180601 ΕΘΝΟΤΙΚΟΝ

Το ένα πουλάκι:

Περί επιθέσεων συνέχεια!

Ο ένας μετά τον άλλο, όσοι «εικονίζονται» στα δεκάδες βίντεο να επιτίθενται στον Δήμαρχο Θεσσαλονίκης, οδηγούνται στη δικαιοσύνη. Εκεί όμως αποκαλύπτονται άλλα ενδιαφέροντα, τουλάχιστον από όσους δικάστηκαν ήδη.

Δεν ήξεραν ποιος ακριβώς ήταν, παρασύρθηκαν από το πλήθος και τις φωνές, είδαν άλλους να χτυπούν και επιτέθηκαν κι αυτοί, κάτι άκουσαν για τον άνθρωπο και ένιωσαν θιγμένοι, βρέθηκαν εκεί κατά λάθος… 

Κανείς δεν αμφισβητεί ότι τέτοιου είδους απαντήσεις αποτελούν, πιθανότατα, υπερασπιστική τακτική των δικηγόρων τους, όμως και πάλι… είναι δυνατόν, πολιτισμένος άνθρωπος, να επιτίθεσαι σε έναν ηλικιωμένο επειδή… έτσι έτυχε;

Καταλάβατε, φαντάζομαι, πού βρίσκεται το λεπτό σημείο· στο πολιτισμένος. Είναι ένας μεγάλος πόνος αυτό και έχει να κάνει με γενικότερες συμπεριφορές που δείχνουν ότι έχουμε ακόμη δρόμο μπροστά μας.

Είτε πιστεύετε στη θεωρία της εξέλιξης είτε όχι, είναι γεγονός πως ο άνθρωπος έζησε χιλιάδες χρόνια σαν αγρίμι. Είτε, δηλαδή, προέρχεται από τον πίθηκο, είτε αποτελεί εντελώς ξεχωριστό είδος, κάποτε ήταν «θηρίο».

Φανταζόμαστε ότι ζούσε χωρίς κανόνες ηθικής, κινούμενος μόνο από τα ένστικτά του, είτε αυτά αναφέρονται στην επιβίωση, είτε στη διατήρηση του είδους… σκότωνε, άρπαζε, βίαζε, έκανε ό,τι περνούσε από το μυαλό και το χέρι του.

Χωρίς καμιά απολύτως αναστολή. Άλλωστε, δεν είχε να δώσει λογαριασμό σε κανέναν. Πολύ αργότερα, όταν άρχισαν να εμφανίζονται οι πρώιμες κοινωνίες, φαίνεται πως ξεκίνησε και μια διαδικασία λογοδοσίας.

Σε κάθε περίπτωση, κάποια στιγμή της Ιστορίας του, ο άνθρωπος αντιλαμβάνεται ότι πρέπει να ελέγξει αυτό το αγρίμι που συνεχίζει να φωλιάζει μέσα του, μια προσπάθεια που ορισμένοι αποκαλούν «πολιτισμό».

Και τότε ξεκινά να δημιουργεί θεσμούς που λειτουργούν σε αυτή την κατεύθυνση· έχουν ως στόχο να τον εξανθρωπίσουν. Οι θρησκείες, η δικαιοσύνη, οι τέχνες, το σχολείο, ο αθλητισμός, ακόμη και η πολιτική…

Όλα αυτά δεν είναι παρά δημιουργήματα και επινοήσεις του ανθρώπου, προκειμένου αυτός να καταστεί ικανός να ζει σε μια κοινωνία που δεν θα είναι πια «ζούγκλα», αλλά θα διέπεται από αρχές και κανόνες.

Το άλλο πουλάκι:

Το κατάφερε;

Σε πολύ μεγάλο βαθμό. Υπάρχει βέβαια μια ένσταση για ορισμένους από τους θεσμούς που αναφέραμε πριν, στο μέτρο που αυτοί δημιουργούν συχνά «οπαδούς». Οι θρησκείες, η πολιτική, ο αθλητισμός…

Ενώ στο «καταστατικό» τους διακηρύττουν έναν σωρό ευγενείς στόχους, στην πράξη βλέπουμε συχνά να χάνεται το παιχνίδι και τα αποτελέσματα να μην είναι εκείνα που περίμεναν. Γιατί; Το είπαμε· δημιουργούν οπαδούς!

Οι οπαδοί λειτουργούν μέσα σε ημι-οργανωμένα σύνολα, κινούνται και δρουν κατά χιλιάδες, συμπεριφέρονται σαν όχλος, και αυτό είναι κάτι που ξυπνά και επαναφέρει «μνήμες» αγέλης. Όπου λειτουργεί το ένστικτο.

