160921 ΚΑΜΕΡΑΤΟΝ

Το ένα πουλάκι:

Εμένα θα κατασκοπεύσουν;

Πόσοι γνωρίζουμε τους κινδύνους (ή τους «κινδύνους») που διατρέχουμε χρησιμοποιώντας τον υπολογιστή μας; Έχω την εντύπωση πως οι περισσότεροι τον θεωρούμε ένα αθώο μηχάνημα που μας βοηθάει να κάνουμε τις δουλειές μας ή να περνάμε τον ελεύθερο χρόνο μας «σερφάροντας» στο διαδίκτυο.

Οι περισσότεροι πιστεύουν πως ο μεγαλύτερος κίνδυνος που διατρέχουμε είναι να «αρπάξουμε κανέναν ιό», που θα δυσκολεύει τη λειτουργία του μηχανήματος και μπορεί να καταστρέψει κάποια από αρχεία που έχουμε αποθηκευμένα.

Κι όμως, μπορεί αυτός να είναι ο πιο συχνός «εχθρός» του υπολογιστή, στην πραγματικότητα όμως άλλοι είναι οι μεγάλοι κίνδυνοι από τους οποίους πρέπει να φυλαγόμαστε. Προχθές μας προειδοποίησε για έναν από αυτούς ο ίδιος ο διευθυντής του FBI κ. Τζέιμς Κόμεϊ.

Πριν σας μεταφέρω τι ακριβώς είπε, θα σας διηγηθώ ένα περιστατικό. Πριν από αρκετό καιρό, ένας φίλος πήγε να αγοράσει κάποιον μεταχειρισμένο υπολογιστή. Κατέληξε πως η καλύτερη περίπτωση ήταν ένα λάπτοπ.

«Ξέρεις, είναι σε άριστη κατάσταση», του είπε ο πωλητής, και σε πολύ καλή τιμή, μόνο που δεν έχει κάμερα. Τους παίρνουμε, βλέπεις, από μεγάλες εταιρείες που τους χρησιμοποιούν με λίζινγκ και μετά από λίγο καιρό τους αντικαθιστούν».

Ο φίλος δεν κατάλαβε για ποιο λόγο οι υπολογιστές μεγάλων εταιρειών δεν έχουν κάμερα και φαντάστηκε πως το κάνουν προκειμένου τα στελέχη τους να μην χάνουν τον καιρό τους συνομιλώντας με μέλη της οικογένειάς τους ή φίλους που βρίσκονται μακριά.

Του εξήγησα ότι ο λόγος είναι άλλος. Ότι προσπαθούν να προστατέψουν την εταιρεία τους και να αποφύγουν τα περίεργα «βλέμματα» που πιθανότατα θα ρίξουν μέσα από τις κάμερες του υπολογιστή κάποιοι… φιλοπερίεργοι χάκερς.

«Μα πώς είναι δυνατόν να κλέψουν στοιχεία από έναν υπολογιστή μέσω της κάμερας;» ρώτησε ο φίλος. Και τότε ένας τρίτος της παρέας, γνωστός γκατζετάκιας, έβγαλε το τάμπλετ του, έκανε κάτι μαγικά και μας έδειξε στην οθόνη τι έβλεπε η κάμερα του υπολογιστή του στο σπίτι, εκείνη ακριβώς τη στιγμή.

Σημειωτέον ότι στο σπίτι δεν υπήρχε κανείς και ο υπολογιστής του ήταν (ή έμοιαζε να είναι) κλειστός! «Είναι ένα απλό προγραμματάκι που το κατεβάζεις και σου επιτρέπει να βλέπεις μέσα από την κάμερα του υπολογιστή σου ενώ βρίσκεσαι μακριά από αυτόν», μας εξήγησε.

Το άλλο πουλάκι:

Καταλάβατε, τώρα;

Ακούστε και τι είπε ο διευθυντής του FBI: Θεώρησε «απολύτως λογικό» το να καλύπτει κάποιος την κάμερα και το μικρόφωνο του υπολογιστή του, καθότι «αυτά αποτελούν έναν από τους πιο δημοφιλείς στόχους για τους χάκερς».

Σκεφτείτε πόσα πράγματα κάνει ή λέει κάποιος μπροστά στον υπολογιστή του, πράγματα που δεν θα ήθελε να τα δει ξένο μάτι ή να τα ακούσει ξένο αφτί. Σας λέω ένα απλό παράδειγμα. Πληκτρολογεί κωδικούς πρόσβασης σε διάφορα προστατευμένα αρχεία.

