171122 ΔΙΕΦΘΑΡΜΕΝΟΝ

Το ένα πουλάκι:

Μαζί τα χτίσαμε;

Άκουσα πως τα αυθαίρετα στη χώρα είναι πάνω από ένα εκατομμύριο! Το ένα στα έξι κτήρια που βρίσκονται στη χώρα. Που πάει να πει ότι, με τον ένα ή τον άλλο τρόπο, όλοι έχουμε ένα αυθαίρετο ή γνωρίζουμε κάποιον που έχει.

Μπορεί, λοιπόν, να ισχυριστεί κάποιος ότι «μαζί τα χτίσαμε», ότι έχουμε όλοι ευθύνες για το πολεοδομικό κατάντημα της χώρας, το οποίο,  όπως είδαμε με τραγικό τρόπο, ευθύνεται και για τον χαμό τόσων ανθρώπων;

Και, αν καταλήξουμε σε ένα τέτοιο συμπέρασμα, μπορούμε να κάνουμε και το επόμενο βήμα, να ισχυριστούμε πως, ως λαός, είμαστε περισσότερο επιρρεπείς στη λαμογιά, ότι έχουμε στα γονίδιά μας την κομπίνα και τη διαφθορά;

Ας προσπαθήσουμε να κάνουμε ανάποδα τη διαδρομή. Και ας καλέσουμε για οδηγό τον άνθρωπο που μπορεί να μας διαφωτίσει επί του θέματος περισσότερο από τον καθένα. Τον γνωστό σε όλους μας κ. Λέανδρο Ρακιντζή, επί 11 χρόνια Επιθεωρητή Δημόσιας Διοίκησης.

Πρώτα πρώτα να πούμε ότι οι γενετιστές δεν έχουν εντοπίσει κάποιο γονίδιο που να ελέγχει την τάση του ανθρώπου για διαφθορά. Όπως, λοιπόν, δεν μπορούμε σοβαρά να ισχυριστούμε ότι ο Έλληνας «έχει τη νίκη στο αίμα του», το ίδιο ισχύει και για τη διαφθορά.

Αφού, λοιπόν, δεν είναι κληρονομικό το χάρισμα, σημαίνει ότι είναι επίκτητο, ότι υπάρχουν συγκεκριμένες συνθήκες που ευνοούν την εμφάνιση και την παρουσία του, και πως αυτές οι συνθήκες είναι ανθρώπινο δημιούργημα.

«Δεν μπορούμε να πούμε αν σε άλλες χώρες υπάρχει μεγαλύτερη ή μικρότερη διαφθορά», λέει ο κ. Ρακιντζής, «αφού δεν έχουμε συγκριτικά στοιχεία. Πάντως, σε άλλα μέρη, που θεωρούνται πολιτισμένα, η διαφθορά εντοπίζεται σε ανώτερο επίπεδο».

Η άποψη αυτή, σε συνδυασμό με την εκτίμησή του ότι «στη χώρα το 80% είναι λαμόγια ή διεφθαρμένοι και το υπόλοιπο 20% που απομένει δεν μπορεί να το διαχειριστεί αυτό», μας βοηθούν να έχουμε μια εικόνα για να ξεκινήσουμε τη συζήτηση.

Βεβαίως, για να μπορέσουμε να συνεννοηθούμε, θα πρέπει να ορίσουμε τις έννοιες, ώστε όταν μιλάμε όλοι για ένα πράγμα, να εννοούμε και να καταλαβαίνουμε περίπου τα ίδια. Πώς εννοεί, λοιπόν, ο κ. Ρακιντζής τη διαφθορά;

«Όλοι καταδικάζουν τη διαφθορά αλλά, όταν χρειαστεί, καταφεύγουν σε αυτή. Όλοι βγάζουν πύρινους λόγους κατά της διαφθοράς και όταν δουν την κλήση στο αυτοκίνητο προσπαθούν να βρουν μέσο να τη σβήσουν. Είναι η νοοτροπία που έχουμε ως λαός. Όλοι θέλουν τον πόλεμο να τον κάνουν οι άλλοι».