Επιπλέον, ομάδες που λειτουργούν στο πλαίσιο των θεσμών αυτών, καλλιεργούν συχνά στα μέλη τους αισθήματα γνησιότητας, ανωτερότητας, κατοχής της μόνης αλήθειας, γεγονός που δημιουργεί αντιπαλότητες. Και, πολύ συχνά, έχθρες!

Να είστε βέβαιοι ότι, σ’ αυτό το κλίμα κινούνται και κάποιοι πολιτιστικοί σύλλογοι που ασχολούνται με την παράδοση, κυρίως από εκείνους που δημιουργούνται από εθνοτικές ομάδες. Τι μας λέει η Κοινωνιολογία;

«Δύο βασικά χαρακτηριστικά που χρησιμοποιούνται για τον ορισμό μιας εθνοτικής ομάδας είναι η ύπαρξη ενός καταγωγικού μύθου και δεικτών εθνοτικού διαχωρισμού. Ο καταγωγικός μύθος αναφέρεται στις κοινές ιστορικές εμπειρίες που ενώνουν μια ομάδα και τη διαχωρίζουν από τις υπόλοιπες.

Ονομάζεται μύθος, όχι γιατί αναφέρεται σε μη πραγματικά γεγονότα, αλλά επειδή μέσα από μία επιλεκτική μεταχείριση των ιστορικών γεγονότων χρησιμεύει ως βάση για την κοινή ταυτότητα των μελών της ομάδας και την ξεχωριστή ύπαρξή της, δίνοντάς τους μία αίσθηση διαφορετικότητας και, συχνά, ανωτερότητας.

Θέματα και έννοιες του μύθου καταγωγής κάθε εθνοτικής ομάδας βρίσκονται ενσωματωμένα στην κουλτούρα των μελών της που τον αφομοιώνουν ασυνείδητα. Οι δείκτες εθνοτικού διαχωρισμού είναι ο τρόπος με τον οποίο μια εθνοτική ομάδα καθορίζει τα μέλη της.

Χρησιμεύουν όχι μόνο για την αναγνώριση των μελών μιας ομάδας μεταξύ τους, αλλά και για τη δήλωση της διαφοράς από όσους δεν είναι μέλη της. Ως τέτοιος δείκτης μπορεί να χρησιμοποιείται η γλώσσα, η θρησκεία και τα φυσικά χαρακτηριστικά ή, παλαιότερα, η ενδυμασία».

Και ένα τρίτο πουλάκι:

Χρειάζεται προσοχή!

Κάποια πράγματα λειτουργούν εν αγνοία και πέρα από τις (αγνές) προθέσεις ακόμη και των ιδρυτικών μελών ή των επικεφαλής τέτοιων ομάδων και συλλόγων.  Ο έλεγχος μπορεί να χαθεί χωρίς να το καταλάβει κανείς.

Με δεδομένο ότι μια τέτοια εξέλιξη είναι εντελώς ανεπιθύμητη από όλους, θα πρέπει να αναζητηθούν τρόποι ώστε να ελαχιστοποιηθούν οι πιθανότητες εμφάνισής της. Πώς πρέπει να εργαστούμε;

Συνταγές δεν υπάρχουν, πιστεύω όμως ότι η συνεργασία, οι κοινές εκδηλώσεις, οι ανταλλαγή μελών για συγκεκριμένες δράσεις, η μελέτη της ιστορίας και των παραδόσεων άλλων ομάδων είναι κάποια πράγματα που μπορούν να γίνουν προς αυτή την κατεύθυνση.

Μπορούμε να σκεφτούμε και άλλα πολλά. Σε ένα τέτοιο πλαίσιο, χαρήκαμε πολύ όταν είδαμε, την εβδομάδα της Δραμοινογνωσίας, στην πλατεία της πόλης, να χορεύουν σε έναν κύκλο τόσοι πολλοί σύλλογοι. Το κρασί, τελικά, όντως μας ενώνει.

Όπως χαρήκαμε και την κοινή εκδήλωση διαφόρων συλλόγων για την Άλωση. Η παράδοση, με τον πλούτο και την ποικιλία της, έχει να προσφέρει τόσα πολλά! Ας τη δούμε και ας τη χαρούμε συνολικά και όχι αποκλειστικά μέσα από την εθνοτική μας οπτική.

Οι άλλοι είμαστε εμείς. Όλοι!

 

Χορεύετε, χορεύετε…