181029 ΠΑΤΡΙΩΤΙΚΟΝ

Το ένα πουλάκι:

Λόγω της ημέρας…

Σκέφτομαι ότι οι επέτειοι μάς δίνουν μια μοναδική ευκαιρία να σκεφτούμε πάνω σε ζητήματα που απασχόλησαν τους ανθρώπους και παλαιότερα, όμως να το κάνουμε πάνω σε έναν πιο μοντέρνο «καμβά».

Το ευτύχημα θα ήταν να μπορούσαμε να αναστοχαστούμε και πάνω σε δικές μας σκέψεις και μ’ αυτό τον τρόπο να (ξανα)ανακαλύψουμε τον εαυτό μας. Ελάτε να το κάνουμε με την βοήθεια της τεχνολογίας.

Ας γυρίσουμε τον χρόνο, όπως τους δείκτες του ρολογιού μας πέντε χρόνια πίσω, κι ας θυμηθούμε τι συζητούσαμε μια τέτοια μέρα. Σας καλούσαμε τότε να… αλλάξουμε λίγο το ερώτημα.

Αντί να αναρωτηθούμε, όπως ο ποιητής, τι είναι η πατρίδα μας, ας αναρωτηθούμε τι είναι πατριωτισμός. Το ερώτημα θεωρείται κάτι παραπάνω από επίκαιρο, όχι μόνο λόγω της χθεσινής επετείου, αλλά και της γενικότερης πολιτικής κατάστασης.

Τι είναι πατριωτισμός, λοιπόν; Περιμένετε απάντηση; Τόσα χρόνια δεν έχετε καταλάβει πως, αν είναι κάτι που αποφεύγουμε όπως ο διάολος το λιβάνι, είναι οι έτοιμες απαντήσεις; Ερωτήσεις να σας υποβάλουμε όσες θέλετε. Απαντήσεις όμως…

Ένας πονηρός τρόπος για να αποφύγεις να δεις το ερώτημα κατά πρόσωπο είναι να το αντιστρέψεις, να το προσεγγίσεις από την αντίθετη πλευρά και να ορίσεις αυτό που θέλεις διά τής εις άτοπον…

Κι έτσι βεβαίως θα υποχρεωθείς να απαντήσεις σε κάποια ερωτήματα, αυτά όμως θεωρούνται πιο απλά ή ανώδυνα, ίσως επειδή είναι πολλά και μικρά.  Ας έρθουμε όμως στο συγκεκριμένο.

Αντί να σκεφτούμε τι είναι πατριωτισμός, ίσως ήταν προτιμότερο να αναρωτηθούμε τι δεν είναι πατριωτισμός κι έτσι πιθανόν να έχουμε και κάποια απάντηση στο αρχικό μας ερώτημα. Πατριωτισμός, λοιπόν, δεν είναι οι παρελάσεις.

Ιδίως όταν γίνονται καθαρά εθιμοτυπικά, χωρίς αυτοί που συμμετέχουν κι εκείνοι που παρακολουθούν να έχουν την παραμικρή συναίσθηση του λόγου για τον οποίο λαμβάνουν χώρα όλα αυτά.

Αν οι πρόβες είναι ευκαιρία για «χάσιμο μαθήματος», αν η παρέλαση είναι επίδειξη μόδας-ντύσιμο, κούρεμα, βάψιμο κ.λπ. -και η παρακολούθηση ευκαιρία για χαβαλέ- γιουχάισμα, πειράγματα, στραγάλια…- τότε αυτή η παρέλαση δεν έχει σχέση με πατριωτισμό.

Αν πάω για να καμαρώσω και να φωτογραφίσω μόνο το δικό μου παιδί, αν παρακολουθώ τη σημαιοφόρο κι όχι τη σημαία, αν κατεβαίνω στην παρέλαση για να πιω καφέ φορώντας τα καλά μου, τότε μάλλον σε λάθος εκδήλωση πάω και σίγουρα όχι κινούμενος από αισθήματα πατριωτισμού.

Ας αφήσουμε όμως τις παρελάσεις κι ας δούμε λίγο την καθημερινότητα, αφού, ακόμη κι αν είναι «αυθεντικός», ο πατριωτισμός δεν μπορεί να μας διακατέχει δύο μέρες το χρόνο.

Το άλλο πουλάκι:

Δεν είναι ελληνοκεντρικός!