Το άλλο πουλάκι:

Καταλάβατε;

Οι περισσότεροι, όταν μιλάμε για διαφθορά, εννοούμε τη διαφθορά των άλλων ή, κυρίως, των «μεγάλων» που θα «λαδώσουν» για να πάρουν ένα τεράστιο έργο ή για να χτίσουν μια μεγάλη ξενοδοχειακή μονάδα πλάι στο κύμα.

Το σβήσιμο της κλήσης ή το να βάζεις κάποιον γνωστό σου να μεσολαβήσει για να παρακάμψεις την ουρά ή να αποφύγεις τις προβλεπόμενες διαδικασίες ούτε που περνάει από τον νου μας ότι δεν είναι σωστό και νόμιμο.

Για να έρθουμε, λοιπόν, στα λόγια του ειδικού, όλοι έχουμε δει ταινίες ή διαβάσει βιβλία για τη διαφθορά που υπάρχει σε «πολιτισμένες χώρες» σε ανώτερα κλιμάκια. Δεν μπορεί να είναι επιστημονική φαντασία. Υπάρχει.

Η διαφορά είναι ότι, στη χώρα μας, αυτό το συναντάς ως καθημερινή πρακτική που την ασκεί και ο τελευταίος πολίτης αυτής της χώρας. Κάπως έτσι, με την ενεργό ή την παθητική συμμετοχή στο… ταγκό, βγαίνει το ποσοστό που μας έδωσε.

Αυτό όμως δεν είναι παρά ένα ενσταντανέ, μια φωτογραφία της στιγμής. Θα έπρεπε να συζητήσουμε τι είναι εκείνο το ξεχωριστό που υπάρχει στο ελληνικό «κλίμα» και ευνοεί τόσο την ανάπτυξη του φαινομένου.

Σ’ αυτό ο κ. Ρακιντζής είναι αρκετά σαφής: «Είναι θέμα πολιτικής βούλησης». Να πούμε βέβαια ότι αυτά τα είπε μόλις πριν από μερικούς μήνες όταν έληξε η θητεία του και απομακρύνθηκε από τη θέση του.

«Όλοι κάνουν δηλώσεις και υπόσχονται ότι θα βελτιώσουν τη δημόσια διοίκηση. Αλλά για να γίνουν αυτά χρειάζεται σταθερή και συνεχής πολιτική βούληση. Όλοι καταδικάζουν τη διαφθορά. Τη φράση το “μαχαίρι θα φτάσει μέχρι το κόκκαλο”, την έχω ακούσει άπειρες φορές».

Το μυστικό, λοιπόν, είναι στο «σταθερή και συνεχής». Διότι οι αντιστάσεις είναι πολλές και, επειδή ακριβώς εμπλέκονται χιλιάδες πολιτών, δύσκολα η εκάστοτε εξουσία αναλαμβάνει το πολιτικό κόστος να πάρει μέτρα.

Και ένα τρίτο πουλάκι:

Υπάρχουν και άλλοι λόγοι.

Ένας είναι η ατιμωρησία˙ «πρακτικά» ελάχιστοι τιμωρούνται και αυτό παρέχει μια άνεση σε όποιον θέλει να παρανομήσει να μην το σκεφτεί δεύτερη φορά. Το φαινόμενο έχει να κάνει και με το καθεστώς των παραγραφών, αλλά και με τους ρυθμούς με τους οποίους κινείται η Δικαιοσύνη.

Ένας άλλος είναι το ότι… γνωριζόμαστε μεταξύ μας! Σας κάνει εντύπωση; Ακούστε τι απάντησε ο κ. Ρακιντζής στην ερώτηση ποιος τομέας έρχεται πρώτος σε διαφθορά στη χώρα μας: «Τις καλές εποχές, που υπήρχε οικονομική άνθιση, ήταν η πολεοδομία, έπειτα η εφορία, μετά ο τομέας της υγείας, αλλά τα πρωτεία τα έχει η τοπική αυτοδιοίκηση.

Η επαρχία έχει ένα μεγάλο μειονέκτημα, εκεί δεν μιλάει και δεν καταγγέλλει κανείς. Η κοινωνία είναι κλειστή και όλοι έχουν επαφές μεταξύ τους και σχέσεις που δεν θέλουν να διαταράξουν».

Το πιάσατε; Σκεφθείτε τα, λοιπόν, όλα αυτά, την επόμενη φορά που θα αναρωτηθείτε «γιατί».

 Ε, όχι και όλοι μαζί!