161104 ΣΑΚΟΥΛΕΜΕΝΟΝ

Το ένα πουλάκι:

Χρέωση ή απαγόρευση;

Είναι ένα δίλημμα το οποίο θα μπει στο τραπέζι, με μεγάλες πιθανότητες να νικήσει η χρέωση, γι’ αυτό, όσοι σκέφτεστε να ποντάρετε, βάλτε τα λεφτά σας σ’ αυτήν. Εξάλλου, είναι γνωστό ότι με τις απαγορεύσεις δεν τα πάμε και πολύ καλά.

Υποτίθεται ότι και η χρέωση και η απαγόρευση έχουν τον ίδιο στόχο. Όμως ο Έλληνας είναι «λαρτζ», ακόμη και σε καιρούς κρίσης δεν διστάζει να βάλει το χέρι στην τσέπη, προκειμένου να κάνει το κέφι του.

Ή να έχει την ευκολία του. «Πληρώνεις και είσαι κύριος», είναι η νοοτροπία που ακολουθεί, είτε πρόκειται να απευθυνθεί σε υπηρεσίες υγείας, είτε πρόκειται για την εκπαίδευση του παιδιού του, είτε για… τη σακούλα στο σούπερ μάρκετ.

Ναι, γι’ αυτήν θέλω να σας μιλήσω και ζητώ συγγνώμη αν δεν το ανέφερα αμέσως, όμως παρασύρθηκα από συνειρμούς στους οποίους με οδήγησε το δίλημμα χρέωση ή απαγόρευση. Δηλαδή να απαγορευτεί εντελώς η χρήση πλαστικής σακούλας ή αυτή να χρεώνεται με το κομμάτι;

Πριν αποφασίσουμε τι θα απαντήσουμε, ας ρίξουμε μια ματιά στη διεθνή εμπειρία. υπάρχουν χώρες όπως η Δανία που το μέτρο εφαρμόζεται από το 1993! Εκεί χρεώνονται τόσο η πλαστική σακούλα όσο και η χαρτοσακούλα!

Ο πελάτης δηλαδή πρέπει να φέρνει από το σπίτι του το μέρος στο οποίο θα βάλει τα ψώνια του, όπως τον παλιό καλό καιρό που πηγαίναμε στην αγορά με ένα διχτάκι και εκεί τοποθετούσαμε ό,τι αγοράζαμε από τα καταστήματα.

Το κάνουν και σήμερα κάποιες νοικοκυρές, κυρίως όμως για ψώνια από εμπορικά καταστήματα και όχι από σούπερ μάρκετ. Όταν η σακούλα που αυτά δίνουν είναι φτηνιάρικη ή κακού γούστου, τότε οι κυρίες βγάζουν μια καλαίσθητη δική τους και τοποθετούν εκεί τα ψώνια τους.

Δυστυχώς όμως αυτό δεν γίνεται σε όλες μας τις αγορές και έτσι η χώρα μας εμφανίζει ένα καλό «σκορ», με 242 σακούλες μιας χρήσεως ανά κάτοικο ετησίως, όταν ο ευρωπαϊκός μέσος όρος είναι στις 198, ενώ υπάρχουν χώρες, κυρίως στην ανατολική Ευρώπη, με επίδοση πάνω από 450!

Το άλλο πουλάκι:

Αυτές θα κοιτάμε;

Γιατί δεν βλέπουμε τις σκανδιναβικές χώρες, όπου ο κάθε κάτοικος χρησιμοποιεί μόλις 5 πλαστικές σακούλες το χρόνο; Έστω την Κύπρο όπου το «σκορ» είναι μισό από το δικό μας, με 125 σακούλες ανά κάτοικο;

Θα μου πείτε ήρθε ο καιρός να πάρουμε κι εμείς τα μέτρα μας, αφού οι σχετικές κοινοτικές οδηγίες προέβλεπαν περίοδο χάριτος η οποία όμως τελειώνει. Έτσι θα πρέπει ή να μειώσουμε τον αριθμό στις 90 σακούλες ανά κάτοικο, μέχρι το 2019, ή να διασφαλίσουμε ότι αυτές θα χρεώνονται.

