170518 ΗΜΙΤΕΛΕΣ

Το ένα πουλάκι:

Νομίζω τα έχουμε μπερδέψει λίγο!

Ίσως να φταίνε και οι αναλύσεις που ακούγαμε από τους καθηγητές μας, όταν μας «δίδασκαν» την «Ιθάκη», το γνωστό σε όλους ποίημα του Καβάφη. Ίσως να φταίνε και οι σύγχρονες ψυχολογικές έρευνες.

Οι οποίες φοβάμαι ότι μπερδεύουν τον κόσμο περισσότερο και από τις φιλολόγους τής παλιάς καλής εποχής, όταν τις τρέμαμε καθώς διατύπωναν το τρομερό εκείνο ερώτημα «…και τι θέλει να πει εδώ ο ποιητής;»

Ανάθεμά σε ποίησή και μυριανάθεμά σε, λέγαμε τότε εμείς οι λάτρεις του δημοτικού τραγουδιού. Λάτρεις, όχι για κανένα άλλο λόγο, αλλά γιατί καταλαβαίναμε πολύ καλά τι εννοεί ο στίχος «ολημερίς το χτίζανε το βράδυ γκρεμιζόταν».

Ή έτσι νομίζαμε τουλάχιστον. Αφήστε που στο δημοτικό τραγούδι σχεδόν ποτέ δεν μας ρωτούσαν οι φιλόλογοι για… το πνεύμα του ποιητή. Το πολύ πολύ να μας έβαζαν να το διαβάσουμε με μέτρο.

Είχαμε βέβαια πολλές άγνωστες λέξεις, όμως και πάλι ήταν πιο εύκολο να βρεις τι σημαίνει «κάτεργα που κινάτε», παρά να εξηγήσεις τι εννοεί ο ποιητής λέγοντας «δίκαιοι κι ίσιοι σ’ όλες των τες πράξεις/αλλά με λύπη κιόλας κ’ ευσπλαχνία».

Η λύπη τι χρειαζόταν; Για να μας μπερδεύει;

Θυμάμαι που τότε είχαμε βρει δημοσιευμένη και μια ιστορία σχετική και την διηγούμασταν με πολύ ικανοποίηση:

Όταν, μελοποίησε τον «Επιτάφιο» ο Μίκης Θεοδωράκης, χρησιμοποίησε δυο γνήσια λαϊκούς καλλιτέχνες, τον Μανώλη Χιώτη στο μπουζούκι (και όχι μόνο) και τον Γρηγόρη Μπιθικώτση στο τραγούδι.

Οπότε, πριν από μια ζωντανή παράσταση, ο πάντα συνεσταλμένος Μπιθικώτσης γυρίζει και λέει στον Χιώτη.

-Ρε μαέστρο, μήπως μας πάρουν με τις πέτρες; Τι είναι αυτά που τους λέμε στον κόσμο… «άρμεγες με τα μάτια σου το φως της οικουμένης;»

Εκείνος βέβαια τον καθησύχασε, λέγοντάς του πως ο ποιητής ξέρει τι γράφει και πως, πολύ περισσότερο, ο Θεοδωράκης ξέρει καλά τι κάνει. Το κοινό αγκάλιασε το έργο, αλλά εμείς, οι ταλαιπωρημένοι μαθητές αισθανόμασταν πάντα πιο κοντά στον Γρηγόρη Μπιθικώτση.

Γιατί όμως ξεκινήσαμε να μιλάμε; Α, ναι. Για τη ζημιά που έκαναν κάποιες αναγνώσεις του Καβάφη, ενισχυμένες μάλιστα από τις έρευνες των ψυχολόγων, από τις οποίες –να το θυμάστε αυτό- καλύτερα να κρατάτε πάντα μια απόσταση.

Το άλλο πουλάκι:

Το αποτέλεσμα δεν μετράει!

Αυτό λένε «οι έρευνες» κι εμείς το διαβάσαμε -πού αλλού, στα ΧΡΟΝΙΚΑ- και είπαμε να το συζητήσουμε λίγο μαζί σας. «Το πόσο ευτυχισμένοι νιώθουμε το καθορίζει η πορεία για την επίτευξη του στόχου κι όχι το αποτέλεσμα».

Το είδαμε, το ξαναείδαμε, αλλά δεν μας έπεισε και τόσο. «Αν απολαμβάνουμε την προσπάθεια τότε θα αντλήσουμε και μεγάλη ικανοποίηση από την όλη διαδικασία ΑΝΕΞΑΡΤΗΤΑ από το αν θα πετύχουμε το στόχο μας».

