171128 ΜΕΣΑΙΟΝ

Το ένα πουλάκι:

Ποια είναι η «μεσαία τάξη»;

Το ερώτημα δεν είναι ρητορικό, αλλά, επιτρέψτε μου να το πω, υπαρξιακό. Το επίθετο έχει μέσα του την ύπαρξη, αλλά και την… αξία, αναλόγως πώς θέλεις να δεις το θέμα. Εμείς θα εξετάσουμε και τις δύο όψεις.

Ποια είναι, λοιπόν, η μεσαία τάξη; Υφίσταται κάτι τέτοιο, ή χρησιμοποιούμε τον όρο απλώς για να διευκολύνουμε τη συζήτηση, αλλά και για να αποταθούμε σε κάποιο εκλογικό ακροατήριο που δεν μπορούμε να το οριοθετήσουμε διαφορετικά;

Εξ ορισμού, το μεσαίο πρέπει να βρίσκεται ανάμεσα σε δυο άκρα, μάλιστα, αν είναι δυνατόν, να απέχει εξίσου από αυτά. Η μεσαία τάξη, λοιπόν, αν υπάρχει, θα πρέπει να βρίσκεται ανάμεσα σε δυο άλλες.

Ποιες είναι αυτές; Προφανώς κάποια ανώτερη και κάποια κατώτερη, οι οποίες και θα αποτελούν τα δυο άκρα από τα οποία η μεσαία τάξη κρατά ίσες αποστάσεις. Σωστά όλα αυτά, μόνο που το θέμα δεν τίθεται απλώς σχηματικά.

Διότι οι τάξεις αυτές χαρακτηρίζονται με βάση οικονομικά κριτήρια, συνήθως χρησιμοποιείται το ετήσιο εισόδημα μιας οικογένειας ως τέτοιο. Ούτε και αυτό όμως είναι κάτι σταθερό, αφού αλλάζει από χρόνο σε χρόνο και από τόπο σε τόπο.

Δεν είναι ίδια τα οικονομικά κριτήρια για τον καθορισμό της μεσαίας τάξης σήμερα, με εκείνα που χρησιμοποιούνταν, ας πούμε, μετά τον πόλεμο. Ούτε μπορούμε να κατατάξουμε στη μεσαία τάξη της χώρας του κάποιον κάτοικο της υποσαχάριας Αφρικής με τα κριτήρια που χρησιμοποιούμε για έναν Ευρωπαίο.

Ας μιλήσουμε, λοιπόν, για πολύ συγκεκριμένα πράγματα, για την Ελλάδα του σήμερα. Υπάρχει ένας ασφαλής οικονομικός δείκτης για να μπορέσουμε να τον χρησιμοποιήσουμε στον καθορισμό της μεσαίας τάξης;

Το ρωτάω αυτό, γιατί είδατε τι έγινε την προηγούμενη εβδομάδα που η κυρία Θεανώ προσδιόρισε ως μέτρο –το πήρε είπε από την ΕΛΣΤΑΤ- για τον καθορισμό αυτόν το ποσό των 7.500 ευρώ, ως ετήσιο εισόδημα. Που σημαίνει, για να μην κάνετε τις πράξεις, 625 ευρώ τον μήνα!

Παρένθεση εδώ. Συγγνώμη για το «κυρία Θεανώ», όμως μερικούς ανθρώπους δεν μπορείς να τους δεις παρά μόνο σαν την εικόνα που έχουν επιλέξει οι ίδιοι για τον εαυτό τους. Όπως, για παράδειγμα, τους δημιουργούς τους αναφέρουμε με το όνομα που υπογράφουν το έργο τους, δεν λέμε… Κωνσταντίνος Παλαμάς.

Αν ισχύει ο υπολογισμός αυτός, τότε μια οικογένεια στην οποία εργάζεται ένα μέλος της ως δημόσιος υπάλληλος και παίρνει 1.300 ευρώ τον μήνα ανήκει -πού;- πολύ πάνω από τη μεσαία τάξη. Α, αν μιλάμε για ατομικό εισόδημα τότε το πράγμα αλλάζει!

Το άλλο πουλάκι:

«Τον δουλεύω για να δουλεύει»!