Και γιατί είναι πρόβλημα οι πλαστικές σακούλες; θα ρωτούσε κάποιος. Ίσα ίσα που βοηθούν για να βάζουμε μέσα και τα σκουπίδια μας. Αν δει κανείς τους κάδους της πόλης θα διαπιστώσει ότι ελάχιστοι χρησιμοποιούν τις ειδικές σακούλες σκουπιδιών.

Τους περισσότερους τους βολεύουν μια χαρά εκείνες των σούπερ μάρκετ. Βάζεις μέσα ό,τι είναι να βάλεις, τις πετάς στους κάδους των σκουπιδιών και αυτές… καταλήγουν στις θάλασσες.

Μη γελάτε, αυτό λένε οι ειδικοί που έφτασαν να παρακολουθούν «το ταξίδι της πλαστικής σακούλας». Ο πιο σημαντικός λόγος που απαιτείται να περιοριστεί η χρήση της είναι διότι καταλήγει να ταξιδεύει σε πελάγη, πάντως όχι ευτυχίας.

Φταίει το μικρό τους βάρος, φταίει η αντοχή τους, φταίει και ο «στρατηγός άνεμος» που μεταφέρει τις σακούλες μιας χρήσης σε τεράστιες αποστάσεις από τον τόπο κατανάλωσής τους, για να καταλήξουν συνήθως σε κάποια ακτή και από εκεί στη θάλασσα.

Δεν χρειάζεται να σας το αναλύσω, πάντως είναι τεράστια η ζημιά που προκαλεί αυτός ο «κύκλος της σακούλας» στο περιβάλλον. Από την αισθητική ρύπανση, την ασχήμια δηλαδή σε τουριστικές παραλίες, μέχρι το θάνατο μεγάλων θηλαστικών που τις μπερδεύουν με την τροφή τους και τις καταπίνουν.

Σκεφθείτε μόνο ότι σε ένα έτος, το 2010, χρησιμοποιήθηκαν στην Ευρώπη 98,6 δισεκατομμύρια πλαστικές σακούλες μεταφοράς αγαθών, από τις οποίες το 89% ήταν μιας χρήσης! Οι περισσότερες χρησιμοποιούνται μόνο για λίγα λεπτά, αλλά μπορούν να ζήσουν περισσότερα από 500 χρόνια!

Και ένα τρίτο πουλάκι:

Χρέωση όμως ή απαγόρευση;

Η κυβέρνηση προσανατολίζεται στη χρέωση. Μέχρι της αρχές του άλλου μήνα, αναμένεται σχετική ρύθμιση του υπουργείου Περιβάλλοντος που θα προβλέπει τέλος από 5 έως 10 λεπτά σε κάθε σακούλα.

Είναι μία θέση. Στηρίζεται στην «οικολογική» αρχή που λέει ότι «ο ρυπαίνων πρέπει να πληρώνει». Μια αρχή όμως που δέχτηκε πολλές κριτικές ακόμη και μέσα από το οικολογικό κίνημα.

Διότι, αν την εφαρμόσουμε, μπορεί να οδηγηθούμε σε λάθος αποτελέσματα. Αντί να περιοριστεί συνειδητά η χρήση της, πιθανότατα να σκεφτεί ο άλλος «σιγά το ποσό» και να συνεχίσει να χρησιμοποιεί αλόγιστα τις πλαστικές σακούλες.

Το ποσό βέβαια, με τα σημερινά νούμερα, θα είναι περίπου 25 ευρώ το χρόνο ανά κάτοικο, 100 ευρώ για μια τετραμελή οικογένεια, ποσό όχι και τόσο ευκαταφρόνητο. Όμως και πάλι η καθολική απαγόρευση ίσως είναι η καλύτερη λύση.

Δεν το λέμε μόνο εμείς, το υποστηρίζει και ο Δήμαρχος Αλοννήσου, όπου εφαρμόστηκε πιλοτικά το πρόγραμμα και υπάρχει η σχετική εμπειρία. Είναι τέτοιος ο εθισμός, λέει, που μόνο μια καθολική απαγόρευση θα έχει τα επιθυμητά αποτελέσματα.

Ας εφοδιαστούμε, λοιπόν, με επαναχρησιμοποιούμενες σακούλες και ας μην περιμένουμε να γίνει νόμος του κράτους για να τις βάλουμε στη ζωή μας.

Περιβάλλον… μιας χρήσης!