Γιατί; Δεν μπορέσαμε να καταλάβουμε. Μας θύμισε την περίφημη εκείνη ρήση ότι το μέγεθος δεν μετράει στην ικανοποίηση, αλλά η μαστοριά. Λες και κάποιος νόμος επιβάλλει η ύπαρξη του πρώτου να αποκλείει τη δεύτερη.

Κάπως έτσι, με αυθαίρετα συμπεράσματα, φτάνουμε στα άκρα: «Μερικές φορές είναι καλύτερα να μην καταφέρουμε καν να πετύχουμε το στόχο μας»(!) Ποιες είναι αυτές οι φορές; Δυστυχώς το δημοσίευμα δεν μας το λέει.

Το πράγμα βέβαια δεν είναι τόσο απλό. Και τα παραδείγματα που ακολουθούν μας μπερδεύουν ακόμη περισσότερο. Τι εννοούμε λέγοντας «στόχο»; Διότι, άλλο είναι να σκοπεύεις να πάρεις το πτυχίο σου και άλλο το να μάθεις να μαγειρεύεις ή να παίζεις μουσική.

Στην μια περίπτωση ο στόχος είναι κάτι το συγκεκριμένο, ένα πτυχίο. Η απόκτησή του μπορεί να μην σου δίνει (τη στιγμή τουλάχιστον της απονομής) όσα σου έδωσε η προσπάθεια να το αποκτήσεις.

Στο μέλλον όμως είναι βέβαιο ότι θα σου δώσει πολύ περισσότερες ευκαιρίες να νιώσεις ικανοποίηση, από ό,τι αν έμενες μονάχα με την προσπάθεια απόκτησής του. Επομένως δεν μπορείς να συγκρίνεις ανόμοια πράγματα.

Δηλαδή την ικανοποίηση από όσα σου έδωσε μια μακρά περίοδος μαθητείας, με τη στιγμιαία απόλαυση της απόκτησης ενός πτυχίου, η οποία μάλιστα μπορεί να αμαυρώνεται και από το φάσμα της ανεργίας που υπάρχει εμπρός σου.

Από την άλλη, τι σόι «στόχος» είναι το να μάθω να μαγειρεύω ή να μάθω μουσική; Σε τέτοιες περιπτώσεις, φυσικά και η διαδικασία εκμάθησης σου δίνει περισσότερα, αφού, στην πραγματικότητα, ποτέ δεν μπορείς να φτάσεις σε ένα… «τέλος».

Και ένα τρίτο πουλάκι:

Οδηγούμαστε σε λάθος συμπεράσματα!

«Βρες ένα στόχο τον οποίο θα ήθελες να εκπληρώσεις και μη σε νοιάζει αν θα τα καταφέρεις. Αρκεί να απολαμβάνεις την προσπάθεια…», διαβάσαμε.

Δηλαδή;

Σταματάμε στο «Να εύχεσαι νάναι μακρύς ο δρόμος»; Και το… «Πάντα στο νου σου νάχεις την Ιθάκη./Το φθάσιμον εκεί είν’ ο προορισμός σου», πάει περίπατο;

Ξέρετε όμως πού οδηγούμαστε με τέτοια λογική; Ξεκινάμε από τον μαθητή που θέλει κι αυτός να πάρει άριστα μόνο και μόνο επειδή «προσπάθησε» -αξιολογώντας, βέβαια, το μέγεθος και την ένταση της προσπάθειας μόνος του…

Και φτάνουμε στον «καημένο» τον πρωθυπουργό -τον εκάστοτε πρωθυπουργό, μόνο που σήμερα είναι ο Αλέξης Τσίπρας-, ο οποίος δεν πειράζει που έκανε… μια τρύπα στο νερό, αξίζει να επιβραβεύσουμε την προσπάθειά του!

Όχι, αγαπητοί φίλοι.

Καλή και άξια η κάθε προσπάθεια, χρήσιμη η εμπειρία που μας δίνει ο στόχος, όμως τις περισσότερες -για να μην είμαστε απόλυτοι- φορές, πρέπει να φτάνουμε σ’ αυτόν.

Διαφορετικά κάνουμε μισές δουλειές. Ποιος τις θέλει;

 «…Κι από εμπειρίες είχες αρκετές»!