Έτσι εξηγεί ο Γιώργος Κωνσταντίνου την τοποθέτηση του μεγαλομανούς αδελφού του στη θέση του Διευθυντή, στην ταινία «Καλώς ήρθε το δολάριο». Και προτρέπει την αρραβωνιαστικιά του: «Ρίξ’ του “κύριε διευθυντά”».

Πολύ φοβάμαι, λοιπόν, ότι η κυρα-Θεανώ μάς δουλεύει για να «δουλεύουμε», δηλαδή να μην δυσανασχετούμε με την οικονομική κατάντια στην οποία έχουμε περιέλθει. Δεν έχει σημασία πόσα βγάζεις, πώς ζεις, σημασία έχει πού ανήκεις.

Μπορεί ο μισθός σου να μην φτάνει ούτε για τα αναγκαία, μπορεί να φεύγει όπως τον παίρνεις σε λογαριασμούς και χρέη, το ουσιαστικό είναι όμως ότι ανήκεις στη μεσαία τάξη ή, αν βγάζεις κάπως περισσότερα, στην ανώτερη.

Εξάλλου, αν ζούσες στα χρόνια αμέσως μετά την Κατοχή, ή αν είχες γεννηθεί μερικούς παραλλήλους πιο νότια, θα ήσουν ένας πάμπλουτος άνθρωπος, χωρίς να έχεις ούτε ένα ευρώ παραπάνω από όσα βγάζεις «εδώ και τώρα».

Για να μην θέσω το ερώτημα που θα πρέπει να απαντηθεί με την αδιάψευστη γλώσσα των αριθμών και θα δικαιώσει πέρα για πέρα την κυρία Θεανώ: Ξέρεις πόσα ταψιά γεμιστά κάνεις με 20 ευρώ τη μέρα; Να σκάσεις δεν μπορείς να τα φας!

Επομένως, για να κλείσουμε με τη μία οπτική, η μεσαία τάξη υπάρχει, δηλαδή ζει (και βασιλεύει) και μάλιστα δικαιούται και κοινωνικό μέρισμα. Για να δείτε ότι η κυβέρνηση δίνει όχι μόνο στους φτωχούς, αλλά και στους έχοντες.

Είπαμε όμως πως υπάρχει και μια άλλη οπτική. Αυτή έχει να κάνει περισσότερο με τον αυτοπροσδιορισμό. Είστε μεσαία τάξη, αν έτσι νομίζετε. Όπως και ανήκετε σε όποια άλλη τάξη τοποθετείτε εσείς τον εαυτό σας.

Αυτό ακούγεται περισσότερο κοντά στην πραγματικότητα˙ εξάλλου οτιδήποτε θα ήταν πιο κοντά στην πραγματικότητα σε σχέση με αυτά που πιστεύει η κυρία Θεανώ και πολλοί άλλοι σύντροφοί της.

Και ένα τρίτο πουλάκι:

Όμως δεν μπορεί να είναι αντικειμενικό.

Και δεν μπορεί, διότι οι μνήμες είναι ακόμη νωπές. Ο δημόσιος υπάλληλος, ας πούμε, του παραδείγματός μας, θυμάται ότι τέτοιες μέρες, πριν μόλις μερικά χρόνια, περίμενε το «δώρο των Χριστουγέννων».

Αν μάλιστα εργαζόταν και η σύζυγός του, έπεφταν στο σπίτι πάνω από πέντε χιλιάρικα, μέσα σε λίγες μέρες, σχεδόν όσα βγάζει τώρα σε έναν χρόνο το παιδί τους, παιδί της «μεσαίας τάξης». Να μην σας θυμίσω και πόσο είχε τότε το πετρέλαιο!

Πού, λοιπόν, να τοποθετήσει σήμερα ο άνθρωπος αυτός τον εαυτό του; Μπορεί να έχει ένα ωραίο σπίτι και ένα μεγάλο αυτοκίνητο, «αναμνήσεις» της παλιάς καλής ζωής, όμως σκέφτεται πώς να το ζεστάνει και πώς θα πληρώσει τα τέλη κυκλοφορίας.

Με δεδομένο ότι και τότε δεν ανήκε στην πλούσια τάξη, πάντα υπήρχαν από πάνω του πολλοί πολύ πιο πλούσιοι, τώρα πιστεύει ότι βρίσκεται κάτω από το όριο της φτώχιας.

Κι ας έχει την κυρία Θεανώ να λέει…

 Μικρομέγαλος!