170309 ΑΝΕΠΤΥΓΜΕΝΟΝ

Το ένα πουλάκι:

Πώς θα έρθει η ανάπτυξη;

Όταν συζητάς, και μάλιστα δημοσίως, είναι καλό πολλές φορές να μην παίρνεις τον λόγο, αλλά να κάθεσαι και να ακούς εκείνους που ξέρουν. Βέβαια, στις μέρες μας είναι λίγο δύσκολο να τους εντοπίσεις, χάνονται στο πλήθος της ημιμάθειας.

Βλέπετε, έχουμε μπερδέψει τον (κακά, ψυχρά και… πρόχειρα) πληροφορημένο, με τον γνώστη ενός αντικειμένου, με τον ειδήμονα, που δικαιούται να έχει άποψη και να διεκδικεί αυτή να γίνεται σεβαστή.

Όταν «ενημερωνόμαστε» ο ένας από τον άλλο, όταν επιλέγουμε να διαβάσουμε μόνο τίτλους και σχόλια του ποδαριού, όταν την προσοχή μας την τραβάει περισσότερο μια ατάκα, παρά μια μακροσκελής ανάλυση, ε, αυτά είναι τα επακόλουθα.

Καλό είναι, λοιπόν, να ακούμε προσεκτικά εκείνους που έχουν να μας πουν κάτι. Και, στο θέμα της ανάπτυξης για το οποίο θέλω να σας μιλήσω –της πολυαναμενόμενης άφιξης της ανάπτυξης- οι άνθρωποι αυτοί δεν συχνάζουν και τόσο στα «ηλεκτρονικά καφενεία».

Εκεί ακούς κουβέντες τού τύπου «να τελειώνουμε με  την αξιολόγηση, για να έρθει η ανάπτυξη», λες και αυτή περιμένει ανυπόμονα έξω από μια πόρτα να… φύγει ο προηγούμενος για να μπει να κάνει τη δουλειά της.

Δεν ξέρω τι έχετε καταλάβει εσείς, εγώ πάντως, που έχω δηλώσει επανειλημμένα ότι δεν σκαμπάζω και πολλά από οικονομικά, δεν μπορώ να βρω τον άμεσο συσχετισμό. Ακούω από τα πιο επίσημα χείλη ότι «με το κλείσιμο της αξιολόγησης θα πάρει μπρος η οικονομία» και δεν μπορώ να σκεφτώ πώς θα γίνει αυτό.

Ίσως να φταίει το γεγονός ότι το ακούω από… τα πιο επίσημα χείλη, ας πούμε αυτά του πρωθυπουργού της χώρας. Ίσως πάλι και το ότι εγώ και το οικονομικό επιτελείο της κυβέρνησης  -πιθανότατα- δεν έχουμε την ίδια αντίληψη περί ανάπτυξης.

Για παράδειγμα, κάποιοι εκεί πάνω πιστεύουν πως η ανάπτυξη θα έρθει όταν θα εισρεύσουν πιο… χαλαρά δανεικά χρήματα και θα μπορέσουν να γίνουν νέοι διορισμοί στο δημόσιο. Αυτό και το έχουν δηλώσει επανειλημμένα και το δείχνουν καθημερινά με την πρακτική τους.

Για μένα όμως ανάπτυξη σημαίνει νέες δουλειές, στην ελεύθερη κυρίως αγορά, αναδιάρθρωση της παραγωγής, επενδύσεις σε καινοτόμες ιδέες, δημιουργία θέσεων εργασίας, εξαγωγές, παραγωγή πλούτου… δεν ξέρω ποια είναι η σωστή σειρά, αντιλαμβάνομαι όμως ότι όλα αυτά είναι απαραίτητα.

Το άλλο πουλάκι:

Δύο άνθρωποι της πιάτσας.

Ο ένας, νέος και δραστήριος, διαχειρίζεται μια μικρή οικογενειακή επιχείρηση, ένα κατάστημα τροφίμων, που πάει πολύ καλά, αλλά δουλεύει και σαν σκυλί. Συζητούσαμε προχθές στο μαγαζί του και μου έλεγε το παράπονό του.

Οι φίλοι του είναι οι περισσότεροι άνεργοι ή τα κουτσοβολεύουν με τίποτα «προγράμματα», δηλαδή με ελάχιστα οικονομικά μέσα, αν εξαιρέσεις την… εξωτερική βοήθεια των γονιών τους. «Έχω», μου έλεγε, «το χειρότερο αυτοκίνητο από όλους».