Ο διευθυντής του FBI παραδέχτηκε ότι η υπηρεσία τους φροντίζει ώστε να είναι καλυμμένες οι κάμερες σε όλα τα κυβερνητικά γραφεία. «Το ίδιο όμως πρέπει να κάνουν και οι πολίτες», είπε σε μια τηλεοπτική του συνέντευξη.

«Το θεωρούμε πολύ φυσικό να κλειδώνουμε τα σπίτια μας και να βάζουμε σε λειτουργία τον συναγερμό, να κλειδώνουμε τα αυτοκίνητά μας, όμως πιστεύουμε ότι είναι ανοησία ή υπερβολή το να καλύπτουμε την κάμερα του υπολογιστή μας.

Μια συνηθισμένη πρακτική είναι το να καταγράφουν οι χάκερς συνομιλίες ή προσωπικές μας στιγμές, μέσω του μικροφώνου και της κάμερας, και αργότερα να μας εκβιάζουν ζητώντας χρήματα ή ανταλλάγματα προκειμένου να μην κοινοποιήσουν τις καταγραφές».

Αυτά είναι περίπου τα λόγια του διευθυντή του FBI και εμένα προσωπικά με βάλανε σε πολλές σκέψεις. Όχι επειδή φοβήθηκα μήπως πέσω θύμα εκβιασμού, αλλά με προβλημάτισε το πόσο άσχετοι είμαστε τελικά όλοι μας γύρω από τα θέματα ασφάλειας σχετικά με την χρήση των υπολογιστών.

Και το σκεφτόμουν αυτό σε συνδυασμό με την επέκταση του μαθήματος της «πληροφορικής» σε πολλά σχολεία της πρωτοβάθμιας εκπαίδευσης. Δεν γνωρίζω τι ακριβώς θα διδαχτούν τα παιδιά σ’ αυτό το μάθημα, δεν ξέρω καν αν υπάρχει κάποιο αναλυτικό πρόγραμμα.

Έχω τη γνώμη όμως ότι ένα μεγάλο μέρος της διδασκαλίας πρέπει να περιλαμβάνει η ενημέρωση γύρω από τέτοια ζητήματα ασφάλειας, καθώς τα παιδιά, κυρίως αυτά, εκτίθενται σε μεγάλους κινδύνους με την ανεμελιά που χαρακτηρίζει την ηλικία τους.

Και ένα τρίτο πουλάκι:

Δεν μάθατε τι έγινε στην Ιταλία;

Μια 31χρονη κοπέλα είδε να κυκλοφορεί στο διαδίκτυο ένα βιντεάκι στο οποίο βρισκόταν σε ερωτικές περιπτύξεις με τον σύντροφό της. Μπλέχτηκε σε μια μεγάλη και πολυδάπανη δικαστική διαμάχη, αναγκάστηκε να αλλάξει περιοχή κατοικίας και όνομα, αλλά η νεανική «τρέλα» της την ακολουθούσε παντού.

Την περασμένη εβδομάδα έδωσε τέλος στη ζωή της και ο θάνατός της έγινε αφορμή για να ξεσηκωθεί η κοινή γνώμη σε μια καμπάνια υποστήριξης, η οποία όμως ήρθε πολύ αργά. Μια «πλάκα» κι ένα «βίντεο εκδίκησης» ήταν τελικά πολύ πιο σοβαρά απ’ όσο θα περίμενε κανείς.

Για τέτοια ζητήματα νομίζω ότι πρέπει να συζητούν στο μάθημα της πληροφορικής και οι καλοί γνώστες του αντικειμένου καθηγητές να ενημερώνουν τα παιδιά για τους τεράστιους κινδύνους στους οποίους αυτά αφελώς εκτίθενται. Και να τους υποδεικνύουν τρόπους προστασίας.

Έτσι θα πιάσει τόπο και το μάθημα.

Διαφορετικά, να είστε σίγουροι ότι θα υποβαθμιστεί γρήγορα, αφού σε πολλά πράγματα, κυρίως όσον αφορά τη χρήση κάποιων προγραμμάτων, οι μαθητές μπορεί είναι καλύτεροι από τους δασκάλους τους.

Μάθε, παιδί μου, προ-γράμματα!