Δεν είμαι περισσότερο πατριώτης, όταν πιστεύω πως το σύμπαν κινείται γύρω από τη χώρα μου, είτε επειδή της χρωστά αιώνια ευγνωμοσύνη, είτε επειδή τη φθονεί και απεργάζεται σχέδια καταστροφής της.

Δεν είμαι περισσότερο πατριώτης, όταν μένω προσκολλημένος στο ένδοξο παρελθόν και τρέφω από αυτό την ματαιοδοξία μου. Όταν ξεχνώ πως το χθες, με τα επιτεύγματα του, ανήκει, εν πολλοίς, σε κάποιον παγκόσμιο πολιτισμό και πως αυτό που θα έπρεπε να με ενδιαφέρει είναι η σημερινή δική μου συμβολή στο παγκόσμιο γίγνεσθαι.

Δεν είμαι περισσότερο πατριώτης, όταν αγνοώ ή κρύβω επιδεικτικά τα λάθη του παρελθόντος, τις αδυναμίες και τα πάθη της φυλής, όταν αρνούμαι να δω όλες τις πτυχές της ιστορίας μας και, κυρίως, να παραδειγματιστώ από αυτές και να αντλήσω συμπεράσματα για το παρόν και το μέλλον.

Δεν είμαι περισσότερο πατριώτης, όταν χωρίζω τους ανθρώπους σε δικούς μας και ξένους, ή όπως θα έλεγε και ο Bob Marley, όταν το χρώμα του δέρματος σημαίνει για μένα περισσότερα απ’ ό,τι το χρώμα των ματιών.

Δεν είμαι περισσότερο πατριώτης, όταν ξεχνώ πως αυτή η φυλή, για την οποία καμαρώνω και υπερηφανεύομαι, λειτούργησε κατ’ εξοχήν μέσα σε πλουραλιστικά και πολυπολιτισμικά περιβάλλοντα, ότι ποτέ δεν κλείστηκε στο καβούκι της και ότι πάντοτε έβλεπε τους άλλους όχι με φόβο ή έχθρα, αλλά ως πηγή άντλησης γνώσεων και φορείς  προς ανταλλαγή βιωμάτων και επιτευγμάτων.

Και ένα τρίτο πουλάκι:

Υπάρχουν κι άλλα…

Πόσο πατριώτης είμαι όταν θεωρώ τον εαυτό μου ξεχωριστή περίπτωση, η οποία δικαιούται ιδιαίτερα προνομιακής μεταχείρισης; Όταν εγώ μόνον πρέπει να προηγούμαι στις ουρές, να εξυπηρετούμαι από κολλητούς, να τελειώνω τις δουλειές μου κατά προτεραιότητα, είτε με μέσον είτε μα λάδωμα;

Πόσο πατριώτης είμαι όταν, πιστεύω πως μόνο εγώ δικαιούμαι να μην πληρώνω φόρους, να χτίζω όπου και όσο γουστάρω, να παρκάρω όπου μου κάνει κέφι, να πετάω τα σκουπίδια μου όπου βρω, να πηγαίνω στη δουλειά μου όταν θυμηθώ και να δουλεύω μέχρι να βαρεθώ, να γράφω σε όποιον τοίχο μου αρέσει, να κλείνω τους δρόμους όποτε αγανακτώ, να υπακούω μόνο σε εκείνους τους νόμους που θεωρώ δίκαιους…

Πόσο πατριώτης είμαι, όταν έχω την απαίτηση μόνο το δικό μου παιδί να έχει το καλύτερο σχολείο, τους καλύτερους καθηγητές, να σπουδάζει όπου με βολεύει, να υπηρετήσει τη θητεία του δίπλα στο σπίτι του ή να μην υπηρετήσει καθόλου;

Πόσο πατριώτης είμαι, όταν τα περιμένω όλα από το κράτος ή τους άλλους, όταν ο ίδιος δεν έχω αφιερώσει ποτέ λίγο από τον χρόνο μου σε κάποιον κοινωφελή σκοπό, όταν δεν έχω κάνει τίποτε χωρίς να σκεφτώ το αντάλλαγμα, όταν θεωρώ πως όλοι και όλα είναι προορισμένα να εξυπηρετούν τη δική μου μεγαλειότητα;

Αλήθεια, τόσο πατριώτης είμαι;

Αλήθεια, τι είναι πατριωτισμός;

Το να κοιτάς πίσω ενίοτε, 

είναι σαν να κοιτάς μέσα σου.