκ θέραπι ή καταναλωτική μανία) και πολλά άλλα.

Μέσα απ’ αυτό το πρίσμα, έχει μεγάλο ενδιαφέρον η άποψη των πολιτικών που λέει «εμείς αξιολογούμαστε καθημερινά από τους πολίτες», αφού η αξιολόγηση που τεκμαίρεται μέσω της ψήφου είναι αποτέλεσμα χιλίων δυο αστάθμητων παραγόντων.

Δείτε, ας πούμε τις ψήφους που έπαιρνε το ΠαΣοΚ, όταν ήταν ένα λαϊκιστικό κόμμα, με πολιτικές που κατά τεκμήριο κατέστρεψαν τη χώρα, και τις ψήφους που πήρε όταν άρχισε να συνειδητοποιεί την πραγματικότητα και, αν μου επιτρέπεται ο όρος, να σοβαρεύεται.

Οι πολίτες δηλαδή αξιολογούσαν πολύ θετικά το ΠαΣοΚ και τη Νέα Δημοκρατία τις δεκαετίες του ‘90 και του ‘00, ενώ τους γύρισαν την πλάτη όταν (υποχρεώθηκαν και) σταμάτησαν τους διορισμούς, τις αυξήσεις και τη διασπάθιση του (δανεικού) χρήματος.

Να σας δώσω ακόμη ένα παράδειγμα που θα αρέσει ιδιαιτέρως στον φίλο μου τον Παναγιώτη. Δεν είναι τυχαίο το γεγονός ότι οι πολίτες, απηυδισμένοι από τις πολιτικές των κομμάτων που οδήγησαν στην κρίση, δεν οδηγήθηκαν στην πιο σοβαρή και υπεύθυνη ΔΗΜΑΡ, αλλά έτρεξαν στον λαϊκιστικό ΣΥΡΙΖΑ.

Το άλλο πουλάκι:

Τι συμπέρασμα βγάζουμε;

Προς Θεού, μην πάει ο νους σας σε ολιγαρχικά ή αριστοκρατικά συστήματα. Η δημοκρατία με τις εκλογές της είναι ό,τι καλύτερο διαθέτουμε -ΠΡΟΣΟΧΗ- όχι γιατί έτσι έχουμε τις καλύτερες δυνατές επιλογές, αλλά γιατί μοιραζόμαστε τις ευθύνες και γινόμαστε κύριοι της ιστορίας μας και υπόλογοι των επιλογών μας.

Αλλού ήθελα να καταλήξω. Στο ότι αξιολόγηση με «δημοκρατικές διαδικασίες» είναι ένας δύσκολος συνδυασμός.

Όταν μάλιστα αυτός που αξιολογείται δεν θα εκπροσωπεί εκείνους που τον ψηφίζουν, αλλά θα είναι προϊστάμενός τους. Θα τους διοικεί.

Το λέω γιατί ένα τέτοιο σύστημα αξιολόγησης βρίσκεται ήδη σε εφαρμογή στα σχολεία και ακούγεται ότι θα ισχύσει για όλο το δημόσιο. Επίτηδες χρησιμοποιώ τη λέξη αξιολόγηση -πρόκειται για επιλογή στελεχών- επειδή θέλω να προκαλέσω λίγο όλους εκείνους που δηλώνουν κατά της αξιολόγησης, εννοείται (μόνο) της δικής τους.

Τώρα όμως καλούνται να αξιολογήσουν και να επιλέξουν τους προϊσταμένους τους, όντας μάλιστα οι απόλυτοι κυρίαρχοι του παιχνιδιού. Αφού ο νόμος περιφρονεί, στην ουσία, όλα τα άλλα προσόντα και δίνει το δικαίωμα στον Σύλλογο Διδασκόντων ενός σχολείου να επιλέξει τον Διευθυντή του, με μόνη τη δύναμη της ψήφου του. Οι δάσκαλοι και οι καθηγητές έχουν τη δυνατότητα να αγνοήσουν και πτυχία και προϋπηρεσίες και εμπειρία, ψηφίζοντας κάποιον που δεν διαθέτει τίποτε από τα παραπάνω, έχει όμως την προτίμησή τους.

Και ένα τρίτο πουλάκι:

Γι’ αυτό μιλήσαμε για αξιολόγηση.

Και είπαμε πως αυτή δεν οδηγεί πάντοτε στις καλύτερες επιλογές. Μα, θα μου πείτε, δεν θα έπρεπε να έχουν γνώμη οι εκπαιδευτικοί ενός σχολείου στην επιλογή του Διευθυντή;

Βεβαίως! Ειδικά όσοι έχουν ασκήσει ήδη διοίκηση θα έπρεπε να υπόκεινται και στην κρίση εκείνων που διοίκησαν. Όχι όμως αυτό να είναι, ουσιαστικά, το μοναδικό κριτήριο.

Για τον απλούστατο λόγο ότι τότε εμπλέκεται η έννοια της διοίκησης  με εκείνη του συνδικαλισμού. Όλοι γνωρίζουμε κι έχουμε και παραδείγματα από τη λογοτεχνία ή τον κινηματογράφο, ότι ο ικανός ηγέτης, (όπως και ο καλός ποιμένας, ο οποίος «και την ψυχήν αυτού τίθησιν υπέρ των προβάτων») δεν είναι πάντοτε αρεστός, είναι υποχρεωμένος να γίνεται συχνά και δυσάρεστος.

Βέβαια, αυτό δεν θα έπρεπε να επηρεάζει τους… ψηφοφόρους που θα τον επιλέξουν, μάλιστα, ο ίδιος ο νόμος αναφέρει ότι οι εκπαιδευτικοί θα ψηφίσουν με βάση πολύ συγκεκριμένα κριτήρια:

Την προσωπικότητα, το ήθος, την υπευθυνότητα, το αίσθημα του καθήκοντος και της δικαιοσύνης, η επαγγελματική συνέπεια...

Αλλά και συγκεκριμένα προσόντα: Άλλα πτυχία που δεν μοριοδοτούνται, συγγραφικό έργο, εισηγήσεις σε συνέδρια και σεμινάρια, συμμετοχή σε εκπαιδευτικά προγράμματα,  ερευνητική δουλειά κ.λπ., κ.λπ.

Φανταστείτε όμως, όταν αυτά τα κριτήρια δεν «καθοδηγούσαν» τα μέλη των Υπηρεσιακών Συμβουλίων, τα οποία ήταν και υποχρεωμένα να δικαιολογήσουν και να υπογράψουν τη βαθμολογία τους, πόσο θα τα λάβουν υπόψη τους εκείνοι που θα ρίξουν μια ψήφο σε μυστική ψηφοφορία.

Δύσκολο πράγμα η αξιολόγηση. Ακόμα πιο δύσκολο, όταν την αφήνεις -αποκλειστικά- στο αλάθητο ένστικτο του Λαού.

Τα αποτελέσματα τα ζούμε ήδη και, γεροί να είμαστε, θα τα δούμε σύντομα πιο καθαρά μπροστά μας.

Όλοι γνωρίζουμε το καλό,
όμως δεν το επιλέγουμε πάντα.