«Όχι, δηλαδή, ότι το αμάξι μου έχει κάτι, μια χαρά καινούριο αυτοκίνητο είναι, χιλιοτερτακοσάρι, πετρέλαιο, οικογενειακό, μου κάνει ωραιότατα τη δουλειά μου. Το λέω όμως για να σου δείξω ότι τα μυαλά τους είναι πάνω από το κεφάλι τους».

Μου εξηγούσε επίσης ότι, παρ’ όλο που αυτός κερδίζει πιο πολλά από όλους μαζί, σε μια πρόσφατη κουβέντα τους τον ρωτούσαν αν θα εξακολουθούσε να εργαζόταν, σε περίπτωση που είχε… εκατόν είκοσι χιλιάδες ευρώ!

«Δεν έχουν καμιά απολύτως συναίσθηση όχι μόνο τού πώς βγαίνει το χρήμα, αλλά ούτε καν της αξίας του. Ωστόσο εξακολουθούν να περνούν “μπερεκετλήδικα” και να ονειρεύονται μια ζωή όπου θα τρώνε έτοιμα λεφτά, χωρίς να χρειάζεται να κοπιάσουν».

Την ίδια εικόνα πήρα, όντας αυτή τη φορά παρών, σε μια άλλη συζήτηση. Επικρατούσε η γνωστή (φιλική) διαμάχη μεταξύ μερικών δημοσίων υπαλλήλων και ενός ιδιοκτήτη κάποιας επιχείρησης, η οποία πάει επίσης πολύ καλά και απασχολεί αρκετούς εργαζόμενους.

Διαφωνούσαν για τη φορολογία, την οποία ο ιδιοκτήτης της επιχείρησης θεωρούσε εξοντωτική και πίστευε πως πρέπει να μειωθεί αισθητά, προκειμένου να μπορέσει ο επιχειρηματικός κόσμος να… ζήσει.

«Εννοείς να έχει μεγαλύτερα κέρδη», του επιτέθηκαν οι άλλοι. Και τότε αυτός έκανε, προσωπικά στον καθένα, μια απλή ερώτηση, φαινομενικά αθώα και άσχετη. «Τι θα έκανες αν αύριο κέρδιζες ένα εκατομμύριο στο τζόκερ;»

Και ένα τρίτο πουλάκι:

Όλοι απάντησαν με ειλικρίνεια.

Τότε ο φίλος ξαναπήρε τον λόγο και σχολίασε τα όσα ακούστηκαν. «Κοινός παρονομαστής όλων των απαντήσεων ήταν η βελτίωση του βιοτικού σας επιπέδου, με άλλα λόγια το να περνάτε καλύτερα, αλλά και η “εξασφάλιση” των παιδιών σας.

Δηλαδή να τους αφήσετε χρήματα, ώστε, αν είναι δυνατόν, να μην ταλαιπωρηθούν στη ζωή τους. Κανείς σας δεν είπε ότι με τα λεφτά αυτά θα ανοίξει μια επιχείρηση, θα τα επενδύσει παραγωγικά, ώστε να δώσει δουλειά και σε άλλους ανθρώπους.

Αυτή η διαφορά νοοτροπίας είναι που μας κάνει να βλέπουμε με άλλο μάτι την οικονομία, αλλά και την οικονομική πολιτική. Υπάρχουν άνθρωποι που έχουν πολύ περισσότερα χρήματα από αυτά που εσείς ονειρεύεστε για να κάθεστε, όμως εκείνοι τα ρισκάρουν επενδύοντάς τα σε επιχειρήσεις.

Είναι κακό να θέλουν να κερδίζουν από αυτό; Έτσι κι αλλιώς τα κέρδη πάλι στη δουλειά τους θα τα ρίξουν και θα απασχολήσουν περισσότερους εργαζόμενους».

Κάποιος πήγε να του απαντήσει λέγοντας κάτι για θαλασσοδάνεια και για κέρδη που φεύγουν στο εξωτερικό, όμως γρήγορα κατάλαβε ότι δεν ήταν αυτό το θέμα της κουβέντας.

Όπως κατάλαβα κι εγώ από τις δύο συζητήσεις ότι, για να έρθει η ανάπτυξη, πρέπει να αλλάξουν πολλά, πέρα από το κλείσιμο της όποιας αξιολόγησης.

 «Δουλεία», δουλειά, και ανάπτυξη!